Ik heb minister Donner ooit horen zeggen dat als een wet veel toelichting nodig heeft, die wet niet goed is. En dat ging niet over 'nanotechnologie' maar gewoon over gewenst gedrag. Als er geen draagvlak is helpen noch meer regels noch meer toelichting of voorlichting.
Betere informatie, minder voorlichters
Het democratisch proces heeft betere informatie nodig en minder voorlichters Een kleine bijdrage aan de grote problemen op de…
Om het democratisch proces goed te laten verlopen is het cruciaal dat de discussiepartners over goede en bij voorkeur ook dezelfde informatie beschikken. Zowel de kwaliteit van die informatie als de toegang tot die informatie kan beter.
Als de consument in de winkel staat krijgt hij veel en goede produktinformatie, vaak zelfs wettelijk verplicht. Zo ook de koptitel 'advertorial': pas op, dit oogt als een artikel, maar is een advertentie.
In de 'politieke winkel' is de consument veel minder goed beschermd: veel produkten zijn niet transparant, feiten en meningen zijn moeilijk te onderscheiden en hoe onafhankelijk is dat onderliggend onderzoek eigenlijk? En het gaat hier toch om zeer belangrijke 'produkten' als de AOW-leeftijd, pensioenen en het ontslagrecht. Daarbij teken ik aan dat het niet alleen lastig is voor de burger om zich zelfstandig goed te informeren, maar ook voor de professionele pers, die belangrijk is voor een gezond democratisch besluitvormingsproces.
Ik maak een vergelijking met de adviseur en de geadviseerde: de adviseur is volgens mij gehouden zijn advies zodanig te presenteren dat de geadviseerde op basis van het aangereikte feitenmateriaal, analyses en afwegingen zelfstandig tot hetzelfde of een ander oordeel kan komen. Pers en burger krijgen echter steeds meer 'bewerkte informatie' die vaak al in één richting leidt via een leger van professionele voorlichters. Dat wordt steeds meer 'ongelijkheid van wapens.'
Ik vind de recente affaire rond het boek 'Veranderend getij, Rijkswaterstaat in crisis' van Marcel Metze illustratief. Het boek is in opdracht van Rijkwaterstaat geschreven, dat wil bij nader inzien de publicatie tegenhouden, maar door ingrijpen van de Kamer is toch een enigszins aangepaste versie voor het publiek beschikbaar gekomen.
Natuurlijk is dat een kritisch boek en worden er 'namen' in genoemd, maar nu even een cruciaal punt: ik, polderbewoner, heb na het lezen van dat boek meer vertrouwen in Rijkswaterstaat dan ervoor. Ik geloof nu, nadat ik heb meegedacht over hun echte problemen en moeilijke afwegingen, dat ze goed bezig zijn (veel succes trouwens).
Het doel is toch de buitenwereld zo volledig en open mogelijk te informeren om zelfstandig een oordeel te kunnen vormen? Schieten onze jaarverslagen, auditrapporten enz. misschien ook hun doel voorbij door die (zelf?) opgelegde voorzichtigheid?
Politici mogen voor eigen rekening beweren wat ze willen en burgers mogen vervolgens geloven wat ze willen. Ik zit er alleen mee dat zelfs voor de hoogst opgeleide burger niet altijd helder of te achterhalen is waar die beweringen op gebaseerd zijn terwijl dat wel zou kunnen. Aanbevelingen die tevens geld opleveren
– Maak waar mogelijk een zichtbare knip tussen het politieke besluit en het onderzoek waar het op is gebaseerd. Dat pleit niet alleen voor meer onafhankelijke onderzoeksinstituten, maar ook voor meer openbare ambtelijke rapporten waar je bij wijze van spreken een keurmerk voor zou kunnen invoeren. Dat is meteen een kwaliteitsimpuls voor het overheidsapparaat. Ik heb dit ook voorgelegd aan de 'webcommunity' en dat leidde (naast relativeringen als echte onafhankelijkheid bestaat niet en zo) tot een zeer relevante aantekening. Waarom in deze tijd van de 'webcommunity' nog altijd het monopolie neerleggen bij één ambtenaar of één instituut? Meer de regierol en minder de ontwikkeling in eigen beheer (en kosten) op het departement dus.
– Saneer de voorlichting drastisch en schuif wat van die middelen naar het type onderzoekers/ communicatoren, zoals bij de casus Rijkswaterstaat, die klare taal spreken.
Jack van Dooren
Politici mogen voor eigen rekening beweren wat ze willen en burgers mogen vervolgens geloven wat ze willen. Ik zit er alleen mee dat zelfs voor de hoogst opgeleide burger niet altijd helder of te achterhalen is waar die beweringen op gebaseerd zijn terwijl dat wel zou kunnen. Aanbevelingen die tevens geld opleveren
– Maak waar mogelijk een zichtbare knip tussen het politieke besluit en het onderzoek waar het op is gebaseerd. Dat pleit niet alleen voor meer onafhankelijke onderzoeksinstituten, maar ook voor meer openbare ambtelijke rapporten waar je bij wijze van spreken een keurmerk voor zou kunnen invoeren. Dat is meteen een kwaliteitsimpuls voor het overheidsapparaat. Ik heb dit ook voorgelegd aan de 'webcommunity' en dat leidde (naast relativeringen als echte onafhankelijkheid bestaat niet en zo) tot een zeer relevante aantekening. Waarom in deze tijd van de 'webcommunity' nog altijd het monopolie neerleggen bij één ambtenaar of één instituut? Meer de regierol en minder de ontwikkeling in eigen beheer (en kosten) op het departement dus.
– Saneer de voorlichting drastisch en schuif wat van die middelen naar het type onderzoekers/ communicatoren, zoals bij de casus Rijkswaterstaat, die klare taal spreken.
Jack van Dooren
Jack van Dooren
