PvdA uit college Almere gewipt

De Almeerse collegepartijen VVD, D66 en ChristenUnie hebben gisteren het vertrouwen opgezegd in coalitiepartij PvdA. De plotselinge voordracht van Laura Bouwmeester als hun nieuwe wethouder-kandidaat lag daaraan ten grondslag. De PvdA heeft zijn andere wethouder teruggetrokken. De vijfde coalitiepartij, GroenLinks, houdt vertrouwen in de PvdA, maar blijft in het college.

Unicum
‘In ons enthousiasme zijn we een stap te ver gegaan en hebben daarmee het vertrouwen beschadigd en dat is niet slim’, zei PvdA-fractievoorzitter Ruud de Jonge na afloop van de raadsvergadering van donderdagavond tegen Omroep Flevoland. ‘Het naar buiten brengen van de naam van de wethouder-kandidaat was niet gelukkig. Mensen maken inschattingsfouten’, aldus een enigszins gelaten De Jonge. Het vertrek uit een college is een unicum in de politieke geschiedenis van Almere, want niet eerder maakte de PvdA geen deel uit van het college.

Geen basis voor samenwerking
Eerder op de avond zei VVD-fractievoorzitter Ulysse Ellian dat er geen basis voor samenwerking met de PvdA meer is, zoals zijn partij al schreef in een gezamenlijke verklaring met D66 en ChristenUnie. ‘De coalitie was de afgelopen dagen vooral met zichzelf bezig in plaats van te werken voor de stad waar we allemaal zo van houden’, aldus Ellian. ‘Er waren duidelijke afspraken over het proces ten aanzien van de vervanging van een PvdA-wethouder. Het zou namelijk op dezelfde portefeuille de derde wethouder van PvdA-huize worden.’ In de loop van het proces is ‘met de beste intenties’ de mogelijkheid geopperd om met zes wethouders verder te gaan. ‘Maar er zijn acute complexe vragen op grote dossiers als de Floriade en op woningbouw/stikstof. Dat maakt een nieuwe wethouder op deze dossiers ingewikkeld.’

Harde onderhandelingen
Volgens Ellian ging het gesprek ging in goede harmonie. ‘Er kwam later een eisenpakket op tafel, daardoor werden de gesprekken harde onderhandelingen. De afspraak werd gemaakt om het gesprek later te hervatten.’ Maar afgelopen maandag werden de andere coalitiepartijen ‘totaal verrast’ door de voordracht van de nieuwe PvdA-wethouder die benoemd diende te worden. ‘De gebeurtenissen hebben ons voor een voldongen feit geplaatst’, vervolgt Ellian. ‘Gemaakte afspraken zijn op grove wijze geschonden. De nieuwe PvdA-wethouder moest een succes worden en binnen het collegeteam passen. Die kans is ons ontnomen. We waren dus weer met onszelf bezig in plaats van met de stad.’ Ellian vindt dat er een einde moet komen aan ‘met onszelf bezig zijn’. 'Onder deze omstandigheden is er onvoldoende basis om nog verder met de PvdA samen te werken.’

'Onder tijdsdruk laten verleiden'
Daarop zei De Jonge dat de fractie een bewogen anderhalf jaar achter de rug heeft en nog steeds trots is op het coalitieakkoord. ‘We zijn nog lang niet klaar.’ Hij vertelt dat de partij na het recente vertrek van wethouder Loes Ypma op zoek ging naar een Almeerse die een aanwinst voor het huidige team zou zijn. ‘We hadden een uitstekende kandidaat met bewezen ervaring. Maar wat minder goed ging is dat we ons onder tijdsdruk hebben laten verleiden om voortijdig een naam te noemen. Dat was niet goed en hadden we niet moeten doen. Er rest ons nu niet anders dan onze andere wethouder terug te trekken met pijn in ons sociaaldemocratisch hart.’

'Pijn in mijn hart'
Het betekent inderdaad ook het einde van het wethouderschap van Jerzy Soetekouw die vertelt niet te zijn geboren in Almere, maar dat hij wel ‘een kind van deze stad’ is. ‘Almere zal altijd in mijn hart blijven wonen.’ Van sommige fouten heeft hij spijt en hij zegt moeilijke keuzes te hebben gemaakt ‘die op lange termijn het beste zijn voor de stad die we allemaal lief hebben’. ‘Botsing van meningen zijn goed, wrijving geeft glans. Onze rijkdom zit in de verschillen. Met pijn in mijn hart neem ik afscheid van u’, aldus een zichtbaar geëmotioneerde Soetekouw die applaus ontving vanuit de raadszaal.

