ICT-systemen bom onder privacy
Wat gebeurt er met de gegevens die op mijn nieuwe ov-chipcard staan? Waarom en hoelang wordt die informatie bewaard, gebeurt dat wel veilig? De consumentenbond presenteert vrijdag tien privacyrechten voor de burger. Volgens directeur Felix Cohen vormen datasystemen een bom onder de privacy.
Privacymeetlat
Volgens de bond is het voor consumenten in dit digitale tijdperk steeds moeilijker om de baas te zijn over de eigen persoonsgegevens. De bond vindt dat mensen recht hebben op een goede bescherming van hun privacy. De basisrechten bieden 'een goed gereedschap' om producten en diensten te beoordelen op bescherming van persoonsgegevens. De bond gaat dan ook systemen als het Elektronisch Patiëntendossier (EPD), de ov-chipkaart en sociale netwerksites zoals Hyves langs de privacymeetlat leggen.
Aansprakelijk
Directeur Felix Cohen benadrukt dat hij blij is met de nieuwe systemen als EPD, maar 'we zien ook een bom die in die systeempjes verborgen zit. Dat knalt een keer uit elkaar.' Van de tien privacyrechten staat een aantal in de wet, voor andere punten zijn aanscherping of uitbreiding van geldende regels vereist, vindt de bond. Zo pleit Cohen ervoor dat bedrijven en de overheid risicoaansprakelijk moeten worden gesteld voor het juist gebruiken en beschermen van persoongegevens. 'Als je flink genoeg bent om gegevens te verzamelen, dan moet je ook flink genoeg zijn om het risico te accepteren dat je aansprakelijk bent als persoonsgegevens op straat komen.'
Schandalige bewaarders
Daarnaast moeten consumenten informatie krijgen als er iets misgaat bij de beveiliging van persoongegevens. ,,Die gegevens zijn van jou, jij bent de eigenaar'', aldus Cohen. Ook moeten burgers bij een laagdrempelig loket terechtkunnen met klachten. De consument moet bovendien zeggenschap over de eigen persoonsgegevens krijgen. 'Het is heel moeilijk om bij een bedrijf jouw gegevens op te vragen, al is het maar om iets te wijzigen', legt Cohen uit. De bond gaat niet alleen bij bedrijven kijken of het beter kan, ook hoopt de organisatie dat de overheid wat meer gaat opletten. 'Maar dat zijn ook schandalige bewaarders. Die potten gigantisch veel gegevens op onder het mom van terrorismebestrijding.'
Volgens Cohen moeten de rechten worden gezien als een soort richtlijn. 'Eigenlijk een cadeautje voor bedrijven die op internet gegevens verzamelen.'
In een wereld waarin van alles over iedereen in duizenden computersystemen staat geregistreerd, lijkt het effectief beschermen van die gegevens een utopie. Die informatie blijft daar niet veilig staan, zolang er mensen toegang toe hebben. Niet langer is het nodig om als detective in bosjes te liggen of vuilnisbakken te doorzoeken, wat telefoontjes naar bedrijven en overheidsinstanties volstaan om alles over een persoon of bedrijf te weten te komen. Als je maar een goed verhaal hebt om de kantoormedewerker te misleiden. Daarmee is er een groot verschil ontstaan tussen de theorie en de praktijk: slap toezicht vanuit de overheid in combinatie met de onbedwingbare honger naar geheime informatie vanuit 'het grote geld'.
De opdrachten tot achterhalen van privacygevoelige informatie zijn afkomstig van advocaten, banken, verzekeraars, media en grote bedrijven. Het leidt tot een handel in informatie over burgers, die daar zelf onwetend van zijn. Dit duistere informatieverkeer- steeds vaker mondeling of op velletjes papier zonder briefhoofd- komt vrijwel nooit aan het licht. Het is de grootste blinde vlek rond het begrip ´privacy´. Bij de aanpak van Justitie, toezichthouders en zelfs van alle gebelde bedrijven en instanties vallen veel kanttekeningen te plaatsen. Het laat zien dat privacy in feite allang niet meer bestaat als partijen blijven azen op de privé-gegevens van mensen en bedrijven geld betalen voor het achterhalen van persoonsgegevens. En zolang de maatschappij daar blind voor blijft zullen de uiteindelijke opdrachtgevers altijd vrijuit gaan.
De illegale handel in privé-gegevens wordt nu om raadselachtige redenen meestal genegeerd door de rechterlijke macht en de politiek. Het is de hoogste tijd de werkwijze van de informatiemakelaars te reconstrueren, om zo de opdrachtgevers van de informatiebranche – de advocatuur, de financiële wereld, media en overheden – ook ter verantwoording te roepen. Pas dan kan de maatschappelijke discussie over privacy uitgaan van de keiharde praktijk: dat het begrip al bijna niet meer bestaat.
http://www.michelkraay.nl/index.php