Er is geen behoefte aan nieuwe financiële instrumenten om lokale maatschappelijke initiatieven mogelijk te maken. De oude vertrouwde publieke bekostiging via gemeentelijke en provinciale subsidies en garantstellingen functioneert ook in de nieuwe verhoudingen tussen burger en bestuur.
Doe-democratie kan toe met ‘oude’ subsidie
Er is geen behoefte aan nieuwe financiële instrumenten om lokale maatschappelijke initiatieven mogelijk te maken. Volgens de Raad voor de…
Subsidies en garantstellingen voldoende
Dat is het advies van de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv) in antwoord op de vraag van minister Plasterk van Binnenlandse Zaken of voor het stimuleren van maatschappelijke initiatieven een uitbreiding van het financieel instrumentarium van de overheid en het stelsel van financiële verhoudingen nodig is. Nee, dus. ‘Het bestaande stelsel van subsidies en garantstellingen doet het nog steeds’, zegt senior adviseur Kirsten Veldhuijzen van de Rfv. ‘Crowdfunding klinkt nieuw, maar is in wezen niet anders dan een collecte. Het verschil is in de aard der zaak nihil.’
Handboek soldaat voor decentrale overheden
De Rfv onderzocht het afgelopen jaar op welke wijze overheden met publiek geld een bijdrage leveren aan nieuwe maatschappelijke initiatieven. De onderzoekers zagen dat op vele plaatsen de laatste jaren een veelvoud aan maatschappelijke initiatieven is ontstaan. Er blijkt niet alleen een grote variëteit aan samenwerkingsvormen tussen overheden en initiatieven, maar ook aan bekostigingsvormen, zo constateert de adviesraad. In het advies ‘Tussen betalen en bepalen’ zijn beide kanten voor het eerst systematisch in kaart gebracht. Het resultaat is een soort handboek soldaat voor handelingsperspectieven voor decentrale overheden. Makkelijk, want dan hoeft niet telkens opnieuw het wiel te worden uitgevonden als anderen iets willen beginnen.
Nieuw instrument keurslijf
Kijkend naar de ’achterkant van de praktijk’ kan volgens Rfv-voorzitter Michiel van Haersma Buma worden vastgesteld dat voor overheden het bestaande financiële instrumentarium zeer effectief blijft voor het realiseren van gemeenschappelijke belangen, ook wanneer die worden gerealiseerd door middel van financiële participatie in maatschappelijke initiatieven. ‘Overheden en initiatieven weten elkaar uitstekend te vinden en werken intensief samen’, zegt hij. ‘Een nieuw instrument zou mogelijk alleen als een keurslijf gaan werken.’
Noodzaak groter lokaal belastinggebied
Er is volgens hem op dit moment geen aanleiding om het stelsel te herzien om reden van vermaatschappelijking alleen. Maar er is wel behoefte aan een andere rolopvatting bij de overheid en dat vraagt om een belangrijke aanpassing. De wens van het kabinet om maatschappelijke initiatieven te ondersteunen en mogelijk te maken, ruimte ervoor te scheppen en richting te geven aan het door de overheid te hanteren beleid, is volgens de Rfv namelijk gebaat bij het bieden van meer ruimte aan provincies en gemeenten. Een groter lokaal en een herkenbaar provinciaal belastinggebied helpt daarbij, omdat decentrale overheden dan ook de financiële ruimte hebben om te kunnen inspelen op maatschappelijke behoeften: het stelt ze in staat maatwerk te leveren en initiatieven te stimuleren.
Initiatieven in sociaal domein
Dat is temeer nodig omdat de Rfv de komende jaren een verdere groei van het aantal maatschappelijke initiatieven verwacht. Vooralsnog zijn die initiatieven vooral te vinden in het fysieke domein. Als gevolg de decentralisaties rond natuur (provincies) en het sociaal domein (gemeenten) vanaf 1 januari 2015 gaat volgens Veldhuijzen ook op die terreinen ruimte ontstaan voor nieuwe publiek-private arrangementen. In het sociaal domein was altijd sprake van verzekerde rechten voor burgers. Nu dat voorzieningen worden, komt er ruimte voor verzorgingsinitiatieven – al dan niet met winstoogmerk. Het is volgens de Rfv echter nog te vroeg om uitspraken te doen over de feitelijke invulling ervan.
Reacties: 2
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
even terzijde .........als men de uitleg van "crowdfunding ->collecte" verder volgt, dan komt men bij de volgende uitleg: "collecte -> bedelen met (morele -of ook kerkelijke) vergunning".
waarom dan zo lelijk doen tegen echte bedelaars met teveel lichamelijke ellende en te weinig mogelijkheden?
Een typisch technocraten advies. Het kan best zijn dat het financieel-administratief lijkt alsof er geen nieuwe instrumenten voor het financieren van bewonersinitiatieven nodig zijn. Actieve bewoners die bijvoorbeeld het beheer van een buurthuis overnemen, moestuinen in de buurt ontwikkelen of zelf opdrachtgever van de zorg in de wijk willen zijn weten wel beter waar ze allemaal tegen aanlopen als ze hier financiering voor zoeken. Het kost enorm veel tijd en wordt erg ingewikkeld gemaakt met allerlei instanties en verschillende voorwaarden en verplichtingen, wat bewoners niet stimuleert om initiatief te nemen. Dat moet echt eenvoudiger en transparanter kunnen! Bijvoorbeeld door lokale (publiek-private) fondsen te creëren waar bewonersinitiatieven tegen maatschappelijke voorwaarden startkapitaal kunnen lenen. Ruimte bieden aan provincies en gemeenten, zoals de Raad voor de Financiële Verhoudingen bepleit, helpt bewonersinitiatieven niet verder als deze provincies en gemeenten op hun beurt geen (financiële) ruimte bieden aan actieve bewoners.