Samenspel in balans: hoe hou je elkaar in positie?

Het bestuurlijk ambtelijk samenspel boeit Els Putker elke dag weer. ‘Het geheel van raad, college en ambtelijke organisatie moet in balans zijn. Maar hoe maak je het samenspel effectief?’ Om daar met gemeenten aan te werken, richtte ze drie jaar geleden het bedrijf &BAS op. Wie is Els en wat is haar missie?

De geboorte van &BAS: samen sterker in het lokaal bestuur

‘De afgelopen twintig jaar begeleidde ik veel mooie mensen in het lokaal bestuur. Steeds vaker kreeg ik het verzoek om een MT te begeleiden, een directie, een college van B&W. En ik raakte gefascineerd door de vraag waarom gemeenten me niet vroegen voor een gesprek tussen college én MT. Zet ze gewoon samen! Je bent zo afhankelijk van elkaar in het systeem, dat het helpt om met elkaar het gesprek te voeren. Niet alleen over wat je doet, maar ook over hoe je het doet. Investeren in mensen, in relaties, in de groepsdynamiek, is altijd relevant, daar geloof ik in. Daar is &BAS uit geboren.’

Samenwerking als fundament: het samenspel centraal

&BAS staat letterlijk voor bestuurlijk ambtelijk Samenspel. Het &-teken appelleert aan het feit dat je het altijd samen doet. Wij doen het samen met de opdrachtgever, we geven samen vorm. Wij sluiten dus aan bij wat er is, en doen wat nodig. is. Dat geldt binnen de raad, binnen het college en binnen de ambtelijke organisatie, maar natuurlijk ook tussen deze spelers onderling. Daarom doen wij ook interventies met raad én college en met college én MT. Of met alle drie. Hoe gaat het hier nou? We hebben het dus niet over de inhoud. Juist niet.’

Van onderstroom naar samenspel: verbinden, verhelderen, verenigen

‘We vliegen ons werk aan vanuit de menskant. En vanuit de onderstroom: dat wat niet zichtbaar en direct aanwijsbaar is maar wel voelbaar. Dat doen we door uit te gaan van een drietrap: verbinden, verhelderen en verenigen. Verbinden gaat over relaties bouwen tussen mensen. Als je als raadslid of wethouder zicht hebt op de ambtelijke organisatie, een aantal ambtenaren beter hebt leren kennen, is het geen black box meer waar je zomaar iets over kunt roepen. Het verhelderen gaat over wie welke rol heeft, welke verantwoordelijkheid en welke positie. Hoe zijn de verhoudingen tussen die posities? Het verenigen gaat erover of je je samen één gemeente voelt, dat je samen verantwoordelijk bent.

Het samenspel moet in balans zijn

‘Het samenspel moet in balans zijn: binnen raad, college, ambtelijke organisatie, en ertussen. Alleen dan kun je de ambities realiseren. Maar wat is die balans en hoe bereik je die? We beginnen altijd met het verduidelijken van de complexiteit van het systeem. Hoe zit het in jouw gemeente eigenlijk? Om dat te laten inzien leggen we het systeem letterlijk op de grond. We laten mensen het perspectief van de ander ervaren, doorleven. We laten zien hoe de hoofdrolspelers in jouw gemeente elkaar in evenwicht houden. Wat gebeurt er als het verstoord raakt? Als je niet helder bent in jouw rol? Als je – met goede bedoelingen overigens – op andermans stoel gaat zitten? We voeren het gesprek over de posities, de verschillende perspectieven en de verhoudingen daartussen. Het bewustzijn helpt uiteindelijk ook om te ervaren dat je met elkaar één gemeente bent. De fundamentele vraag is dan niet meer wat de ander beter kan doen en beter moet doen, maar wat jíj beter kunt doen om de ander in positie te houden. Dat vind ik een mooie vraag. Bij gemeenten waar het samenspel helemaal verstoord is geraakt, hebben we gezien dat er beweging mogelijk is met deze gesprekken. We noemen het triologen: met raad, college en MT. Als deze driehoek zich er hard voor maakt, mee wil doen, kan er een andere wind gaan waaien. Eentje die past bij mijn en onze missie: werken aan een sterk en stabiel lokaal bestuur.’