Het objectieve verdeelmodel voor de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) moet onder de loep worden genomen. Gemeenten die in het verleden veel aan preventie hebben gedaan, worden door het nieuwe verdeelmodel onevenredig gestraft. Dat is onwenselijk, stelt de Tweede Kamer. Herverdelingseffecten moeten in kaart worden gebracht en het verdeelmodel aangepast.
Negatieve effecten Wmo-verdeelmodel moeten weggepoetst
Het objectieve verdeelmodel voor de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) moet tegen het licht worden gehouden. Gemeenten die in het…
Grote verschuivingen
Een motie van de ChristenUnie (CU) hiertoe kreeg tijdens de Algemene Beschouwingen steun van VVD, PvdA, D66 en SGP. Invoering van het nieuwe model gaat gepaard met grote verschuivingen ten opzichte van de manier waarop de pot in 2015 is verdeeld, zo blijkt uit de Septembercirculaire. De verschillen lopen uiteen van 58 procent minder tot 75 procent meer per gemeente. Gemeentekoepel VNG gaat kijken of de criteria voor een objectieve verdeling juist zijn toegepast.
Preventie
Vanuit het hele land kreeg de ChristenUnie veel signalen dat wethouders zich zorgen maken over de gevolgen van de nieuwe verdeelsystematiek, licht CU-Kamerlid Carla Faber het initiatief tot de motie toe. ‘Vooral gemeenten die veel hebben gedaan aan sociale cohesie en preventie worden het hardst getroffen.’ Zo dreigen gemeenten als Urk, Zwartewaterland en diverse gemeenten in Twente en Limburg vanaf 2016 – als het model geleidelijk wordt ingevoerd – onevenredig minder middelen te krijgen. ‘Gemeenten die de afgelopen jaren dus hebben geïnvesteerd in hetgeen we met de Wmo willen bereiken én die hun zaken goed op orde hebben, worden daarop afgerekend. Het is niet fair dat zij daarvoor in een nieuw verdeelmodel worden gestraft.’
Nieuw voorstel
De Kamer heeft nu aan het kabinet de opdracht gegeven om, in overleg met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), onwenselijke herverdelingseffecten in kaart te brengen en zowel de ingroeiregeling als het objectieve verdeelmodel daarop aan te passen. Faber verwacht dat staatssecretaris Van Rijn (VWS, PvdA) medio volgend jaar met een nieuw voorstel komt.
Criteria
De VNG moet de gevolgen van het nieuwe verdeelmodel nog nader bekijken, laat voorzitter Annemarie Jorritsma weten. ‘Er lijkt sprake van forse verschuivingen in de verdeling.’ De gemeentekoepel laat zich niet uit over de plussen en minnen voor de individuele gemeenten. ‘Dat is aan die gemeenten zelf. Waar wij als VNG naar gaan kijken, is of de criteria voor een objectieve verdeling juist zijn toegepast. De VNG kijkt niet naar die criteria an sich, want bij het opstellen daarvan zijn we als VNG zelf betrokken geweest.’
Onderbouwing noodzakelijk
De gemeente Den Haag stelt dat een verdere onderbouwing noodzakelijk is om te kunnen bepalen of sprake is van een evenwichtige verdeling, aldus de woordvoerder van wethouder Karsten Klein (Wmo, CDA), Sjoerd Steenbergen. De gemeente stelt voorop dat het lastig om tot een goed verdeelmodel te komen aangezien de werkelijke kosten per inwoner nogal uiteenlopen. 'De verschillen zijn echter dermate groot, dat verondersteld mag worden dat de wijze waarop de zorg in de diverse gemeenten op dit moment georganiseerd is effect heeft op de hoogte van de kosten.'
Monitoring
Den Haag levert met het nieuwe model veertien procent van het huidige Wmo-budget in. 'De exacte gevolgen van deze verdeling voor de gemeente Den Haag kunnen wij op dit moment nog niet volledig overzien. Duidelijk is dat een goede en doorlopende monitoring noodzakelijk is om goede zorg ook in de toekomst te garanderen. Monitoring maakt het ook mogelijk om snel in te grijpen, mochten ergens problemen ontstaan', aldus Kleins woordvoerder. Den Haag is een van de weinige gemeenten die extra middelen heeft uitgetrokken voor het opvangen van de bezuinigingen op de hulp bij het huishouden.
