Deskundigheid ontbreekt
Dat schrijft de Erfgoedinspectie in het rapport ‘Een goed advies is het halve werk’. Minister Plasterk (PvdA) van OCW heeft het rapport deze week aan de Eerste en Tweede Kamer verzonden. De reden voor de gebrekkige monumentencommissies zijn uiteenlopend. ‘Deskundigheid ontbreekt soms, er zijn vacatures, de commissie dient te worden uitgebreid, commissieleden hebben niet voldoende tijd of er is maar één monumentendeskundige’, schrijft de Erfgoedinspectie.
'Monumentencommissies onvoldoende toegerust'
Ongeveer een derde van de 350 monumentencommissies in Nederland was halverwege 2008 onvoldoende geëquipeerd om per 1 januari aanstaande…
Vergunning
Het onderzoek is van belang, want per 1 januari aanstaande vervalt in het kader van de Wet Beperking Adviesplicht het nu nog verplichte advies van de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten (RACM) voor een aantal ingrepen aan monumenten. Dat betekent dat B&W zich bij de vergunningverlening voortaan louter kunnen baseren op het inzicht en advies van de monumentencommissie. ‘Vooral op het gebied van de cultuurhistorie en de restauratietechniek constateren we een tekort aan deskundigheid’, zegt Hans Magdelijns, hoofdinspecteur bij de Erfgoedinspectie in Den Haag. Eerder al constateerde de Erfgoedinspectie een tekort aan deskundigheid bij het gemeentelijk apparaat op het gebied van de monumentenzorg. Met name in kleinere gemeenten met veel monumenten schiet de zorg tekort.
Onafhankelijkheid
Behalve gebrek aan deskundigheid is in bijna een kwart van de monumentencommissies de onafhankelijkheid niet geregeld doordat de wethouder voorzitter is van de monumentencommissie. ‘Op Texel werd uit arremoede de taak van de monumentencommissie zelfs uitgevoerd door de raadscommissie’, zegt Magdelijns. ‘Op die manier is onafhankelijk advies natuurlijk niet gewaarborgd.’ De situatie op Texel is overigens beëindigd.
Belangenverstrengeling
Ook is het risico van belangenverstrengeling onvoldoende geregeld, vindt de Erfgoedinspectie. ‘In bijna een derde van de gemeenten zijn commissieleden ook anderszins actief werkzaam in de gemeente, bijvoorbeeld als architect of adviseur’, aldus de Inspectie. Magdelijns benadrukt ook dat veel gemeenten op dit moment hard werken om zowel hun ambtelijke deskundigheid als die van de monumentencommissies op peil te krijgen.
Opleidingen
De Erfgoedinspectie adviseert onder meer om de RACM op te dragen toch te allen tijde stand-by te blijven voor advies voor hulpbehoevende gemeenten. Gemeenten zouden deskundige commissieleden kunnen aantrekken door de vergoedingen op een professioneel niveau te brengen, en cursussen of opleidingen aan te bieden.
Beleidsmaatregelen
Ook wordt nauwelijks gebruik gemaakt van de mogelijkheid om voor specifieke situaties externe expertise in te huren. Ten slotte oppert de inspectie om monumentencommissies meer regionaal samen te laten werken om zodoende gemeenten meer kritische massa te bieden. Daarbij zou ook welstands- en landschapsaspecten meer een rol kunnen spelen. Daardoor wordt meer gelegenheid geboden voor de geïntegreerde gebiedsgerichte aanpak voor monumenten waarin de modernisering van de Monumentenwet wil voorzien. Minister Plasterk van OCW komt 27 november met nadere beleidsmaatregelen.
Lees ook:
Beperkt monumentenadvies succesvol (31/10/2008)
Monumenten hangen er een beetje bij (24/10/2008)
