VNG bovenaan in Schaduwmacht Top-100

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), met de Utrechtse burgemeester Sharon Dijksma (PvdA) als voorzitter, staat bovenaan de Vrij Nederland Schaduwmacht Top-100 van invloedrijkste belangenorganisaties van Nederland. Het Interprovinciaal Overleg (IPO) staat op plek 9 en de Unie van Waterschappen vinden we terug op plek 26.

Voor de hand liggend

Dat maakte het maandblad donderdag bekend. De tweede plaats wordt ingenomen door werkgeversorganisatie VNO-NCW, gevolgd door vakbond FNV op 3, TNO op plaats 4 en de koepel van het midden- en kleinbedrijf MKB-Nederland op 5. In samenwerking met de Universiteit van Amsterdam deed Vrij Nederland de afgelopen maanden onderzoek naar de honderd invloedrijkste belangenorganisaties in Nederland. Volgens UvA-onderzoeker Joost Berkhout ligt de eerste plaats van de VNG voor de hand: ‘Het lokaal bestuur heeft op tal van terreinen, van de veiligheid tot de jeugdzorg en van het milieu tot de woningbouw, met de landelijke politiek te maken.’

Flinke sprong

Belangenorganisaties die te maken hebben met woningbouw hebben een flinke sprong op de lijst gemaakt, constateert Vrij Nederland. Aedes, koepel van woningcorporaties, steeg van plek 19 naar plek 8, de Woonbond van 33 naar 14 en Vereniging Eigen Huis van 41 naar 17. De verklaring ligt volgens het maandblad voor de hand: sinds de woningbouw in 2018 stagneerde door het uitbreken van de stikstofcrisis, werden ze regelmatig aan tafel gevraagd door Kamer en kabinet.

Milieu- en natuurorganisaties

Hetzelfde geldt voor de milieu- en natuur­organisatie die met de Tweede Kamer en het kabinet spraken over stikstof- en klimaatbeleid. Natuurmonumenten, met als voorzitter oud-PvdA-minister en huidig burgemeester van Eindhoven, Jeroen Dijsselbloem, steeg van plaats 86 naar plaats 19, Milieudefensie van 37 naar 16 en Natuur & Milieu van 12 naar 6: de hoogste plaats voor de natuurlobby, onder aanvoering van directeur Marjolein Demmers.

Politieke kleur

Naast de lobbyclubs met de beste toegang tot de politiek onderzochten Berkhout en zijn team ook de politieke kleur van de voorzitters van de honderd belangenorganisaties. Wat blijkt: nog steeds bezetten de drie klassieke bestuurderspartijen CDA (25 procent), VVD (21,4 procent) en PvdA (19,6 procent) de meeste topposities in het maatschappelijk middenveld. Volgens Berkhout is dat vooral te verklaren uit de bestuurlijke ervaring die de traditionele middenpartijen met zich meebrengen, citeert Vrij Nederland hem.

Ondergeschoven kindje

De VVD heeft, na dertien jaar aan de macht, weliswaar de achterstand op de PvdA ingelopen, maar nog niet die op het CDA. ‘Dat heeft ook te maken met de partijcultuur’, citeert Vrij Nederland een VVD-woordvoerder. ‘VVD’ers gaan vaak liever naar het bedrijfsleven dan bijvoorbeeld naar een onderwijskoepel. Het veroveren van zulke bestuurlijke posities is voor ons de laatste jaren een ondergeschoven kindje. Het CDA en de PvdA zijn beter in het veroveren en vooral het behouden van de macht.’