Geen enkele Nederlandse gemeente wordt goed en al helemaal niet perfect bestuurd. Tot deze conclusie komt Klaas Abma, adjunct-directeur en hoofd Ruimtelijke Ontwikkeling van de gemeente Littenseradiel, in zijn proefschrift 'Beoordelen van gemeenten', waarop hij vrijdag promoveert aan de Open Universiteit Heerlen.
Gemeenten niet goed bestuurd
Deze conclusie vormt Abma, adjunct-directeur en hoofd Ruimtelijke Ontwikkeling van de gemeente Littenseradiel, in zijn proefschrift…
Laten liggen
'Er zijn altijd wel dingen die gemeenten laten liggen', aldus de promovendus. Abma analyseerde alle gemeenten die de afgelopen jaren bestuurskrachtonderzoeken door adviesbureaus hebben laten uitvoeren.
Tevredenheidsonderzoek
In totaal ging het om 291 rapporten van onderzoeken naar de kwaliteit van 262 gemeenten. Met zo’n bestuurskrachtonderzoek wordt een algemeen beeld op hoofdlijnen geschetst van wat gemeenten van hun taken en opgaven terecht brengen. Abma vergeleek deze onderzoeken met de uitkomsten van burgerpeilingen, waarbij de inwoners ondervraagd werden over de mate van tevredenheid met het functioneren van hun gemeentebestuur en de gemeentelijke organisaties.
Gemeenten hetzelfde
Onderzoek naar de tevredenheidsonderzoeken leerde Abma dat inwoners van kleine gemeenten niet anders denken over het gemeentebestuur dan burgers in grote gemeenten. 'Terwijl algemeen wordt aangenomen dat in kleine gemeenten het bestuur meer wordt gewaardeerd door de kleine afstand tussen burgers en bestuur.' Burgers geven in de meeste gevallen tussen een 6 en een 7.
Operationeel
Verbeteringen die gemeenten naar aanleiding van bestuurskrachtonderzoeken aanbrachten, waren volgens Abma vooral operationeel van aard en zaten in de hoek van de dienstverlening (paspoorten, rijbewijzen, vergunningen). 'Gebieden waar gemeenten nu juist goed op scoren, terwijl de problemen juist schuilen in het riskantere strategische functioneren en de rol van burgers', aldus Abma.
Lerend vermogen
Een visie op waar de gemeente heen wil, ontbreekt of is vaag. Abma: 'De crux zit in de zwakke kanten, maar men kiest voor de goede en gemakkelijk zaken. Meer van het betere. Niets op tegen, maar het lange termijn denken moet worden ontwikkeld. Gemeenten moeten meer lerend vermogen ontwikkelen.'
Bestuurskrachtonderzoeken
Hoewel vooral kleinere gemeenten (met name in Friesland en Zuid-Holland) sinds 2000 bestuurskrachtonderzoeken hebben laten uitvoeren, meent Abma in zijn promotieonderzoek toch dat grotere gemeenten géén grotere bestuurskracht hebben dan kleinere.
Herindeling
Klaas Abma: 'Dat kun je ook afleiden uit de burgerpeilingen, waaraan grote gemeenten hebben deelgenomen. Schaalgrootte zegt niets over de kwaliteit van het bestuur. De stabiliteit van gemeenten neemt weliswaar toe bij gemeentelijk herindeling, maar de kwaliteit van het bestuur niet.
Eigen gemeente
Dit promotieonderzoek is dan ook zeker geen argument voor verdergaande fusies.' Omdat Littenseradiel geen bestuurskrachtonderzoek heeft laten uitvoeren, heeft Abma zijn eigen gemeente niet onder de loep genomen.
Reacties: 12
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Het is kort door de bocht, maar een kern van waarheid moet er in zitten. Het gaat toch om de lange termijn koers, waar een goed beheer van publieke taken goed gewaarborgd moet blijven. Dat moet politieke korte termijn doelstellingen overstijgen, lijkt me.
Overigens zijn de huidige waterschappen mooi voorbeeld voor de noodzaak van lange termijn beheer. Misschien moeten lagere overheden daarvan wat willen opsteken (ipv omgekeerd)?
Niet erg wetenschappelijk om op basis van een onderzoek bij 63% van de gemeenten de conclusie te trekken dat geen enkele gemeente goed wordt bestuurd. Bovendien is het maar de vraag of het meteen 'niet goed' is als sommige dingen blijven liggen. Elke organisatie of elk bedrijf stelt prioriteiten.
