Gemeenten en provincies moeten lokale kranten ondersteunen om de democratie te waarborgen. Volgens de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) zouden de gemeenten een structureel bedrag uit het gemeentefonds moeten afstaan en de provincies kunnen dit van de opbrengst van hun verkochte energiebedrijven doen. Voor de VNG en het IPO ligt een taak weggelegd om de verdeling van het geld te regelen. Volgens Thomas Bruning van de NVJ moeten we op die manier een voorbeeld nemen aan Denemarken.
'Gemeente moet betalen voor lokale journalistiek'
De Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) pleit ervoor dat gemeenten en provincies de lokale journalistiek vanuit een centraal…
Eenzame journalist
Het is vaak eenzaam op de publieke tribune van de raadszaal, de natuurlijk habitat van de Mystery Burger van Binnenlands Bestuur. John Bijl (voormalig raadslid) is een van de twee undercover journalisten die wekelijks een kijkje neemt in het hart van de Nederlandse democratie; de gemeenteraadsvergadering. En dat gebrek aan journalistiek gezelschap is een probleem.
Geen legitimering
‘Het is vreselijk voor politici en vreselijk voor burgers,’ vindt onze Mystery Burger. ‘Politieke besluitvorming raakt ingekapseld in zichzelf. Een gemeente kan niet anders dan publiceren wat er is besloten, maar het is volstrekt onduidelijk waarom het is besloten. Dat gaat ten koste van de legitimering.’ Door de teloorgang van lokale en regionale journalistiek hebben de bestuurders en politici van de kleinere gemeenten tegenwoordig vrij spel. Bij iedereen is inmiddels de ernst van de situatie doorgedrongen. Maar hoe krijgen we de lokale luizen weer terug in de politieke pels?
Deens model
In Denemarken kampten ze met hetzelfde probleem. Lokale journalisten verdwenen door bezuinigingen met een hiaat in de lokale democratie als gevolg. Maar bij onze noorderburen lijkt er een voorlopige oplossing te zijn gevonden. De Deense centrale overheid subsidieert er de lokale redacties. Niet projectmatig, maar structureel, vertelt Bruning van de NVJ. ‘Gemeenten en provincies zijn belanghebbenden bij goed lokaal journalistiek verslag. Zij zouden daarom ook een deel van de kosten op zich moeten nemen,’ vindt Thomas Bruning, ‘bijvoorbeeld uit het gemeentefonds. Een aantal provincies kan de lokale journalistiek bekostigen uit de opbrengsten van de verkoop van de energiebedrijven.’
VNG en IPO
De NVJ-bestuurder is echter huiverig voor rechtstreekse donatie van de gemeente aan het lokale medium. ‘Ik zou het graag op het niveau van de VNG of het IPO willen leggen. Daarmee voorkom je bijvoorbeeld dat gemeente X op een gegeven moment de kraan dichtdraait omdat de berichtgeving ze niet welgevallig is.’
'Gemeentejournalist'
Sommige gemeenten, zoals Heerenveen, wachten de langetermijnoplossingen niet af en huren zelf een ‘journalist’ in om de raadsvergaderingen te verslaan. Maar daar is de NVJ niet echt een voorstander van. ‘In feite is dat gewoon een externe communicatiepersoon, je geeft hooguit een beetje gemeente-informatie. Geen kritische blik.’
Koop advertentieruimte
Voor gemeenten die op korte termijn graag op de vingers gekeken willen worden heeft de journalistenvakbond een dringend advies: ‘Verhoog het advertentiebudget en koop advertentieruimte in op een lokale website of een regionale of lokale krant. Dan is het geld beter besteed dan aan een eigen journalist.’ En verder roept Thomas Bruning de gemeenten op het thema van de wegkwijnende lokale journalistiek te blijven agenderen.
