Amsterdam wil onderste steen boven

Raad doet onderzoek
In 2005 ging het over de luchtkwaliteit in de hoofdstad. Gemeenteraden kunnen sinds maart 2002 enquêtecommissies instellen. Dat zijn commissies waarin gemeenteraadsleden onderzoek doen naar het beleid van de burgemeester en wethouders. Zo kunnen zij het gemeentebestuur controleren.

Onder ede
Gemeentelijke enquêtecommissies werken net als een parlementaire enquêtecommissie. Hierin doen leden van de Eerste en/of Tweede Kamer onderzoek naar het beleid van de regering. De laatste parlementaire commissie deed in 2002 onderzoek naar de uitzending van Nederlandse militairen naar Srebrenica. Ook gemeentelijke enquêtecommissies kunnen getuigen in het openbaar en onder ede verhoren.

Dualisme
Dat gemeenteraden vanaf 2002 ook enquêtes mogen uitvoeren komt door de invoering van het dualisme, zegt hoofddocent staatsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen Hans Engels. Met het dualisme zijn de taken van raadsleden en wethouders uit elkaar gehaald. Raadsleden moesten meer volksvertegenwoordiger worden, aldus Christiaan de Vlieger van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). De raadsenquête was bedoeld om de positie van de gemeenteraad tegenover het college te versterken.

Cultuur van raad
De VNG houdt niet bij hoe vaak raadsenquêtes zijn gehouden. Wel heeft De Vlieger de indruk dat het enquête-instrument steeds vaker wordt ingezet. Vicevoorzitter van de Vereniging van Griffiers, Marion Stein, schat dat het om tien enquêtes per jaar gaat. Of raadsleden bereid zijn om een onderzoekscommissie in te stellen hangt af van de cultuur van een gemeenteraad, zegt Stein. Sommige raden zijn snel geneigd een raadsenquête te houden, andere hebben het nog nooit gedaan, aldus de vereniging die de belangen van griffiers behartigt.

Adjetheater
Amsterdam is niet de enige gemeente die onlangs besloot om een raadsenquête te houden. In Tilburg worden maandag de leden van een enquêtecommissie benoemd die onderzoek gaat doen naar de besluitvorming rond het Midi-theater, beter bekend als het 'Adjetheater'.