@Wouter, Tbh, als het "niet erg wetenschappelijk" was, had hij er niet op kunnen promoveren ;) Ik denk dat er een verschil is tussen de conclusies uit het onderzoek, en de aandachtspunten die de media oppikt... Ik vind het geen probleem als je prioriteiten stelt, zolang daar een verhaal bij zit, waaruit blijkt waarom x nu voorang heeft boven y, en een plan hoe je ervoor zorgt dat y niet stilletjes van de agenda verdwijnt. Je blijft immers verantwoordelijk voor Y, ook al heb je er geen geld voor.
@Erik,
Dank voor je reactie. Net zoals sommige gemeenten niet goed worden bestuurd, zo zijn er ook betere en mindere wetenschappers... Ofwel: een promotie is geen garantie.
Overigens: bedankt voor de tips ;-)
al met al niet zo verwonderlijk als je nagaat dat het merendeel van taken door gemeenten met een beperkt budget in medebewind moet worden uitgevoerd binnen een context van nimby burgers die klagen over elke scheefliggende stoeptegel
Zojuist sprak ik op de nieuwjaarsborrel van de gemeente Rotterdam de verantwoordelijke wethouder organisatie. Over bestuurskracht besproken bevestigde zij mijn analyse dat de middenlaag waar het verband tussen de grote abstracte beleidsdoelen en de concrete acties moet worden doordacht en verantwoord, ontbreekt. Zowel organisatorisch -dus zwak functionerend middenmanagement- als in de projectplannen waarin uiteindelijk tamelijk willekeurige en onsamenhangende maatregelen worden voorgesteld. Zij is pas 6 jaar wethouder maar gaat in 2012 heel hard aan de gang om ook in het licht van alle bezuingingen de kwaliteit van de ambtelijke organisatie te verbeteren.
Zojuist sprak ik op de nieuwjaarsborrel van de gemeente Rotterdam de verantwoordelijke wethouder organisatie. Over bestuurskracht besproken bevestigde zij mijn analyse dat de middenlaag waar het verband tussen de grote abstracte beleidsdoelen en de concrete acties moet worden doordacht en verantwoord, ontbreekt. Zowel organisatorisch -dus zwak functionerend middenmanagement- als in de projectplannen waarin uiteindelijk tamelijk willekeurige en onsamenhangende maatregelen worden voorgesteld. Zij is pas 6 jaar wethouder maar gaat in 2012 heel hard aan de gang om ook in het licht van alle bezuingingen de kwaliteit van de ambtelijke organisatie te verbeteren.
Aan de conclusie zal weinig zijn af te dingen. Maar ik denk dat het in het bedrijfsleven niet veel anders is. Een belangrijk punt is dat het besturen van Overheidsorganisaties door politieke invloeden complex is. De politiek is te vaak bezig met de waan van de dag, geldingsdrang en statussymbolen die ze op hun conto willen schrijven.
Belangrijk zijn:
de beschikbaarheid van structurele beleids- en bedrijfsplannen;
zorgen dat (kapitaals)investeringen de rit van hun afschrijvingstermijn geheel doorlopen.
Dat burgers soms kritisch zijn is niet verbazingwekkend. Burgers zijn echter ook niet allemaal even goed en/of hebben ook niet altijd door wat er achter cijfers schuil gaat.
Deze uitslag verbaast me niks. Elke beetje kritische ambtenaar, voor zover die nog niet weggewerkt is, zal dit bevestigen. Enerzijds ligt dit inderdaad aan ene zwak management, anderzijds ligt het ook aan het feit dat raadsleden goedwillende amateurs zijn, maar helaas vaak geen verstand van zaken hebben of capabele bestuurders zijn.
@Anke,
OK, misschien ontbreekt in gemeenten vaak een middenlaag die 'grote abstracte beleidsdoelen' weet te vertalen in 'concrete acties'. Maar waarom zorgen de bestuurders dan niet voor 'kleine concrete beleidsdoelen'?
Of zouden ze dat stiekem een beetje eng vinden? Want hoe vager het beleidsdoel geformuleerd, des te moeilijker zijn ze erop af te rekenen door de gemeenteraad...
Daar kan je een boek over schrijven! Zie
http://www.vangorcum.nl/NL_toonBoek.asp?PublID=4 …
De gekozen bestuurders gaan niet wat men de kiezer beloofd hebben. Zij gaan voor hun eigen togo.
Omdat men zegt een studie te hebben genoten, Ikk ben er van overtuigt dat een studie ons nog nooit wat heeft gebracht. Een bestuurder vvor z'n beurs is toch die anderedie bestuurd met z'n hart.CPMEX