Kranten moeten beter aansluiten
Maar er is ook kritiek op de uitgeverijen. Zo vindt journalist en onderzoeker Marco van Kerkhoven dat regionale en lokale kranten niet meer zo goed aansluiten op de nieuwsbehoefte van de consument. Hij denkt dan ook dat de oplossing bij de markt moet worden gezocht. ‘De consument is niet meer bereid om voor nieuws te betalen, dat zie je op alle niveaus: internationaal, nationaal en ook lokaal. Je moet mensen verleiden met goed lokaal nieuws, dat ze er weer voor willen betalen. Dat is de enige weg.’
Doodbloeden
Van Kerkhoven leidt een pilot in Almere waarbij studenten intensief het nieuws volgen met onder meer hun smartphone. Mogelijk dat daar een nieuwe vorm van nieuws maken uitkomt. Hij besluit: ‘Er zit een vreemde paradox in het vraagstuk van lokale journalistiek. Het kan zijn dat mensen beweren dat ze lokaal nieuws niet interessant vinden, maar als er weinig wordt geschreven dan wordt je interesse ook niet gewekt. Lokale kranten moeten mensen meer lokken om ze te interesseren wat er lokaal speelt. Je kunt niet verwachten dat ze dat uit zichzelf doen. En ondertussen bloedt het langzaam dood. Op een gegeven moment weet niemand meer wat er speelt, dus dan heb je ook geen vragen meer.’
Reacties: 21
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Lijkt me een prima plan. De burger moet veel meer betrokken raken met de politiek. Het gaat immers ook om hun eigen portemonnee. Dus laat de provinciale- en lokale politiek daar maar wat voor over hebben, mede vanwege de steeds verder dalende opkomst bij verkiezingen!
Dit impliceert dat de belastingbetaler opdraait voor de kosten. Los van het feit, dat het nieuws wordt gebracht door de politieke bril van het betreffende blad.
Geen goed idee en niet doen.
Er zijn tegenwoordig zoveel manieren om, buiten een krant om, aan het (lokale) nieuws te komen.
Het zou de kranten sieren als ze met die lokale nieuwsbrengers zouden gaan samenwerken en zichzelf meer gaan profileren als verdiepers van het nieuws, doen waar de kunst van de journalistiek het best tot zijn recht kan komen.
Het verstrekken van subsidie om de krant sec in leven te houden zonder dat er effectief iets veranderd aan de wijze hoe nieuws gebracht en verpakt wordt, zal niets veranderen aan de wijze hoe mensen dat soort nieuws zullen gaan consumeren.
Krantjes, journalisten proberen (is overigens natuurlijk wel hun goed recht) om overal geld weg te plukken, nu het in die branche wat minder gaat. Altijd overal van op de hoogte zijnde moeten ze echter weten dat de gemeenten ook steeds krapper bij kas zitten. Waarom wenst men dàt niet te zien ???
Verder: je moet je de vraag stellen hoe het met de toekomst van de papieren krant zit ? Persoonlijk vind ik het dramatisch dat ie verdwijnen gaat cq vermindert wordt in steeds meer digitaal 'geweld'. Daar niet van, maar het is en blijft een feit dat dit zal gaan gebeuren. En dàt vaststellende moet je meer richten op digitaal nieuws publiceren. En daar zijn inmiddels voldoende mogelijkheden voor.
Ten aanzien van een raadsvergadering die verslagen moet worden, het volgende:
Deze is altijd op de gemeentelijke website te raadplegen. Inmiddels zijn er in bijna alle gevallen ook audioverslagen bij besluitenlijsten, 1 a 2 dagen na afloop (meestal nog voldoende tijd om daar als journalist, krant mee aan de gang te gaan voor de weekkrant). Als journaliste van een dagblad, behoor je voor aanvang raadsvergadering te weten wat de agenda is. Zitten daar interessante zaken bij, dan kun je van te voren al contact opnemen met deze en gene. Je moet het ook "live" kunnen volgen als je thuis bent (lokale radiozenders ?).
Al met al is het dus zeker- en absoluut niet persé noodzakelijk om elke raadsvergadering in eigen persoon fysiek bij te wonen. De techniek maakte daarvoor al vorderingen genoeg. En nu schets ik nog maar een deel van wat je als krantje, journalist kunt doen, zonder dat dit extra geld behoeft te kosten, wat je van gemeenten wilt plukken die het dus al moeilijk hebben.
