Raden moeten Wmo-verordeningen onder de loep nemen

Niet alleen beleidsmakers en bestuurders, maar ook gemeenteraden zijn aan zet na de uitspraak van de hoogste rechter over de huishoudelijke hulp. Om toekomstig gerechtelijke gedoe te voorkomen, moet er een landelijk vastgesteld objectief normenkader komen, waarin wordt vastgelegd hoeveel uur nodig is om een huis schoon te houden.

Verordeningen

Dat stellen respectievelijk Wmo-juristen Matthijs Vermaat (Van der Woude De Graaf advocaten) en Bernard de Leest (Zumpolle advocaten). De gemeenteraden moeten controleren of de verordeningen in lijn met de Wmo 2015 liggen. Ook moeten ze door de raad zijn goedgekeurd. Alles delegeren naar het college kan wettelijk niet. Vermaat: ‘De raden moeten controleren of het college de wet wel naleeft.’ Over die verordeningen verwacht Vermaat de komende tijd nog veel in jurisprudentie terug te zien. ‘In heel veel gemeenten staat er weinig concreets in de verordeningen. Ik schat in dat een hoop gemeenten nu lichtelijk in paniek zijn.’

Normenkader

De Leest pleit voor een landelijk vastgesteld objectief normenkader. De hoogste rechter heeft in twee zaken tegen Utrecht, die een basisnorm hanteert van 78 uur per heeft (vanaf oktober 104 uur), gevonnist dat die norm ‘niet berust op objectief en onafhankelijk onderzoek. Hierdoor ontbreekt inzicht in de vraag welk niveau van schoon voor een huishouden verantwoord is, welke activiteiten daarvoor nodig zijn, hoeveel tijd dat kost en hoe vaak dit moet worden gedaan om te kunnen spreken van een schone en leefbare woning of van schone en draagbare kleding’, aldus de CRvB. ‘Laat de VNG samen met patiënten/cliëntenorganisaties vastleggen hoeveel uur nodig is om een huis schoon te houden. Zo’n kader was er vroeger ook. Als gemeente kun je dat dan als basis gebruiken. Daarmee perk je niet de gemeentelijke beleidsvrijheid in, want je kunt dat als gemeente bepalen om bijvoorbeeld de eerste 1,5 uur als algemene voorziening aan te bieden en de rest als maatwerkvoorziening.’

Fouten herstellen

De vele rechtszaken die nu nog lopen, kunnen volgens Vermaat met de heldere uitspraak van de hoogste rechter vrij gemakkelijk worden afgehandeld, maar ‘het zou gemeenten sieren als ze in alle zaken die bij de rechter of de commissie voor beroep- en bezwaarschriften aanhangig zijn gemaakt, de hulp teruggeven die hun inwoners voor de beleidswijziging ontvingen.’ Staatssecretaris Van Rijn stelde onlangs in een Kamerdebat dat gemeenten opnieuw moeten kijken naar de beslissingen waar nog bezwaar- of beroepsprocedures over lopen en die niet in lijn zijn met de Centrale Raad. ‘Cliënten die op grond van de eerdere beslissingen zijn afgewezen moeten door de gemeenten worden geïnformeerd over het feit dat het beleid gewijzigd is. Ze zullen hun gewijzigde beleid openbaar moeten maken, ook in hun gemeente’, aldus Van Rijn. Diverse gemeenten hebben dat inmiddels gedaan en ‘foute’ besluiten – in afwachting van nieuw beleid – teruggedraaid, zoals Amsterdam, Lisse, Hillegom, Noordwijkerhout, Hollands Kroon en Schagen. Oosterhout – met 300 bezwaarschriften en tientallen rechtszaken – wil hiertoe nog niet overgaan.

Lees het hele artikel over impact en gevolgen van de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep in Binnenlands Bestuur nr. 11. (inlog)