Westland zoekt samenwerking tegen arbeidsuitbuiting

De gemeente Westland heeft te weinig bestuurlijke middelen voor de aanpak van uitbuiting van Poolse arbeidsmigranten. Burgemeester Bouke Arends zoekt samenwerking met de Belastingdienst, de Inspectie SZW en de Stichting Naleving Cao voor Uitzendkrachten (SNCU). ‘We horen graag waar de minister zijn kritiek op Westland op baseert.’

Moderne slavernij
Arbeidsuitbuiting van Poolse arbeidsmigranten door malafide uitzendbureaus geeft de Nederlandse tuinbouwsector en Nederland als geheel een slecht imago, zei D66-minister Wouter Koolmees van SZW onlangs tegen BNR. Volgens hem maakte de Poolse ambassadeur zich in een gesprek met hem terecht boos over hoe zijn landgenoten in en rond de kassen van het Westland worden behandeld. Het ging hem niet alleen om de arbeidsomstandigheden, maar ook om de gebrekkige huisvesting, waarin velen zich bevinden en waarvoor huisjesmelkers hen de hoofdprijs laten betalen. Volgens een artikel in NRC Handelsblad spraken hulpverleners zelfs over een situatie van moderne slavernij.

'Bewust van malafide uitszenders'
‘Ondanks het feit dat we als gemeente weinig signalen van arbeidsuitbuiting hebben, is er geen reden te veronderstellen dat arbeidsuitbuiting in Westland niet voorkomt’, laat burgemeester Bouke Arends in een reactie weten. ‘Er werken in Westland 12.000 arbeidsmigranten. We zijn ons er van bewust dat er behalve de vele goede ook malafide uitzenders binnen de gemeentegrenzen actief zijn.’ Vorige week nog werd in Westland een ernstige vorm van arbeidsuitbuiting ontdekt. Arends sloot een pand waarin tien arbeidsmigranten die voor een bouwbedrijf werkten op matrassen op pallets sliepen. Arends sprak van ‘mensonterende omstandigheden’ en dat het pand ‘nooit bedoeld is om mensen in te laten wonen’.

Grotere pakkans door samenwerking
Arends was uiteraard bevoegd om het pand te sluiten, maar meer bestuurlijke middelen om voor de aanpak van arbeidsuitbuiting heeft de gemeente niet. ‘We doen als gemeente wat we kunnen, maar zijn voor de aanpak van arbeidsuitbuiting afhankelijk van instanties zoals SNCU, Belastingdienst en de Inspectie SZW.’ Hij wil mogelijkheden onderzoeken voor nadere samenwerking met de ketenpartners. Die samenwerking moet leiden tot een grotere pakkans van malafide uitzenders. ‘Samenwerking kan door het inbouwen van barrières in processen om zo de mogelijkheid van arbeidsuitbuiting zo klein mogelijk te maken, maar kan ook door verstrekken van informatie aan de achterban en medewerkers.’

Meldingsbereidheid vergroten
Signalen die de gemeente binnenkrijgt rond arbeidsuitbuiting worden onder andere doorgezet naar de Inspectie SZW. Wettelijk gezien mag de inspectie geen informatie uit onderzoeken delen met de gemeente, weet Arends. ‘We moeten gaandeweg leren wat de mogelijkheden en onmogelijkheden zijn en hoe we het beste met elkaar kunnen samenwerken. Ik twijfel er niet aan dat de Inspectie SZW en de gemeente tot een goede samenwerking kunnen komen.’ Maar de samenleving heeft hierin ook een rol te vervullen’, aldus Arends. De gemeente zet daarom in op beter herkennen van signalen en vergroten van bereidheid van mensen en mogelijke slachtoffers om misstanden of vermoedens van misstanden te melden bij de politie of gemeente, ‘zodat hierop passend geacteerd kan worden’.

'Geef inspectie voldoende capaciteit'
De gemeente is verder bezig met een plan van aanpak tegen arbeidsuitbuiting dat inzet op preventie, maatschappelijke en bestuurlijke weerbaarheid, signalering, het bouwen aan de informatiepositie en het vergroten van de meldingsbereidheid. ‘We zetten stevig in op ontwikkeling van nieuwe locaties voor de huisvesting van arbeidsmigranten.’ De kritiek die minister Koolmees onlangs op Westland uitte vanwege uitbuiting van arbeidsmigranten kaatst Arends terug. ‘We zijn niet op de hoogte van grote zaken in Westland, zoals elders in het land, en horen graag waar de minister zijn kritiek op Westland op baseert. Wij dringen erop aan dat hij de Belastingdienst en Inspectie SZW voldoende capaciteit geeft om serieus met arbeidsuitbuiting aan de slag te gaan. De gemeente Westland gaat hier zelf ook meer capaciteit voor inzetten.’