Onzin dus, deze vraag/verzoek, suggestie. Maar ja, het zou me niet verbazen dat Nederland toch zo gek is, gemeenten hiertoe wel te dwingen straks. Oke, goed, maar geef de gemeenten daar dan ook geld bij.
Flipper
Volgens mij is dit allang zo. Lokale krantjes worden in hoge mate betaald uit 'verplichte' advertentiepagina van gemeentelijke publicaties. De gemeente is hiermee de belangrijkste sponsor van lokaal nieuws (wat ook te merken is aan het aantal fotos van wethouders :-)
ps: ook de lokale radio en tv omroepen worden gesubsidieerd (anders zouden ze al niet meer bestaan).
De vraag is overigens of dit eigenlijk wel mag volgens EU regelgeving. Volgens mij is het gewoon staatssteun aan een commerciële organisatie). Maar heel Nederland doet het dus....
Het gaat niet om het 'nieuws halen', Peter en anderen. Het gaat om een onafhankelijk, leesbaar en toegankelijk verslag van de politieke besluitvorming.
Het nieuwshalen kan iedereen (hoeveel keer De Bode dit jaar, Peter :-) ). Ergens moet iemand opkomen voor een helder beeld van de argumenten, afweging en besluiten van de politiek. Voor de publieke omroep betalen we toch ook met z'n allen? En ook dat doe ik met liefde.
En ja: ik zou liever zien dat de nieuwsconsument het belang er van in ziet en vaker de knip trekt voor lokaal nieuws. Misschien helpt zo'n artikel als dit ook voor dat inzicht.
Het is een mooi streven om de burger te betrekken bij de politiek, maar vraag me af of dit de methode zou moeten zijn.
Wie betaalt, bepaalt........is een gedachtegang die direct naar bovenkomt. Betaalt de "raad" of het bestuur dan ook de kleuring van het gebrachte nieuws.
Ik zou zeggen als er geen markt is, dan is het schijnbaar niet boeiend genoeg om op deze manier te brengen als nieuws. Kijk eens naar de vraagkant ipv het aanbod op peil te houden wanneer er geen vraag is.
Geen woord over lokale omroepen. Vreemd.
Niet overal is het zo erg gesteld. Neem de gemeenteraad Soest: daar zitten vier verslaggevers. Van het AD Amersfoortse Courant, van de Gooi & Eemlander, van de Soester Courant en van Radio Soest!
Overigens zie je in de krantenjournalistiek al jaren een verschuiving van het institutionele nieuws naar het nieuws van de 'gewone man'. Misschien iets te ver doorgeschoten?
Als je media wil laten subsidiëren door gemeentes en provincies dan krijg je sovjettoestanden. Overijdele politici staan dan als een wethouder Hekking vooraan in de rij voor een selfie in de media en de inhoud zal worden gemanipuleerd. Het idee om kranten en digitale media een basissubsidie te geven conform de financiering van de omroepen, vind ik wel aantrekkelijk. Geld hoeft geen probleem te zijn, er wordt al veel bespaard op de omroepen door hun taken af te bakenen. Hevel dan geld over naar digitale en gedrukte media. Van belang is wel dat huis-aan-huiskranten dan ook een stevig redactioneel statuut krijgen.
Het is van groot belang dat de lokale journalistiek betrokken is bij de lokale politiek. Goede journalisten zijn als waakhond voor een goede democratie. Een kritisch geluid is ontzettend belangrijk.
Het doel van een lokale omroep is een platform te zijn voor lokaal nieuws dat voor de lokale mensen van belang is en door hen gegenereerd wordt. Het uitzenden van live/offline raadsvergaderingen behoort tot een van deze doelen en dat verrijkt automatisch de lokale journalistiek. Het waarborgen van het bestaan van deze onafhankelijk journalistiek behoort ook tot de verantwoording van de gemeente. Lokale journalistiek is wat onze maatschappelijke identiteit creëert. Het bestaan van de (lokale) journalistiek is een voorwaarde voor een goed functioneren van de democratie.
