'Buitenland houdt wietteelt niet tegen'

Nederlandse gemeenten kunnen gewoon beginnen met experimenteren met wietteelt, internationale verdragen bieden daarvoor voldoende ruimte. Dat stelt Jan Brouwer, hoogleraar Algemene Rechtswetenschap aan de Rijksuniversiteit Groningen.

We hebben een voorbehoud gemaakt
Volgens Brouwer, die ook directeur is van het Centrum voor Openbare Orde en Veiligheid, is Nederland helemaal niet zo gebonden aan de internationale VN-verdragen die in de jaren zestig en zeventig zijn afgesloten als minister Opstelten ons doet geloven. ‘We hebben destijds een voorbehoud gemaakt vanuit het opportuniteitsbeginsel, zodat het OM er op haar manier mee kan omgaan. Destijds was dat het begin van de gedoogpolitiek. We wilden er niet zoveel politiekracht tegen inzetten en hebben de scheiding tussen soft- en harddrugs aangebracht. Daarna is de kunstmatige softdrugsmarkt ontstaan. We hebben altijd gezegd: ons systeem houden we boven water.’

Verdragen bieden genoeg mogelijkheden
Zelfs zonder het voorbehoud bieden de internationale verdragen genoeg mogelijkheden om experimenten met wietteelt door gemeenten toe te staan. ‘De Amerikaanse staten Colorado en Washington hebben marihuana onlangs na een referendum gelegaliseerd. Dat konden ze doen omdat in die verdragen staat dat als het eigen rechtsbeginsel, de eigen constitutie geweld wordt aangedaan, men mag afwijken van de verdragen. Colorado heeft in haar constitutie staan dat mensen boven de 21 recht hebben op cannabisgebruik. In Washington staat het in een basiswet. Landen nemen steeds meer afstand van de verdragen. Colombia zegde het verdrag de ene dag op om zich de volgende dag weer aan te melden, maar met het voorbehoud van cannabis. Je kunt veranderde omstandigheden aanvoeren als reden om met wietteelt te beginnen etcetera.’

Huidige beleid werkt niet
Maar de minister van Veiligheid en Justitie is toch niet gek? Hij gebruikt het argument toch niet voor niets? ‘Opstelten kan moeilijk terugkeren op een ander standpunt. Maar zelfs Ybo Buruma van de Hoge Raad, toch niet een strafrechtgeleerde van het minste kaliber, is het met me eens.’ Het beleid van Opstelten zet ook geen zoden aan de dijk, legt Brouwer uit. ‘Hij zou de georganiseerde misdaad terugbrengen met het verbieden van verkoop aan buitenlanders, de wietpas en het ingezetenencriterium. We hebben het onderzocht en de verkoop daalt maximaal met 10 procent! Voor de teelt betekent het 5 procent minder en als je de straathandel erbij betrekt, houd je nog 2 procent over. Geweldig! Nu Amsterdam als grootste afnemer zich er niet meer aan hoeft te houden, blijft er niets over.’

Betere regulering in Amerikaanse staten

Washington en Colorado zeggen het gebruik en de teelt van wiet nu veel beter te kunnen reguleren, weet Brouwer. ‘In Washington kunnen ze nu automobilisten onder invloed van drugs pakken, omdat ze zich niet meer achter een medische exceptie kunnen verschuilen. Het komt de verkeersveiligheid dus ten goede.’ Volgens Brouwer hoeft Nederland geen internationale instanties te vrezen als het met gereguleerde wietteelt begint. ‘Je hoeft alleen te zorgen dat het grensoverschrijdend weinig effect heeft. Dat hoeft niet meer te worden dan nu. De politie zegt dat 80 procent van de productie naar het buitenland gaat, maar dat is zwaar overdreven. 5 of 10 procent is reëler. Ze weten het eigenlijk ook niet.’

Tot een vergelijk komen met het OM
Nederlandse gemeenten kunnen niet zomaar zelf beginnen met wietteelt en dan maar zien wat er gebeurt, waarschuwt Brouwer. ‘Je zult wel tot een vergelijk moeten komen met het Openbaar Ministerie. Als je gewoon begint, heb je toch een probleem, omdat het tegen de richtlijnen van het OM ingaat.’ Maar of het tot een vergelijk komt, is een kwestie van politieke wil. ‘En anders kunnen particulieren experimenteren met het gedogen van de teelt van vijf plantjes. In België combineren mensen dit in een ruimte. In Spanje gebeurt het ook. Het strafrecht houdt het niet tegen. Zoiets kan hier ook. En anders kun je de medische exceptie van stal halen. Maar het beste kun je dus de teelt reguleren, internationaal zullen ze geen bezwaar maken.’