De hoofdredacteur van Binnenlands Bestuur schreef onlangs dat steeds meer bestuurders/burgemeesters regionale en lokale media buiten sluiten vanwege onwelgevallige berichtgeving. Hij vraagt zich zelfs af of de persvrijheid niet in het geding is. Daarmee de suggestie wekkend dat bestuurders tegen persvrijheid zouden zijn.
Persvrijheid
Ach, waar is de tijd gebleven dat de krant een meneer was, de parel van de democratie? SP-Kamerlid Jan Marijnissen uitte enige tijd…
In de bestuurskamers waar ik zo af en toe verkeer, hoor je het tegengestelde geluid. Namelijk dat er steeds meer journalisten zijn die niet weten waarover ze het hebben, die alleen maar berichten over de roddels en de sensatie-verhalen, of ze nu waar zijn of niet.
De klacht van journalisten dat er steeds meer voorlichters tussen hen en de bestuurders staan, heeft daarmee te maken: voorlichters zijn voor een deel van hun tijd bezig met het corrigeren van onjuiste berichtgeving.
Het merkwaardige is natuurlijk dat alle partijen hier gelijk hebben. Bij alle beleidsonderwerpen waar ik de afgelopen jaren betrokken ben geweest, is zeker de helft van de berichtgeving onjuist. Dit is een subjectieve waarneming, ik besef het, maar ik hoor van andere ambtenaren eenzelfde soort analyse. Het is ook zorgelijk. Journalisten blijken niet goed in staat feiten te onderscheiden van hun eigen mening. Ze doen ook geen goed onderzoek naar de feiten. Ik heb ooit eens een opleiding journalistiek gevolgd en daar werd informeel geleerd dat je ‘een verhaal niet stuk moet checken’. Ofwel: liever een mooi, onjuist verhaal, dan géén verhaal.
Aan de andere kant worden journalisten, mede door hun gebrek aan kritisch vermogen, steeds vaker gemanipuleerd en is hun berichtgeving onderdeel van een woordvoeringsstrategie. Ze krijgen maar een deel van de feiten gepresenteerd en slikken die als zoete koek. Bestuurders houden van ‘spinnen’, het geven van een draai aan de feiten, zodat die gunstig gepresenteerd worden.
In Vrij Nederland meldde Jan Blokker, een van de grote mannen in de Nederlandse journalistiek, in een interview het volgende: ‘journalistiek is: het verzamelen van relevante feiten…kranten hebben bij ons sinds hun ontstaan veel meer verslag gedaan van wat ze wenselijk vonden dan wat er werkelijk gebeurde. Al die kranten hadden een idee van de maatschappij. Het moest linkser danwel rechtser. Daarop selecteerden ze niet alleen de feiten, ze kleurden ze ook….de journalistiek in Nederland heeft een eeuw onder de verzuiling gezucht en is daardoor nooit echt volwassen geworden.’
Dit citaat geeft een mooie analyse wat er mis is met de Nederlandse journalistiek.
Hoe het ook zij, er gaat iets erg fout in de relatie tussen bestuurders en journalistiek. En dat vind ik gevaarlijk voor het democratisch proces in Nederland. Ik denk dat het tijd wordt dat bestuurders onomwonden het belang aangeven van een vrije, niet-gemanipuleerde pers en daaraan een bijdrage leveren door geen media buiten te sluiten. En journalisten het belang leren inzien van feitelijk correcte, zorgvuldig gecheckte berichtgeving, waarin de persoonlijke mening en sensatiezucht geen rol speelt.
Dan maar wat saaiere berichtgeving.
Paul Lensink
Reacties: 2
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Ik heb het ook wel eens meegemaakt dat een bestuurder in een politiek debat glashard zei dat een journalist geen wederhoor had toegepast, terwijl dat aantoonbaar wel was gebeurd. Kun je dat nog "spin" noemen? Journalistieke onzin kan worden gecorrigeerd (want die ligt op straat), maar geheimen van bestuurders worden lang niet altijd ontdekt. Paul Lensink heeft gelijk, er is een serieus risico voor de democratie.
Ik ben cynisch geworden over de journalistiek door mijn werk met journalisten. Ik heb eigenlijk nooit meegemaakt dat ze op zoek zijn naar de waarheid. Ze zijn op zoek naar een verhaal, een bevestiging van hun vermoedens, een quote, maar de waarheid? Nee. Ik was laatst bij een congres in De Rode Hoed over 'de toekomst van de media'. Ik ben sinds jaren niet bij een bijeenkomst geweest die zo NIET ging over de toekomst als deze bijeenkomst. Alles was de schuld van de overheid en van het bestel in Nederland. Enige reflectie door het journaille? Vergeet het maar. Zorgen over de persvrijheid in onze democratie? Enorm!