Maatstaf
Asten is een van de gemeenten die zich voor goed beleid gepakt voelt. In het objectieve verdeelmodel krijgt de Peelgemeente 13 procent minder budget dan nu. Wethouder Jac Huijsmans (Wmo, Leefbaar Asten) vermoedt dat het aan de maatstaf FKG (Farmaceutische Kosten Groep; ‘medicijngebruik’) ligt, dat vanaf 2016 voor 33 procent meetelt (‘weegt’) bij de vaststelling van het Wmo-budget. Bij de vaststelling van de omvang van die FKG wordt volgens Huijsmans gekeken naar het aantal dagdoseringen per jaar, maal de kosten die daarmee zijn gemoeid. Als inwoners (chronisch zieken) minimaal 180 dagdoseringen per jaar gebruiken, wordt dat binnen de maatstaf verrekend. ‘In Asten hebben we echter afspraken gemaakt met huisartsen en hypotheken om het medicijnverbruik te verminderen. Dat is gelukt; het medicijnverbruik is significant verminderd en lager dat het Nederlandse gemiddelde.’ Dit beleid gaat hem echter goud geld kosten. Asten krijgt in het objectieve verdeelmodel 17 euro per inwoner minder; 270.000 euro op jaarbasis.
Onrechtvaardig
Huijsmans vindt niet alleen dat de FKG met 33 procent behoorlijk zwaar wordt meegewogen bij de vaststelling van het Wmo-budget vanaf 2016. Wat hem stoort, is dat een gemeente zoals Asten nu wordt gestraft voor kwalitatief goed (medicijn)beleid. ‘Bij de verdeling van het budget wordt alleen naar kwantitatieve gegevens gekeken, en niet naar kwalitatieve. Ik vind het bovendien onrechtvaardig dat je als gemeente blijkbaar geen bezwaar kunt maken.’
Reacties: 6
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
"De VNG kijkt niet naar die criteria an sich, want bij het opstellen daarvan zijn we als VNG zelf betrokken geweest." Uitspraak Jorritsma. Dat is het lastige als je als VNG mede op de stoel van de overheid gaat zitten, want dan mag je niet meer kritisch zijn. Rolverdeling VNG en overheid is mistig op deze manier. Natuurlijk breng je als VNG zaken in voor je leden, maar dan niet op een manier die een kritische houding in het belang van alle leden in de weg staat. Gemeenten die nu zwaar gedupeerd worden mogen verwachten dat de VNG er ook voor hun belangen is. De VNG is toch vooral bedoeld als een belangenorganisatie en niet de hoofdadviseur van de overheid. Of vergis ik me?
'De VNG kijkt niet naar die criteria an sich, want bij het opstellen daarvan zijn we als VNG zelf betrokken geweest.’
Begrijp ik hieruit de zelfreflectie de VNG vreemd is en dat de VNG eventuele verkeerde keuzes niet wil aanpakken?
Fijne belangenbehartiger die VNG.
Grappig. Op meerdere gebieden ziet men nu rolverschuivingen: bij politieke partijen (voorbeeld PvdA, van sociaal naar zeg maar neo-socialiberaal), bij de vakbonden (zie laatste ambtenarenakkoord - zeer goede samenwerking met kabinet) en nu de VNG als extra raadgeven van het kabinet. Het begrip brede samenleving en partnerschap is politiek niet meer uit te bannen. Waar zijn de kritische houdingen en/of barricades?
Ik ken het precieze model niet, maar zou dit geen botsing kunnen zijn tussen een kostengeoriënteerd verdeelmodel en dat minder krijgen nooit leuk is? Gemeenten die het goed voor elkaar hebben/ in betere omstandigheden verkeren, hebben minder kosten en krijgen dan ook minder. Dat wordt wel normaal gevonden in de rest van het gemeentefonds, maar waarom hier ineens niet?
ik vraag me af wat van dit verhaal klopt. Het lijken vooral streng christelijke gemeenten te zijn die meer uitgeven (logisch dus de steun cu en sgp). maar wat hebben ze dan gedaan? Steun van de kerken zelf kost niets extra's. Toch gewoon vervoersondersteuning naar speciale christelijke scholen?
Het bevreemdt mij dat nu de uitkomsten van het nieuwe verdeelmodel bekend zijn gemaakt, er gelijk weer discussie komt over de uitgangspunten. Ik mag toch aannemen dat het model voldoende kritisch getoetst is? De VNG is betrokken geweest bij de totstandkoming van het model, dus dat zou een voldoende waarborg moet zijn dat het model 'rechtvaardig' en objectief is. Een nieuw verdeelmodel leidt nu eenmaal tot herverdeeleffecten. Gemeenten die op basis van objectieve criteria meer geld nodig hebben (grotere kans op aanspraken Wmo), zouden meer middelen moeten ontvangen dan gemeenten die minder geld nodig hebben. Dit is in overeenstemming met het derde aspiratieniveau van prof. Goedhart die de basis is voor de financiële verhoudingen c.q. het verdeelstelsel van de algemene uitkering uit het Gemeentefonds.