‘Het mag alleen geen toets heten, want dat suggereert dat je kunt zakken of slagen en dat kan niet, want het gaat om gekozen volksvertegenwoordigers’, zegt Emile Kolthoff, directeur van het Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten (BING). Zijn mensen voeren de toets uit, net zoals ze dat direct na de vorige gemeenteraadsverkiezingen hebben gedaan voor de wethouders in Maastricht en nog enkele gemeenten. ‘Die wethouders zijn niet gekozen, dus daar kun je een benoeming voorkomen door hun achtergronden te controleren.’, zegt Kolthoff. Anders is dat bij de raadsleden. Daar mag het volgens hem geen integriteitstoets heten. ‘Het is een risicoanalyse, waar dingen uit kunnen komen en wij geven een advies erbij hoe ze daarmee om kunnen gaan. Chantabiliteit kun je voorkomen door bijvoorbeeld zelf een geheim te delen met de burgemeester of iemand anders’, zegt Kolthoff. Het curriculum vitae van de deelnemende raadsleden wordt doorgelicht, hun nevenfuncties, maar ook de naaste relatiekring en gewoontes. ‘Daarmee bedoel ik alles wat slecht is, zoals drugs, sex en rock and roll’, zegt Kolthoff, die ook kijkt naar bijvoorbeeld geldschulden.
Risicoanalyse voor raadsleden
In navolging van de wethouders en ambtenaren op kwetsbare posities wil Maastricht ook de 39 raadsleden onderwerpen aan een soort…
De toets is vrijwillig. ‘Dat kan ook niet anders voor gekozen volksvertegenwoordigers. De analyse maakt een raadslid weerbaarder en minder kwetsbaar. Je zou voor de volgende verkiezingen bijvoorbeeld op vrijwillige basis de kieslijsten kunnen doorlichten. Zo kunnen partijen vooraf mensen van de lijst weren die mogelijk een risico vormen’, zegt Kolthoff.
Maastricht is de eerste gemeente die de integriteit van raadsleden wil meten. De gemeente heeft onlangs twee keer te maken gehad met schendingen van de integriteit. Voormalig CDA-fractievoorzitter Gerard van Rens bleek schulden te hebben en vicevoorzitter van de raad Jan Hoen wordt beschuldigd van belangenverstrengeling met de plaatselijke horeca. ‘Deze zaken hebben niets met de toets te maken. We zijn daar al langer mee bezig. Wij willen de integriteit van de gemeente niet toespitsen op die twee gevallen, maar als je midden in de zaak zit, moet je dat eerst oplossen’, zegt raadsgriffier Eric Willems. Volgens hem is de introductie van de toets daardoor vertraagd. De raadsleden doen vrijwillig mee aan de toets of risicoanalyse. ‘Maar er gaat wel een grote publieke druk van uit. Als iemand niet meewerkt, kan er al iets mis zijn’, aldus Willems.
De uitslag van de risicoanalyse is voor het raadslid zelf.
Zie ook: Geen strafbare feiten Leers (21/12/2007)
