Het oprichten van eigen ‘academies’ voor scholing van ambtenaren is een trend in gemeenteland, net zoals kortlopende trajecten met specifieke leerdoelen en competenties.
Nieuw vakmanschap nodig voor lokale ambtenaar
Het oprichten van eigen ‘academies’ voor scholing van ambtenaren is een trend in gemeenteland, net zoals kortlopende trajecten met…
Kennis in lokale context
In deze opleidingstrajecten wordt kennis ‘van binnen’ en ‘van buiten’ gecombineerd en afgestemd op de lokale context. Dat zegt Karin Geuijen, docent Publiek Management aan de Universiteit van Utrecht. Samen met haar collega’s Harmen Binnema en Mirko Noordegraaf deed ze onderzoek naar ambtelijke professionaliteit in een tijdperk van verandering, in Amsterdam, Apeldoorn en Hattem. Ontwikkelingen als decentralisatie, bezuinigingen, taken afstoten, kerntakendiscussies, organisatieverandering en versplintering van het politieke landschap hebben grote gevolgen voor hoe lokale ambtenaren in de gemeentelijke organisatie en daarbuiten functioneren.
Nieuw vakmanschap
Ambtenaren moeten tegelijk ondernemend, omgevingssensitief, presterend, samenwerkend, ondersteunend, strategisch en vooral verbindend zijn. Als gevolg daarvan moeten gemeenteambtenaren zich een nieuw vakmanschap eigen maken. ‘Leren loslaten, en samenwerken over verschillende soorten grenzen heen. Dat is niet eenvoudig als je het al heel lang op een andere manier hebt gedaan,’ zegt Geuijen.
Tegenstrijdige eisen
Volgens haar ontstaat spanning vooral als ambtenaren geconfronteerd worden met verschillende vormen van overheidssturing op één en hetzelfde moment. De klassieke, hiërarchische overheidsrol (public administration: topdown georganiseerd, sterk accent op procedures, aanbodgericht, rechtstatelijk, voorspelbaar), de bedrijfsmatige (new public management: marktlogica, efficiëntie, klant- en prestatiegerichtheid, outputgestuurd, zwaar accent op verantwoording en controle achteraf) en de netwerksamenwerking (governance: horizontale samenwerking, co-creatie, participatie van burgers en maatschappelijk middenveld). ‘In de praktijk zien we deze modellen tegelijkertijd bestaan, wat soms leidt tot tegenstrijdige eisen,’ aldus Geuijen. 'Als ambtenaren ondernemend moeten zijn betekent dat risico nemen. Als ze tegelijkertijd politiek sensitief moeten zijn - de wethouder uit de wind moeten houden - dan verhoudt zich dat in bepaalde situaties lastig met elkaar.'
Intervisiegroepen
De Utrechtse bestuurskundige is voorstander van multidisciplinaire, gemêleerde klasjes, vergelijkbaar met intervisiegroepen. Liefst niet alleen met gemeenteambtenaren, maar ook met samenwerkingspartners uit bedrijfsleven, maatschappelijke instellingen en groepen cliënten en andere burgers.
Reacties: 2
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Vroeger was dit regionaal geregeld en heette dat Bestuursacademie. Toen moesten die ineens verzelfstandigd worden (leve de privatisering), en nu richten ze via de achterdeur weer iets vergelijkbaars op. Beetje laat tot inkeer gekomen maar beter laat dan nooit. Nu de rest van de onzalige privatiseringen nog ongedaan maken en wie weet wordt het ooit nog wat.
Spanning ontstaat ook als de gemeente zich onvoldoende een beeld vormt wat voor gemeente/organisatie hij wil zijn.
Daarbij opgeteld geen enkele vorm van opleidings- en/of personeelsbeleid, in combinatie met competentiegericht beoordelen, zonder competenties te beschrijven of te benoemen levert dat een fraai staaltje management op...