Trendbreuk

Hoeveel blamages kan het kabinet zich nog veroorloven als het gaat om de zaak rond klokkenluider Fred Spijkers? Deze vraag  dringt zich op, nu het er alle schijn van heeft dat premier Balkenende en minister Hirsch Ballin er samen voor hebben gezorgd dat Pieter van Vollenhoven niet langer beschikbaar is als vertrouwenspersoon in deze onverkwikkelijke affaire.

Binnenlands Bestuur beschikt over een e-mail van SP-Kamerlid Krista van Velzen, waarin staat dat bemoeienis van Pieter van Vollenhoven met de zaak-Spijkers ‘door het kabinet/Defensie niet echt gewaardeerd’ wordt.

Het afhaken van Van Vollenhoven is niet alleen pijnlijk voor Spijkers, maar ook voor de voorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid zelf. Van Vollenhoven heeft het in de publiciteit krachtig voor Spijkers opgenomen. Dat Van Vollenhoven zich genoodzaakt ziet een stap opzij te doen, moet voor een man van zijn statuur op zijn minst ergerniswekkend zijn.

Tegelijkertijd wordt met de bemoeienis van Balkenende en Hirsch Ballin de Tweede Kamer gepiepeld. Zes Kamerleden, wier fracties samen de helft van de volksvertegenwoordiging vormen, hebben Van Vollenhoven in mei weloverwogen naar voren geschoven. Hiervan komt nu dus niets terecht. En een snelle oplossing voor Spijkers, zoals de Kamer had bepleit, is ook al niet in zicht.

Dat de premier zich persoonlijk met de zaak-Spijkers is gaan bezighouden, is niets minder dan een trendbreuk. Eind 2005 liet toenmalig staatssecretaris van Defensie Van der Knaap, mede namens Balkenende, uitdrukkelijk aan de Kamer weten dat de premier niet bereid was om de regie te nemen. Van der Knaap schreef toen dat de minister-president in deze zaak ‘geen bevoegdheden’ had.

Nu de minister-president zijn persoonlijk gewicht achter de schermen wél in de strijd heeft gegooid, kan worden geconcludeerd dat met de zaak-Spijkers kennelijk grote staatsbelangen zijn gemoeid. De sleutel ligt bij het parlement. Als het de Tweede Kamer ernst is met de zaak-Spijkers, stelt zij een diepgaand onderzoek in naar alle achtergronden. Veel vragen in de zaak-Spijkers zijn in de loop der jaren beantwoord, maar minstens zo veel vragen schreeuwen nog altijd om een antwoord.

Boudewijn Warbroek