Gemeenten worden via de Jeugdwet te veel aan handen en voeten worden gebonden. Ze zullen onvoldoende in staat zijn om de toegedachte regiefunctie en financiële verantwoordelijkheid waar te maken. Dit stelt de Afdeling advisering van de Raad van State in haar advies over de Jeugdwet die maandag naar de Kamer is gestuurd.
Beleidsvrijheid bij Jeugdwet ver te zoeken
De vele regels en bepalingen in de Jeugdwet beknotten de gemeentelijke beleidsvrijheid. Mede daardoor zijn gemeenten nauwelijks in staat de…
Uitgaven monitoren
Dit komt onder meer door de verplichting voor gemeenten om verwijzingen door artsen te accepteren, maar ook door de gespecialiseerde jeugdhulp, de kinderbeschermingsmaatregelen en de jeugdreclassering. Gemeenten kunnen hierdoor de kosten van deze hulp onvoldoende in de hand houden. Het gaat daarbij volgens de Raad van State (RvS) om een ‘aanzienlijk deel van het totale jeugdhulpbudget dat wordt overgeheveld aan gemeenten’. Het is daarom noodzakelijk om de verhouding tussen daadwerkelijke kosten van gemeenten en het bedrag dat in het gemeentefonds wordt gestort, goed te blijven bewaken. Daarvoor moet een adequaat systeem voor worden opgezet, vindt de RvS. Zo’n monitoringsysteem moet wettelijk worden geregeld.
Beknot
De beleidsruimte van gemeenten wordt door tal van wetsregels beknot, constateert de Afdeling advisering. Daarbij doelt zij op onder meer jeugdhulpplicht en de mogelijkheden ‘nadere regels’ te stellen. Ook het feit dat regionale samenwerking verplicht kan worden opgelegd als gemeenten er zelf niet of in de ogen van het kabinet onvoldoende uitkomen, staat haaks op de toegezegde beleidsvrijheid.
Efficiencykorting
Omdat een belangrijk deel van de uitgaven door de gemeenten door de vele regels en bepalingen in de Jeugdwet niet of maar voor een zeer beperkt deel te beïnvloeden is, zal de efficiencykorting van 450 miljoen euro ten koste gaan van de gemeentelijke uitgaven voor preventie en ambulante hulp, waarschuwt de Raad van State. Dit strookt niet met een van de belangrijkste uitgangspunten van de wet, namelijk dat door sneller en vroeger ingrijpen geen dure specialistische hulp en zorg nodig is.
Ontoelaatbare knelpunten
De Afdeling vindt de mogelijkheid tot ministerieel ingrijpen als gemeenten hun jeugdzorgplicht verzaken, te zwaar. Als gemeenten hierop moeten worden aangesproken, kan de provincie dat prima doen. De verplichting om boven(regionaal) samen te werken is in de ogen van de RvS ook wat overdreven. Hier moet pas naar worden uitgeweken als er ‘ontoelaatbare knelpunten’ ontstaan. Gelet op de regierol en de budgettaire verantwoordelijkheid van gemeenten verwacht de RvS dat de benodigde samenwerking vanzelf van de grond komt. Dwang is onnodig.
Lappendeken
Daarnaast vreest de Raad voor een wirwar aan samenwerkingsverbanden. De (wettelijk) verplichte samenwerkingsverbanden worden bij de drie decentralisaties werk, jeugdzorg, langdurige zorg verschillend samengesteld. Zo wordt rondom de Participatiewet uitgegaan van een indeling in 35 arbeidsmarktregio’s. Voor andere terreinen gelden weer andere indelingen. ‘De per wettelijke regeling van bovenaf opgelegde samenwerkingsverbanden leiden in hun geheel tot een lappendeken, zonder dat gemeenten in staat zijn of worden gesteld - omdat het gaat om verplichte samenwerking - tot afstemming ervan te komen. Dit doet niet alleen afbreuk aan de regierol van gemeenten, maar ook aan de beoogde integraliteit van de verschillende beleidsterreinen in het sociale domein.’
Risicovol
De omvang en het tempo waarmee gemeenten de nieuwe taken op hun bordje krijgen, maken de decentralisaties risicovol. De Raad heeft twijfels of de door het rijk ingeboekte efficiencykorting al wel zo snel kan worden gerealiseerd. ‘Zowel gemeenten als instellingen zullen in korte tijd een grote omslag moeten maken, maatstaven en praktijken moeten ontwikkelen en tot grotere efficiëntie moeten komen met bijbehorende budgettaire besparingen. De Afdeling adviseert gemeenten voldoende tijd te gunnen om de voorgenomen decentralisatie zorgvuldig te kunnen doorvoeren.’
Reacties: 2
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
een eerste samenvatting van de mogelijke financiële problemen van deze samenvoeging richting de gemeentes door de terugtrekkende centrale overheid, Wat echter ontbreekt is de emotionele kant, welk leed wordt de betreffende personen aangedaan in dit hele verhaal. Jongeren die de noodzakelijke hulp zal worden ontzegd omdat onze overheid meer naar de centen kijkt naar naar de jeugd welke ook de toekomst voor NL vormen.
De risico's voor de gemeenten zijn uit te sluiten door het afdwingen van garanties van het Rijk tav eventuele tekorten.