Ambtelijke bijstand gemeenteraad slecht geregeld

Een lege huls noemt burgemeester Jos Hessels het, de regeling voor het verlenen van ambtelijke bijstand aan de gemeenteraad. Onder andere het recht op fractieondersteuning blijkt door veel gemeenten te zijn geschrapt.

Tot die harde conclusies komt burgemeester Jos Hessels van de gemeente Echt-Susteren in zijn proefschrift 'Raad zonder Raadgevers?' waarop hij deze maand hoopt te promoveren in Nijmegen.

Conflictsituaties

Na de invoering van het dualisme in 2002, kwam de zeggenschap over de gemeenteambtenaren te liggen bij B&W. De Gemeentewet gaf de gemeenteraad wel een verordenende bevoegdheid voor het regelen van ambtelijke bijstand, maar dat blijkt volgens Hessels bar weinig voor te stellen. ‘Veelal worden discussies hierover in goed overleg opgelost, maar in conflictsituaties heeft het college het laatste woord’, zegt hij.

Wegbezuinigd

Nieuw bij de invoering van het dualisme was het recht op fractieondersteuning. Doel ervan was de informatieachterstand van met name oppositiefracties te verkleinen. Wat blijkt? Veel gemeenten hebben die verplichte ondersteuning in de loop der jaren – vaak uit bezuinigingsoogpunt – geschrapt. ‘Gemeenteraden komen er dus bekaaid vanaf wat betreft hun inhoudelijke ondersteuning’, stelt Hessels.

Ongewenste situatie

Hij komt tot die conclusie na een enquête onder alle gemeenten. Daaruit blijkt dat velen ervan het niet zo nauw nemen met een aantal verplichtingen uit de Gemeentewet. Zo blijkt met name de voorgeschreven fractieondersteuning geen vanzelfsprekendheid: in ruim een vijfde van de gemeenten is er geen sprake van die ondersteuning. Bovendien hanteren nagenoeg alle andere gemeenten met minder dan 100.000 inwoners een totaalbudget van minder dan 50.000 euro voor de gehele raad. Daardoor kan volgens Hessels van een daadwerkelijke bijdrage aan de inhoudelijke ondersteuning van de raadsfracties nauwelijks sprake zijn. ‘Dat is een hoogst ongebruikelijke en zeker ongewenste situatie. Het kan en mag niet zo zijn dat lokale overheden eigen afwegingen maken over het al dan niet toepassen van nationale wetgeving. De landelijke politiek zal dus een keuze moeten maken: gemeenten dwingen de wet toe te passen of de wet aanpassen’, aldus Hessels.

Regionale verschillen

Er is sprake van grote regionale verschillen. Alle Drentse gemeenten hebben een functionerende regeling voor fractieondersteuning, terwijl in Utrecht en Friesland bijna de helft van de gemeenten die bij wet verplichte fractie­ondersteuning heeft afgeschaft.

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 9 van deze week