Het toekomstige vak van de medewerker Burgerzaken

De noodzaak om je als medewerker Burgerzaken verder te ontwikkelen neemt toe, omdat je takenpakket sterk verandert. Maar hoe ziet dit vak er in de toekomst uit? En wat wordt er van jou als medewerker Burgerzaken verlangd?

Algemene veranderingen voor de afdeling Burgerzaken

Het vakgebied burgerzaken is al een tijdje aan het veranderen door de digitalisering, continu wijzigende wet- en regelgeving en de andere verhouding tussen overheid en burgers. Voorlopig zetten de veranderingen nog door. Uit een onderzoek van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, waarin gesprekken zijn gehouden met gemeenten, blijkt dat de komende jaren drie onderwerpen aandacht vragen van de afdeling Burgerzaken:

• Digitalisering: Een deel van de processen rondom burgerzaken is al gedigitaliseerd, zoals het aanvragen van identificatiedocumenten en het doorgeven van verhuizingen. Burgers zijn hierdoor gewend dat dingen makkelijk en snel kunnen en verwachten dat andere zaken ook op deze manier versimpeld zullen worden. Er gaan dus nog veel meer processen gedigitaliseerd worden. 
• Samenwerken binnen de gemeente en met andere gemeenten en instanties: Samenwerken maakt het mogelijk om kennis te delen en complexe vraagstukken beter op te lossen. Ook zal het daarbij goed zijn eenduidige software te gebruiken om gezamenlijke processen te vergemakkelijken en de mogelijkheid te creëren tot centrale aanvraag- en uitgiftepunten. 
• Regie over gegevens: Burgers zullen steeds meer de regie nemen over wie hun gegevens mogen inzien. 

Effect van de veranderingen op de werkzaamheden 

Maar wat betekenen de veranderingen voor jouw werkzaamheden? A&O fonds Gemeenten heeft in samenwerking met leidinggevenden en experts uiteengezet hoe het vak van de medewerker Burgerzaken er in de toekomst uit komt te zien. Bepaalde taken zullen fors verminderen. Vooral het aantal burgers aan de balie zal sterk dalen en daardoor zul je ook minder bezig zijn met het inplannen van afspraken voor burgers. Andere voorbeelden van taken die minder gaan voorkomen, zijn het verstrekken van gegevens (zoals uittreksels en nalatenschap), het opmaken van akten burgerlijke stand en het uitgeven van identificatie- en reisdocumenten.

Welke taken komen daarvoor in de plaats? Je zult vaker bezig zijn met: 

• het informeren van burgers via de website en social media (webcare);
• het voorlichten en bijstaan van burgers bij het gebruik van digitale systemen, zoals DigiD;
• het vaststellen van iemands identiteit; 
• het verrichten van adresonderzoek, inclusief huisbezoek;
• het signaleren van fraude;
• het uitvoeren van (kwaliteits)controles en optimaliseren van processen;
• de behandeling van bezwaar- en beroepszaken;
• het opbouwen van een netwerk en samenwerken. 

Hiermee wordt het werk complexer, net als de vragen van burgers die nog wel aan de balie komen. Dit zijn veelal ook burgers die laaggeletterd zijn, die niet mee kunnen komen met de digitale ontwikkelingen of burgers met een andere nationaliteit, wat kan zorgen voor een taalbarrière. 

Medewerkers Burgerzaken kunnen niet anders dan zichzelf verder ontwikkelen

Als je takenpakket verandert, heb je nieuwe kennis en vaardigheden nodig, maar ook inzicht in je eigen rol en verantwoordelijkheden en inzicht in de problematiek van burgers. Actuele kennis opdoen van wet- en regelgeving en het ontwikkelen van digitale vaardigheden staan met stip bovenaan, maar ook communicatieve en sociale vaardigheden worden onmisbaar. Bijvoorbeeld empathisch vermogen voor de burgers aan de balie en vaardigheden om goed samen te werken met andere afdelingen en instanties. Ook vaardigheden rondom handhaving worden belangrijk. Als je fraude signaleert, moet je de juiste gespreksvaardigheden kunnen toepassen. En je moet kunnen omgaan met conflicten.

Ontwikkeling naar MBO-niveau 4 en HBO-niveau

Omdat het werk complexer wordt en vaker zal vragen om maatwerk, wordt er van je verwacht dat je jezelf ontwikkelt tot een zelfstandige professional. Een professional die zelf beslissingen durft te nemen en deze goed kan onderbouwen. Dat betekent dat je burgers aan de balie direct kunt helpen en complexe vragen niet eerst hoeft neer te leggen bij de backoffice of je leidinggevende. Hiervoor zul je over werk- en denkniveau op MBO-niveau 4 of HBO-niveau moeten beschikken, wat tegenwoordig aangeduid wordt als NLQF 4 en NLQF 6. Ook bij Bestuursacademie Nederland kun je verschillende modules op dit niveau volgen. 

Werken aan je ontwikkeling op het gebied van burgerzaken

Werk je al jaren in het vak en vind je het daarom lastig om te veranderen en jezelf verder te ontwikkelen? Doe het dan samen met je team! Ga actief in gesprek over wat er allemaal verandert in het vakgebied, wat dit voor jullie werkzaamheden betekent en op welke punten jullie je verder zouden kunnen/moeten ontwikkelen. Maak een plan en creëer een ondersteunende cultuur. Het is veel inspirerender en stimulerender om als team te leren.

Wil je hulp bij je ontwikkeling? Neem dan vooral een kijkje in ons opleidingsaanbod Burger- en Publiekszaken. Voor vragen over de opleidingen en trainingen of een opleidingsadvies kun je contact met ons opnemen via 035 20 43 475 of info@bestuursacademie.nl.