De toegevoegde waarde van een journalist zit in het begrijpelijk en aantrekkelijk presenteren van wat politici doen.
Maar politici zelf mogen ook weleens aanleiding geven voor aantrekkelijk nieuws.
Dat kan door stukjes directe democratie in te voeren.
Dan geven ze burgers een beetje invloed. en dat stimuleert de nieuwsbehoefte.
Maar vooral stimuleert "participatie" in de lokale politiek.
Om dat te kunnen zullen burgers op de hoogte moeten zijn, wat ook journalistiek vergt.
Maar allereerst zullen politici moeten leren de burger weer in te schakelen bij de politiek.
Af en toe stukjes invloed voor de leeuwen werpen.
Een peiling hier en een referendum besluit daar.
Natuurlijk weten politici allemaal zelf al heel precies wat de burger wil, maar heb maar eens de moed een goede peilingsvraag of referendum besluit te bedenken.
Dat gemeenten betalen voor door hen zelf aan kranten gevraagde publicitaire activiteiten lijkt me redelijk. Echter het structureel verstrekken van financiële middelen is m.i. niet gewenst. Het gevaar dreigt dan namelijk dat -door deze extra (financiële) beInvloeding van de meningsvorming door Overheidsinstellingen- de democratische verhoudingen ernstig worden aangetast.
Waarom is iedereen zo bang voor inmenging? Gemeenten financieren huiswerkklasjes, festivals en allerlei welzijnsdingen zonder dat ze iets zegt over de wenselijke inhoud. Sommigen vinden zelfs dat ze daar meer over zou moeten zeggen..
een publicitaire actie van de gemeente is gewoon een advertentie. voor advertenties dient men te betalen. gesubsidieerde gemeentelijke berichtgeving anderszins is van den zotte. het is al erg genoed dat van de belastingcenten de regionale omroep wordt betaald; ook fout dus. zou RTL4 ook een beroep kunnen doen op belastingcenten?
naschrift: een echt geinteresseerde, lokale verslaggeefster v/m gaat naar raadsvergaderingen e.d. en doet verslag. als zaken niet duidelijk zijn gaat zij/hij naar de politici zelver om vragen te stellen. en anders naar diens politieke partij. hou toch op....
Dus omdat, met name, de lokale media, verzaken (door onkunde? desinteresse?) om lezenswaardige stukken te schrijven over de gemeentelijke en provinciale besluitvorming,. moeten gemeenten en provincies de lokale pers gaan sponsoren. Zodat de lokale pers, haar zichzelf aangemeten, maar kennelijk niet waar te maken reputatie van kritisch volger en 'luis in de pels' waar kan gaan maken. Laat de lokale pers eerst maar eens kwalitatief goede stukken schrijven om een publiek te bereiken. Te vaak zie je uiteindelijk stukken in, met name regionale dagbladen, staan waaruit je kunt concluderen dat de journalist zich op geen enkele wijze heeft verdiept in de materie, de feiten niet op orde heeft etc. En vanwege die onkunde of onwil zou de burger uiteindelijk de geldbuidel moeten trekken?
Zou goed zijn als de NVJ eerst eens zou nagaan waar het geld gebleven is waarmee de lokale journalistiek in het verleden wel betaald kon worden.
We kunnen deze journalistiek natuurlijk ook uitbesteden aan sociale werkplaatsen, deze worden immers al gesubsidieerd en leidt daarom niet tot hogere lokale lasten. Er moet momenteel al genoeg bezuinigd worden en de burger wordt hier alleen maar de dupe van. Een andere oplossing is om de kosten van de journalisten te betalen van de inkomens van burgemeesters en wethouders.
Laten we wel zijn, het moet gewoon aantrekkelijk worden gemaakt voor de journalisten om de lokale overheid te volgen, dit kan anders dan met subsidies.
Gewoon als gemeente via internet alle raads- en commissievergaderingen in beeld en geluid uitzenden en zo ook later vindbaar maken. Dan zijn journalisten met hun vaak gekleurde verslagen niet meer nodig. Zie bijvoorbeeld www.bloemendaal.nl