Lege accu
De coalitie gaat van 24 naar 19 van de 45 zetels in de raad en moet voor een meerderheid op zoek naar minstens twee nieuwe partijen, als het tenminste niet voor de PVV kiest. Die kans lijkt vrij klein, dus zullen de partijen hoogstwaarschijnlijk terugvallen op Leefbaar Almere (3 zetels) en het CDA (2 zetels). Leefbaar Almere zette de boel eigenlijk op scherp met een motie om het aantal wethouders terug te brengen van zeven naar zes. Er zou dan geen vervanger nodig zijn voor de eind september vertrokken Floriade-wethouder Loes Ypma (PvdA) wiens ‘accu’ destijds leeg bleek vanwege het vele reizen vanuit haar woonplaats Woerden, die zij niet wilde verlaten, en gebrek aan tijd voor haar gezin.

Broekzakgesprek
Zij verving op haar beurt Tjeerd Herrema die moest vertrekken vanwege ‘het broekzakgesprek’, maar eigenlijk vanwege een gebrek aan vertrouwen binnen zijn eigen partij. De beoogde ‘zorgvuldigheid’ die de coalitiepartijen wilden betrachten in het zoeken naar een ‘duurzame’ nieuwe wethouder was dus niet voor niets. Maar een wethouder minder voor de PvdA leek ook niet helemaal onlogisch, want de partij verloor onlangs een zetel, toen een raadslid overliep naar de nieuwe partij Nida. De partij wilde zonder nieuwe wethouder wel meer aandacht voor enkele van haar ‘stokpaardjes’ terug en daar gingen die op pauze gezette onderhandelingen dan ook over.

'Zeven wethouders is erg veel'
Raadslid Frits Huis van Leefbaar Almere beschreef de deconfiture van de PvdA eerder op de dag al op zijn Facebook-pagina. Even later volgden bovenstaande gebeurtenissen. Lag zijn motie hier nu echt aan ten grondslag? Heeft hij de boel op scherp gezet met een mogelijke terugkeer in het college in het achterhoofd? Huis zegt desgevraagd niet echt te trappelen om zelf weer terug te keren in het college, maar hij  sluit niets uit en vertelt dat in het vorige college, waarin hij zelf wethouder was, vijf wethouders zaten. ‘We vonden dat het met zes moest kunnen. Zeven is wel heel erg veel. We hadden niet het idee dat onze motie zou worden aangenomen, maar vorige week vroeg een lid uit de achterban van de PvdA ons om de motie in te trekken, want hij dreigde aangenomen te worden.’

CDA-wethouder
Huis wijst erop dat de huidige PvdA-fractie vrij onervaren is. ‘Ik zei: wij zitten in de oppositie. We gaan de motie juist indienen. Tot onze verbijstering bleek het een schot in de roos. Er kwam een behoorlijke dynamiek op gang binnen de fractie en de afdeling. Het leidde tot wat gisteren heeft plaatsgevonden. Het was ook wel een blunder om die wethouder naar voren te schuiven. Ze overleggen slecht met elkaar in deze coalitie. Dat kan best goed gaan, maar nu ging het verkeerd.’ De berekening was ook voor Huis niet moeilijk: de coalitie heeft voor een meerderheid vier zetels nodig. ‘En vijf zou leuk zijn.’ Leefbaar heeft drie zetels. Het CDA heeft er twee. ‘Die twee erbij zou best een constructie kunnen zijn, maar bij de informatie waren we al bereid om toe te treden tot de coalitie zonder wethouder, als CDA-wethouder Froukje de Jonge mocht blijven. Dat werd destijds meteen van de kaart geveegd, waarna zij burgemeester van Stadskanaal werd. Dat maakt het niet bepaald gemakkelijker.’

'Onze stempel kunnen drukken'
Leefbaar wil vooral dat de stad goed bestuurd blijft, gezien de grote onderwerpen die nu spelen, zoals de Floriade, financiële problemen in het sociale domein en woningbouw. We moeten stappen zetten. Het moet afgelopen zijn met de interne twisten. Als we een rol kunnen spelen, dan willen we daarover praten, maar daar moet dan wel iets tegenover staan. We moeten wel een stempel kunnen drukken op het coalitieakkoord. We zouden meer geld naar kunst en cultuur willen. In 2014 hadden wij een fantastisch cultuurfonds opgezet, maar dat potje is nu leeg.’ Als de huidige coalitie verder gaat als minderheidscollege, dan zal Leefbaar elk voorstel op inhoud beoordelen. ‘Dat is een mooie positie. We gaan dan ook niet zomaar in het college zitten. Maar we hebben ook met niemand ruzie en je moet je prijs ook niet overschatten. Hoe dan ook willen we wel iets terugzien van onze ideeën.’