Stedelijke EU-agenda in de maak

Het Pact van Amsterdam moet partnerschappen tussen Europese steden tot stand gaan brengen, met als doel een beter leven voor de inwoners van de EU-steden. ‘Het gaat niet om meer Europa in de gemeente. Het gaat om meer gemeente in Europa.’

Nicolaas Beets is de speciaal gezant voor de EU Urban Agenda van de ­Nederlandse regering. Hij heeft meer dan veertig partijen aan boord die volop discussiëren over het Pact van Amsterdam waarin die agenda op 30 mei geregeld moet zijn: lidstaten, steden, EU-instellingen, Europese koepels. Over de EU Urban Agenda wordt al sinds 1997 gepraat. In de laatste twintig jaar is het besef gegroeid dat de oplossing van veel problemen in de steden ligt.

Praktische oplossing
Het Pact regelt partnerschappen en die draaien om thema’s die steden ook zelf op de agenda kunnen krijgen. Beets noemt Groningen. Dat organiseert op 1 juni een Europees congres over gezondheid. Ze hebben geïnformeerd of dat ook een partnerschap kan worden. Belangrijk voor een partnerschap is Europees draagvlak, zegt hji. ‘Het gaat om steden die al een Europese vertakking hebben op het terrein waar ze een partnerschap voor willen aan gaan. Via de koepels kun je het voorstellen en worden genomineerd als partner. Utrecht zit in een partnerschap over luchtkwaliteit. Utrecht zit daar dus niet zomaar.’

Utrechtse lucht
Er lopen momenteel vier proefpartnerschappen, waarvan een met Utrecht. Dat partnerschap, over ­luchtkwaliteit, heeft het ministerie van Infrastructuur en Milieu als trekker. De Domstad die de slogan ‘Green, Healthy, Smart’ voert, maakt zich al jaren druk om de luchtkwaliteit, zegt de vertegenwoordiger van Utrecht in Brussel, Bharti Girjasing. Met Utrecht zijn er in een maand of twee een groot aantal partners aan het partnerschap voor Luchtkwaliteit verbonden. Helsinki, London, Milaan, Duisburg, Nederland, Duitsland en stedenkoepel Eurocities en vijf DG’s van de Europese Commissie zitten er in. Aan het partnerschap ontbreken nu nog drie lidstaten als partners. Nederland praat nog met Portugal, Polen, Frankrijk en Duitsland als mogelijke partners.

‘Het verbeteren van de luchtkwaliteit is één van onze gezamenlijke topprioriteiten’, stelt  programmamanager Jeroen Schenkels van de gemeente Utrecht. ‘Er sterven in de EU tien keer meer mensen aan luchtverontreiniging dan door verkeersongevallen. Luchtkwaliteit kent een gedeelde verantwoordelijkheid en vereist naast eigen inzet ook inzet van Nederland en Europa.’

Steden hebben volgens hem slechts een beperkte invloed op de lokale situatie, omdat het merendeel van de vervuilende stoffen van buiten de stadsgrenzen komt. Schenkels: ‘Steden zetten extra stappen en verwachten dat ook van andere overheden op het gebied van regelgeving, fiscaliteit en financiën en in haar rol als wegbeheerder. Europa heeft hierin een rol om effectieve bronmaatregelen te nemen.’

Elektrisch vervoer
Schenkels: ‘Steden zetten in op vervoer met zo min mogelijk emissie en een transformatie naar fiets en lopen. We investeren in de fiets, in P+R’s, het OV en stimuleringspakketten voor schoner vervoer, zoals elektrisch personen- en goederenvervoer. We hebben als steden een instrumentarium ­nodig om innovatie van de grond te krijgen en kunnen als proeftuin dienen.’

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 6 van deze week.(inlog)