Megaprojecten moeten onafhankelijk beoordeeld worden

Onafhankelijk instituut
Dat stelt Mig de Jong, die als promovendus aan de TU Delft onderzoek doet naar megaprojecten. 'Eigenlijk zou je een soort van megaprojectenorganisatie voor heel Nederland moeten hebben.' Er zijn volgens hem een aantal geschikte kandidaten: de Algemene Rekenkamer, het ministerie van Financiën of een geheel nieuw onafhankelijk instituut.

Geen succes
Zo'n organisatie is hard nodig. Volgens De Jong is namelijk een meerderheid van de megaprojecten in Nederland geen succes: ze zijn later klaar dan gepland, kosten veel meer of uiteindelijk maken veel minder mensen gebruik van een trein- of metroverbinding dan gedacht.

Rooskleurig
Dat komt onder meer doordat politici projecten tijdens de besluitvorming veel rooskleuriger voorspiegelen dan ze in werkelijkheid zijn. Anders zou de gemeenteraad of de Tweede Kamer er nooit mee instemmen. Wetenschappers noemen dat strategische misrepresentatie, maar 'strategisch liegen' is volgens De Jong ook een prima term.

Verantwoordelijkheid
Nog een reden waarom veel megaprojecten in Nederland uit de hand lopen: het is nooit duidelijk wie er nou precies verantwoordelijk is. De Jong: 'Niemand zegt: als het fout gaat, moeten ze mij hebben. Het is altijd een kluwen, niet eens van mensen, maar van organisaties.' Zo kunnen wethouders of ministers die over een project gaan gemakkelijk de schuld geven aan hun voorgangers, andere organisaties of ondergeschikten.

Consensuscultuur
De Jong denkt dat dit met de Nederlandse consensuscultuur te maken heeft. 'We gaan met twintig partijen rond de tafel en besluiten uiteindelijk bijna unaniem dat we het gaan doen, zonder dat iemand hoofdelijk verantwoordelijk is.'

Kan anders
Dat het ook anders kan, bewees Madrid. De Spaanse hoofdstad wees voor de uitbreiding van de metro een persoon aan die daar verantwoordelijk voor is. 'Dat heeft tot gevolg dat diegene er bovenop zit. Hij zorgt ervoor dat de risico's zijn afgedekt, want hij zit er over tien jaar nog steeds.'

Bevolking verliest vertrouwen
Nederland moet ook hoognodig orde op zaken stellen, zegt De Jong. Door de vele flaters verliest de bevolking namelijk het vertrouwen in grote infrastructurele projecten. 'Dat is jammer. Want op deze manier kunnen wij in de toekomst geen megaprojecten meer bouwen. Ook niet als we wel goed hebben nagedacht over de cijfers.'

Kan anders
Dat het ook anders kan, bewees Madrid. De Spaanse hoofdstad wees voor de uitbreiding van de metro een persoon aan die daar verantwoordelijk voor is. 'Dat heeft tot gevolg dat diegene er bovenop zit. Hij zorgt ervoor dat de risico's zijn afgedekt, want hij zit er over tien jaar nog steeds.'

Bevolking verliest vertrouwen
Nederland moet ook hoognodig orde op zaken stellen, zegt De Jong. Door de vele flaters verliest de bevolking namelijk het vertrouwen in grote infrastructurele projecten. 'Dat is jammer. Want op deze manier kunnen wij in de toekomst geen megaprojecten meer bouwen. Ook niet als we wel goed hebben nagedacht over de cijfers.'

Bevolking verliest vertrouwen
Nederland moet ook hoognodig orde op zaken stellen, zegt De Jong. Door de vele flaters verliest de bevolking namelijk het vertrouwen in grote infrastructurele projecten. 'Dat is jammer. Want op deze manier kunnen wij in de toekomst geen megaprojecten meer bouwen. Ook niet als we wel goed hebben nagedacht over de cijfers.'

Nederland moet ook hoognodig orde op zaken stellen, zegt De Jong. Door de vele flaters verliest de bevolking namelijk het vertrouwen in grote infrastructurele projecten. 'Dat is jammer. Want op deze manier kunnen wij in de toekomst geen megaprojecten meer bouwen. Ook niet als we wel goed hebben nagedacht over de cijfers.'