Verlichting uitzetten om geld te besparen. Steeds meer gemeenten kiezen ervoor. Maar in sommige plaatsen gaat die maatregel al snel weer terug de ijskast in omdat inwoners het te onveilig vinden. Het brengt het verschil tussen sociale –en fysieke veiligheid duidelijk in beeld.
Is uitschakelen verlichting onveilig?
Door verlichting uit te schakelen, willen gemeenten geld besparen. Uithoorn en Westland kwamen daar op terug vanwege de veiligheid. Maar of…
Licht uit
In het Brabantse Deurne is de maatregel, die jaarlijks bijna 25 duizend euro zou moeten opleveren, doorgezet na een proef. Deurne heeft bij het uitzetten van de lichten rekening gehouden met de locatie; op plaatsen waar veel mensen komen en op kruispunten wordt de verlichting gedimd.
Proef stopzetten
De Zuid-Hollandse gemeente Westland zette de proef na twee maanden al stop omdat bewoners het te onveilig vonden. Het ‘s nachts dimmen van de lampen was volgens een woordvoerder geen optie. ‘Dat levert te weinig op, zoiets scheelt centen in plaats van euro’s’, zegt hij. Het verwijderen van de palen scheelt het meeste in de kosten, schetst hij. Maar voordat dat gebeurde, wilde de gemeente eerst een proef doen met uitgeschakelde verlichting, om bewoners zo te laten wennen aan het idee. Niet overal ging het licht uit in die twee maanden: op wegen waar schoolgaande kinderen langskomen, bleven de lantaarnpalen gewoon aan. In Achtkarspelen (Friesland) gaat de verlichting op de industrieterreinen dit jaar uit en worden de lichten in de woonwijken gedimd. De lichtmasten op het industrieterrein worden om en om verwijderd. Dit gebeurt om geld te besparen.
Wennen
In Uithoorn (Noord-Holland) zou de verlichting op een aantal wegen uitgaan, maar die proef duurde slechts 4 dagen. Gistermiddag besloot het college om veiligheidsreden de proef direct ongedaan te maken. Er werd slechts één klacht ontvangen, maar via andere kanalen kwamen wel ‘signalen’ binnen dat er onvrede was over het besluit. Ook is volgens een woordvoerster een aantal ‘kleine incidenten’ bij de gemeente gemeld. Hierbij ging het onder andere om mensen die van de weg raakten doordat de verlichting uitviel. Vooraf is gesproken met de politie en verkeerskundigen, geeft de woordvoerster aan. ‘Het is fysiek gezien niet onveiliger. Alleen moeten mensen er even aan wennen.’ Dat wennen is nu dus niet meer nodig, omdat de hele proef niet doorgaat.
Gevoel
Onderzoek toont aan dat het uitschakelen van verlichting niet automatisch leidt tot onveiligheid. Vooral het veiligheidsgevoel neemt af, maar dat is subjectief. ‘Dat waren ook de meeste klachten die wij kregen’, zegt de woordvoerder van de gemeente Westland. ‘Mensen waren bang om niet gezien te worden bij het uitlaten van de hond of aangereden te worden.’
Tegenstrijdig
Opvallend is dat de Richtlijn Openbare Verlichting (ROVL) 2011 precies het tegenovergestelde schetst van wat burgers vaak zeggen. Sociale veiligheid wordt juist gecreëerd door het aantal mensen dat zich in een gebied bevindt, en niet door de verlichting. Verlichting creëert ‘schijnveiligheid’, zoals de Westlandse woordvoerder dat omschrijft. Een onderzoek van SWOV, de stichting voor wetenschappelijk onderzoek verkeersveiligheid, spreekt de richtlijn op dat punt echter weer tegen en bevestigt de gevoelens van de inwoners. “Ook uit diverse buitenlandse onderzoeken is gebleken dat niet alleen criminaliteit maar ook de angst ervoor gunstig beïnvloed wordt door de aanwezigheid van straatverlichting”, staat in het onderzoek.
Reacties: 8
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Veiligheid wordt gemeten door 2 indices: objectieve en subjectieve veiligheid indices. Objectieve veiligheid meet de daadwerkelijke gepleegde ‘criminaliteit’ terwijl de subjectieve veiligheid index meet de veiligheidsgevoelens van personen. Vooral deze laatste index wordt doorgaans geabstraheerd wanneer het ons ( politici en overheden) goed uitkomt.
Politici en overheden begrijpen nog steeds niet dat gevoelens en beelden van burgers niet met rationeel objectieve indices valt te corrigeren.
Ik mis in deze discussie de variant waarbij de gemeente en het waterschap de lichtunits van lantaarnpalen niet meer vervangt als ze kapot zijn. Het scheelt 1 fte van het rondreizend crisisteam en een flinke duit in de aanbesteding. Een volgend college mag dan uitmaken op welk niveau ze onderhoud gaan doen. A la minute, een keer per kwartaal, een keer per jaar, of niet.
Het publieke debat over veiligheid wordt gedomineerd door emoties. Q-koortsepidemie en CO2 opslag zijn recente voorbeelden hiervan. Perceptie over veiligheidsrisico’s, kan ertoe leiden dat de overheid niet alleen verantwoordelijk wordt voor de aantoonbare mate van veiligheid, maar ook voor de mate waarin ‘belanghebbenden’ zich veilig voelen. Een moeilijk te realiseren opgave, zo leert het beleidsveld externe veiligheid
Zou een lantarenpaal met een bewegingsmelder geen goedkoop alternatief zijn?
Wat in dit verhaal onderbelicht blijft is dat gebrek aan verlichting vooral de zwakkere verkeersdeelnemers treft. Zij hebben anders dan automobilisten geen eigen sterke verlichting bij zich en hebben dat juist nodig omdat ze harder getroffen worden door in het donker onzichtbaar blijvende oneffenheden (of erger) in het wegdek.
Mensen zijn volgens mij verwend en zullen ook moeten wennen aan het donker. Ogen hebben al snel een halfuur nodig om aan het donker te wennen, waarna je zelfs in het donker steeds meer kunt zien. Maar ze staan amper van uit het licht in het donker, en klagen gelijk. En juist omdat er zoveel buitenlicht is, worden donkere stukken al snel als 'te' donker ervaren. Omdat de ogen geen tijd hebben om te wennen.
De zwakkere verkeersdeelnemers hebben een gebrek aan verlichting?
Wel eens de verlichting gezien van een doorsnee elektrische fiets? Menig scooter of motor zou er jaloers op zijn. Zulke fietsen hebben dubbele koplampen en zijn zeer krachtig.
Iedere zwakkere kan toch ook goede fietsverlichting aanschaffen? Desnoods tape je een goede zaklamp aan je stuur. Inderdaad verwend.
De ROVL-2011 zegt wel degelijk dat verlichting alleen niet voor sociale veiligheid zorgt. Er moet ook sociale controle mogelijk zijn.