Snelle opkomst cybercriminaliteit en gedigitaliseerde criminaliteit

De wereld om ons heen digitaliseert in een rap tempo. Waar technologie ons leven eenvoudiger en efficiënter maakt, brengt deze vooruitgang ook nieuwe vormen van criminaliteit met zich mee. Cybercriminaliteit en gedigitaliseerde criminaliteit zijn in opkomst en vormen een groeiende bedreiging voor onze samenleving. In dit artikel onderzoeken we waarom deze vorm van criminaliteit zo snel toeneemt, welke risico's het met zich meebrengt, en voor wie het een gevaar vormt. Hierbij deel ik inzichten uit mijn recente rol als adviseur digitale veiligheid bij de gemeente Almere. 

Snelle opkomst cybercriminaliteit

Cybercriminaliteit omvat alle misdaden die worden gepleegd met behulp van computers en netwerken. Denk hierbij aan hacking, phishing, identiteitsdiefstal, ransomware en DDoS-aanvallen. Gedigitaliseerde criminaliteit verwijst naar traditionele misdaden die door digitalisering een nieuw karakter hebben gekregen, zoals het witwassen van geld via online platforms of fraude met digitale betaalmiddelen.

In mijn werk als adviseur digitale veiligheid bij de gemeente Almere zag ik van dichtbij hoe cybercriminaliteit een snelgroeiend probleem is, vooral voor gemeentelijke organisaties die een sleutelrol vervullen in de samenleving. De gemeente Almere zet sterk in op een solide cybersecurity-aanpak, waarbij preventie en bewustwording centraal staan.

Risico's cybercriminaliteit

Cybercriminaliteit vormt een aanzienlijk risico voor zowel individuen als organisaties. Financiële verliezen zijn vaak de meest directe en tastbare gevolgen, maar de impact gaat veel verder. Criminelen kunnen persoonlijke gegevens stelen en misbruiken, bedrijfsgeheimen lekken of vitale infrastructuren platleggen. Het vertrouwen in digitale systemen kan hierdoor ernstig worden aangetast, wat op zijn beurt de digitale economie schaadt.

Als gemeente zagen we het belang van vertrouwensherstel en effectieve bescherming tegen datalekken en cyberaanvallen. Een solide digitale infrastructuur en proactieve maatregelen waren dan ook essentieel in Almere om zowel burgers als bedrijfsvoering te beschermen.

Kwetsbare groepen

Hoewel iedereen het slachtoffer kan worden van cybercriminaliteit, zijn sommige groepen bijzonder kwetsbaar. Tijdens mijn werk bij de gemeente Almere stonden we voor de uitdaging om kwetsbare groepen beter te beschermen en hen bewust te maken van de risico’s van cybercriminaliteit.

• Jeugd Jongeren brengen veel tijd online door. In Almere hebben we bewustwordingsprogramma’s ontwikkeld voor scholen om jongeren te leren veilig om te gaan met digitale middelen. Uit een studie van het CBS blijkt dat 15% van de jongeren tussen 12 en 18 jaar in 2022 te maken kreeg met online intimidatie [1].
• Ondernemers Voor ondernemers vormt cybercriminaliteit een groeiende bedreiging, vooral voor kleine en middelgrote ondernemingen (MKB). Als gemeente ondersteunden we het MKB door middel van voorlichtingscampagnes over digitale veiligheid. Uit gegevens van het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) blijkt dat in 2023 bijna 40% van de MKB’s in Nederland slachtoffer werd van een cyberaanval [2].
• Senioren Ouderen zijn vaak minder vertrouwd met digitale technologieën, waardoor zij een gemakkelijke prooi zijn voor cybercriminelen. In Almere waren er bijvoorbeeld workshops waarin ouderen basisvaardigheden op het gebied van digitale veiligheid leerden. Volgens de Consumentenbond is het aantal gevallen van phishing bij 65-plussers in 2022 met 25% toegenomen [3].

Welke rol kan gemeente spelen?

Gemeenten spelen een cruciale rol in de bestrijding van cybercriminaliteit. In Almere hebben we ervaring opgedaan met diverse initiatieven en samenwerkingsverbanden die gericht zijn op preventie en weerbaarheid. Gemeenten kunnen het voortouw nemen door bewustwordingscampagnes te organiseren en lokale netwerken te versterken, waarbij partners uit het veiligheidsdomein, zoals politie, justitie, cybersecurity-experts en het bedrijfsleven, samenkomen. De verbinding tussen verschillende partijen was in Almere essentieel om een gezamenlijke aanpak te ontwikkelen en kennisuitwisseling te bevorderen.

Veilige, digitale omgeving waarborgen

De opkomst van cybercriminaliteit vormt een groeiend gevaar in onze steeds digitalere wereld. De jeugd, ondernemers en senioren zijn bijzondere risicogroepen die extra aandacht verdienen. Vanuit mijn werk bij de gemeente Almere heb ik gezien hoe belangrijk het is om als gemeente, in samenwerking met partners, een actieve rol te spelen in het creëren van een veilige digitale omgeving.

[1]Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), "Cybercriminaliteit onder jongeren", 2022. [2]Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC), "Cyberaanvallen op het MKB", 2023. [3]Consumentenbond, "Phishing bij 65-plussers", 2022.