Provincies opereren onnodig angstig bij gemeentelijke herindelingen. Ze moeten minder afwachtend zijn en als het nodig is hun visie durven uitspreken en opleggen.
Provincie moet doorpakken bij herindeling
Provincies opereren onnodig angstig bij gemeentelijke herindelingen. Ze moeten minder afwachtend zijn en als het nodig is hun visie…
Die conclusie valt te trekken uit de studie ‘De provincie als matchmaker’ van Marije Ploeg met betrekking tot de recente fusie van Groesbeek, Ubbergen en Millingen aan de Rijn tot een gemeente Berg en Dal. Ploeg, student bestuurskunde aan de Universiteit van Utrecht, constateert in haar scriptie dat de provincie Gelderland in het herindelingsproces van de nieuwe gemeente een grote rol heeft gespeeld. Die rol was volgens haar voornamelijk gericht op ‘het veranderspoor’; de informele kant van de gemeentelijke fusie. De provincie werd geacht de discussie over herindeling op gang te brengen en verschillende gemeenten met elkaar om tafel te zetten. Daarbij opereerde Gelderland als het ware als ‘matchmaker’ onder meer om door middel van een bestuurlijke rondgang te achterhalen wat de meest gunstige en vruchtbare optie voor herindeling zou zijn.
Bewustwording
Door bestuurskrachtmetingen, maar ook door informele bezoeken van onder andere de commissaris van de koning en de gedeputeerde, zijn de gemeenten meer bewust geworden van de eigen bestuurskracht en hun toekomst als gemeente. Ploeg concludeert echter ook dat er een duidelijke visie van de provincie werd gemist. ‘Als matchmaker is het van belang om zelf voor ogen te krijgen wat de beste samenstelling is. De provincie zou minder afwachtend moeten zijn en meer mogen doorpakken’, aldus Ploeg. ‘In de faciliterende rol opereert de provincie prima, maar zou niet angstig moeten zijn om meer dan dit te doen.’ Vooral binnen de provincie heerst er volgens haar een zekere angst om het eigen ideaal beeld uit te spreken en duidelijkheid te verschaffen.
Bestuurskracht
De bij de fusie betrokken gemeentebestuurders geven achteraf aan dat de provincie soms meer zou mogen opleggen of dwingen. In het geval van Berg en Dal had de provincie meer druk op de buurgemeente Heumen en wellicht ook het Limburgse Mook en Middelaar moeten uitoefenen. ‘Door het herindelen van drie gemeenten binnen een regio verandert het krachtenveld binnen de regio. Dit heeft gevolgen voor de bestuurskracht en toekomst van andere gemeenten. Een gemeente als Heumen gaat het in de nabije toekomst waarschijnlijk moeilijk krijgen haar bestuurskracht op peil te houden. Het was dan ook beter geweest als deze gemeente ook bij deze herindeling was meegegaan, de provincie had dit desnoods moeten opleggen’, aldus Ploeg.
Duidelijke communicatie
De conclusie luidt volgens haar dat herindeling maatwerk is, waarbij per situatie moet worden gekeken of er een faciliterende, aanmoedigende, overredende of dwingende rol voor de provincie weggelegd is. Ploeg: ‘Daarbij moet de provincie in ieder geval zelf duidelijk een visie voor ogen hebben en deze duidelijk communiceren en daar waar nodig ook durven opleggen. Een succesvolle matchmaker pakt door wanneer er kansen zijn.’
Reacties: 9
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Marije Ploeg moet eens een onderzoek naar de effectiviteit van de herindeling van de provincies. Ik stel voor daarbij uit te gaan van 3 provincies t.w. N-Holland, Z-Holland en Utrecht samen, net als Zeeland, N-Brabant en Limburg bij elkaar en de rest Friesland, Groningen, Drente, overwijssel en Gelderland samen. Door alle decentralisaties lijkt mij 3 van die tussenlagen meer dan voldoende. Zal niet alleen veel onnodig dubbel werk voorkomen, maar ook een geweldige bezuiniging opleveren. Hoezo eigenlijk onderzoek? Gewoon doen!!!!
Zorgelijk vooruitzicht als deze studente later in een bestuursfunctie terecht komt. Op zo'n jonge leeftijd al zulke totalitaire opvattingen. Dat belooft weinig goeds voor als ze ouder wordt.
Tsja, herindeling: de escape voor gemeentebestuurders die hun eigen problemen niet durven op te lossen.
@Hubert, waarom provincies opschalen als je ze ook kunt opdoeken. Toen Thorbecke zijn huis bedacht was die tussenlaag logisch, al was het maar dat je dan minder postduiven hoefde te sturen vanuit Den Haag. Nu, in 2015, is het alleen een obstakel. Opdoeken zou een grote stap vooruit zijn. Nu gemeenten zelfs geacht worden complexe en belangrijke taken op het sociale vlak uit te kunnen voeren, staat er eigenlijk niets meer in de weg.
Geachte P: doe er de politie en defensie bij, zijn we ook uit die kosten.
Geachte Hubert (bestuurder, wellicht academicus): En Flevoland dan? Bouwen we dat om tot de Vrije Republiek Urk?
@P, je hebt helemaal gelijk! Fantastisch idee, De grootste bezuinigingsslag in bestuurlijk Nederland. Zullen wij dan ook maar gelijk de 1e kamer opheffen, zodat niet ondemocratische als SGP e.d. kunnen uitmaken wat er wel of niet in Nederland gebeurt?
@Sneuf, sorry vergeten. Natuurlijk hebben niet lang geleden besloten het voormalige IJsselmeer een zelfstandige provinciale status te geven. Welnu het zal die bewoners een worst zijn waar ze bij horen. Liever helemaal nergens bij als dat goedkoper is, is de nuchtere houding van de polderbewoners. En gelijk hebben zij.
Beste redactie en/of Marije,
Is de studie/rapportage/thesis ergens te downloaden?
Dank alvast!
Naar bestuurskracht kijken is prima maar het motto groot is altijd beter dan klein is een wel erg simplistische gedachte. Het bestuur komt op nog verdere afstand van bevolking te staan. Vraag me af of men dit ook gaat evalueren.
Sluit graag aan bij de nieuwsgierigheid van Joost: kan ik de studie ergens nalezen? Wellicht dat ik dan echt commentaar heb. Grtz, Rob