Hoe lang bestaat Losser nog?

Het zijn blijkens de website van de Overijsselse gemeente veel gestelde vragen van inwoners. Aanleiding is het Losserse raadsbesluit van begin dit jaar om op ambtelijk niveau intensief te gaan samenwerken met grote buur Enschede. Wat heet intensief! Een derde van de ambtenaren (55 personen) kreeg op 1 maart ontslag in Losser om dezelfde dag een nieuwe aanstelling te krijgen in Enschede.

Hoe lang bestaat Losser nog?, is zo’n vraag die sindsdien menig inwoner bezighoudt. ‘Zolang Losser dat zelf wil’, luidt het antwoord. ‘Burgers en bestuur van Losser bepalen dit zelf. Alleen als bijvoorbeeld het Rijk of de provincie maatregelen neemt, bijvoorbeeld te besluiten dat gemeenten minimaal 50.000 inwoners moeten hebben, kan hier verandering in komen.’ En nee, dit is niet het begin van het einde. ‘Dat is doemdenken.’

Zo beantwoordt de gemeente ongeveer 25 vragen. Gaat Beuningen naar Dinkelland, De Lutte naar Oldenzaal en de rest naar Enschede? ‘Nee hoor, Losser is springlevend.’ Hoe groot is de invloed van Enschede op het zelfstandige bestuur van Losser? ‘Geen invloed. Het gemeentebestuur van Losser bepaalt zelf het beleid. Losser geeft opdracht aan Enschede om taken uit te voeren.’ Regende het nou daadwerkelijk vragen van verontruste burgers? En stellen de antwoorden gerust?

Om met de vragen te beginnen, nuanceert verantwoordelijk wethouder Joop Hassink graag de hoeveelheid. ‘Het aantal vragen valt eigenlijk wel mee. We worden heus niet plat gebeld. Wat niet wil zeggen dat inwoners geen vraagtekens bij de samenwerking zetten. In de wandelgangen pik je zeker geluiden op in de trend van “hier wordt Losser verkocht” en “daar gaat onze zelfstandigheid.” Dat opgeven van zelfstandigheid is dus absoluut niet onze bedoeling, maar ik ontken niet dat die vrees bij deze en gene leeft. Ik wil dat zeker niet bagatelliseren. Veel mensen bekijken de stap met argwaan. Dat betekent dat je daar continu aandacht voor moet hebben. Ik vind het zelfs het ingewikkeldste deel van het proces hoe als gemeente om te gaan met die emoties.’

Ja, rationeel laat de samenwerking met Enschede zich wel verklaren: om de kwaliteit en continuïteit van de dienstverlening te borgen. Bovendien is het financieel voordeliger. Die samenwerking is volgens Hassink juist de redding voor het redelijk armlastige Losser. ‘Gaan we die samenwerking niet aan, dan belanden we sneller in een situatie dat we bestuurlijk niet meer op eigen kracht verder kunnen. Ik zie het zo: deze stap is een voorwaarde dat Losser langer of definitief zelfstandig kan blijven’, zegt hij. Anders dan bijvoorbeeld de gemeente Ten Boer, die ambtelijk vergaand samenwerkt met de gemeente Groningen, blijft Losser volgens de CDA-wethouder baas in eigen huis.

‘Ten Boer heeft het heel rigoureus gedaan. Daar is eigenlijk alleen een luxe dorpsraad over gebleven. Op het college, de raad en een paar ambtenaren na, is alles uitbesteed. Wij willen beleidszaken zelf blijven doen, blijven gaan over wat we willen en niet alleen nog beleid uitvoeren wat in Enschede is bedacht. Wij zeggen wat we willen, zij - in Enschede - hoe ze dat doen’, zegt hij.

Hij houdt het goed voor mogelijk dat er op ambtelijk niveau nog meer gaat worden samengewerkt met andere gemeenten. Concreet wordt nagedacht over het samenvoegen van sociale diensten. ‘Waar die wordt ondergebracht dat is nog geen gelopen race, want behalve Enschede is ook Oldenzaal in beeld. Sommigen raadsleden zijn voor Oldenzaal, omdat spreiding voorkomt dat te intensieve samenwerking met één gemeente toch tot een fusie leidt. Daar is tegenin te brengen dat te veel verdelen het geheel onoverzichtelijk maakt.’

De hamvraag is of samenwerken met Enschede voldoende is om als Losser zelfstandig te blijven. Lies ter Haar, fractievoorzitter van Burgerforum, blijft ondanks de geruststellende antwoorden van het college, haar twijfels houden. Als enige fractie stemde Burgerforum tegen de samenwerking, bang om opgeslokt te worden. ‘Dat gevoel is er nog steeds’, zegt Ter Haar. ‘Weet je wat het is? Er is geen weg meer terug. Ja, op papier kun je nog wel uit de samenwerking stappen, maar daar hangt een prijskaartje aan. Eén derde van onze ambtenaren zit in Enschede, dus kun je als Losser niet zomaar zeggen dat het ons niet bevalt en dat we de samenwerking beëindigen. Dan blijven zij met onze ambtenaren zitten. Dus moeten er miljoenen op tafel.’

Volgens Ter Haar gaat het stapje voor stapje richting Enschede. ‘De weg naar andere plattelandsgemeenten als Dinkelland en Tubbergen is afgesloten’, zegt ze. Het is volgens Ter Haar een kwestie van tijd dat Losser voor de vraag van een herindeling komt te staan: ‘Vijf jaar redden we nog wel, maar over tien jaar bestaan we niet meer.’