Stemmen tellen 2010: bus omkiepen en op de knieën

Verwarring
Stembureau 139 in Amsterdam-Oost heeft zo'n 450 stemmen te tellen. Keer twee, want Amsterdammers konden een kruisje zetten voor de gemeenteraad én de stadsdeelraad. Voor het tellen kan beginnen ontstaat verwarring, want waar kieper je die stembussen om? Ter plekke in de hal? De buren van 140 zitten al op de knieën tussen de biljetten, maar voor je het weet ligt de boel door elkaar.

Openbaar
De naastgelegen kantine wordt geopperd, maar dan ontstaat verwarring. Want stemmentellen moet in het openbaar, en voldoet de kantine? De raadszaal en de trouwzaal zijn uit den boze doceert iemand met ervaring, maar de kantine kan prima. Tussen de centrale hal en de kantine wordt met rode linten een pad afgezet van de ingang naar de grote zaal achterin waar een verkiezingsfeest is georganiseerd. Vanaf het pad heeft het publiek zicht op de stemmentellers in de hal en de kantine.

Met zwart ingevuld
Rayna en Ibrahim ontfermen zich over de bus met stemmen voor de centrale stad. Ze kiezen voor een alternatieve aanpak en diepen de stemmen op uit de stembus. De biljetten worden opengevouwen en per partij op stapels gelegd, verspreid over twee tafels. De PvdA-stapel groeit snel, D66 en Groen Links volgen. Ibrahim stuit op een met zwart pen ingevuld formulier. Gewoon tellen, besluiten de twee, die in het dagelijks leven ambtenaar bij het stadsdeel zijn.
RTL Nieuws berichtte afgelopen weekend dat in veel gemeenten politici helpen met het tellen van de stemmen. In het stadsdeelkantoor zijn die er niet. De tellers zijn bijna allemaal ambtenaren, aangevuld met wat studenten en een enkele bejaarde.

Mystery guests
Ondanks de tijdsdruk gaat het er ontspannen aan toe. Ibrahim vertelt over zijn studie. Rayna dolt met een teller van een ander bureau. Na een half uurtje komt Desmond polshoogte nemen. Deze ambtenaar houdt al de hele dag toezicht op de stembureaus in Oost. Overal controleerde hij of de boel er een beetje netjes bij lag en goed was georganiseerd. Vier jaar geleden waren in Amsterdam misstanden geconstateerd, en hij vreest  zogenaamde mystery guests, die stiekem de situatie komen opnemen. Desmond  wacht nog een lange avond. Als alle stemmen zijn geteld worden per stembureau processen verbaal opgemaakt met de uitslagen. Daarmee moet hij vanavond nog naar de Dienst Persoonsgegevens in het Centrum, waar de pv’s worden gecontroleerd op volledigheid, handtekeningen en dergelijke. De stembiljetten neemt hij in grote vuilniszakken ook mee daar naartoe.

PvdA grootste
Om even voor tienen komt communicatievrouw Gül de kantine ingestoven, telefoon aan haar oor: 'Uitslagen! Ik moet uitslagen!'  ‘Eh, PvdA!’, roept Ibrahim. Gül: 'PvdA is geen uitslag! Getallen heb ik nodig!'. De stad staat onder grote druk om zo snel mogelijk tussenstanden te leveren. Raya en Ibrahim zijn net klaar met de stapels. Met een vingerhoedje tellen ze nu snel de totalen, op elke getelde stapel een post-it met de totalen. De PvdA is de grootste met 136, GroenLinks en D66 volgen met respectievelijk 97 en 59.
Wat opvalt is dat niemand de stemmen hertelt. Elke teller legt  de door hem of haar getelde op de stapels, of  ze ook naar de goede stapels gaan wordt niet systematisch gecontroleerd.

Ongeldig
Bij stembureau 139 kwamen geen blanco stemmen binnen,  twee mensen kruisten meerdere hokjes aan en daarmee zijn hun stemmen ongeldig. Echt rare formulieren hebben ze wél bij de buren: één persoon had alle dertig hokjes van D66 keurig ingekleurd. Op een ander biljet staat in rood geschreven: 'Wachtgeld is diefstal'. Geen hokje was aangekruist. Gül krijgt haar tussenstand en taait weer af. Iets over tienen is de grootste druk eraf, alleen de voorkeursstemmen moeten nog worden geteld. Binnen twee uur na het sluiten van de bussen zijn de tellers van stembureau 139 klaar en hebben ze hun 37 euro verdiend.