Het nieuwe Wmo-beleid van gemeenten heeft vorig jaar tot 2.200 rechtszaken geleid; een verdubbeling ten opzichte van 2014. Het gros van de rechtszaken ging over het schrappen of versoberen van de huishoudelijke hulp. De hoogste rechter buigt zich volgende maand over de vraag of huishoudelijke hulp nu wel of niet onder de Wmo 2015 valt. Juristen menen van wel.
Juristen: ‘poetshulp’ valt onder de Wmo 2015
Het nieuwe Wmo-beleid van gemeenten heeft vorig jaar tot 2.200 rechtszaken geleid. De hoogste rechter buigt zich volgende maand over de…
Korte metten
Recente uitspraken van de Centrale Raad van Beroep (CRvB) kunnen als opwarmertje worden gezien van een uitspraak van deze hoogste rechter over de Wmo 2015, meent Bernard de Leest, advocaat bij Zumpolle Advocaten. ‘De Raad maakt hierin korte metten met gemeenten die stellen dat een huis in veel minder uur kan worden schoongemaakt dan voorheen, zonder dit te onderbouwen met objectieve criteria.’ Ook wordt uit de uitspraken duidelijk dat budgettaire overwegingen nooit leidend mogen zijn bij de beleidskeuzes van gemeenten. De uitspraken van de hoogste rechter betreffen weliswaar zaken over huishoudelijke hulp binnen de ‘oude Wmo’, maar omdat het over verlaagde normtijden gaat (vermindering van het aantal uren hulp) is de uitspraak van toepassing op de Wmo 2015, stelt De Leest.
Principiële uitspraak
De uitspraak van de Raad heeft grote gevolgen voor de vele gemeenten die de huishoudelijke hulp hebben geschrapt of versoberd. Een kwart van gemeenten is vorig helemaal gestopt met huishoudelijke hulp, veel andere gemeenten versoberden de hulp of richtten deze anders in, zo bleek uit eerder onderzoek door Binnenlands Bestuur. Het nieuwe beleid leverde eerst een hausse aan bezwaarschriften op en vervolgens regende het rechtszaken. Veel daarvan staan momenteel on hold. De Leest: ‘Rechtbanken zijn in afwachting van de principiële uitspraak van de Centrale Raad van Beroep.’ De eerste twee hoger beroepszaken staan voor 23 maart op de rol bij de CRvB, tegen het (versoberde) Wmo-beleid van de gemeente Utrecht. Over het totaal aantal hoger beroepszaken kunnen volgens CRvB-persrechter Wagner geen gegevens worden verstrekt.
Hamvraag
De hamvraag is of gemeenten wettelijk zijn verplicht schoonmaakhulp aan hulpbehoevende inwoners te regelen en te betalen. Met andere woorden: valt huishoudelijke hulp onder de Wmo 2015 of niet. Vooralsnog zijn rechters het daar volstrekt over oneens. In de Wmo 2015 noch in de Memorie van Toelichting staat met zoveel woorden dat huishoudelijke hulp onder de Wmo 2015 valt. De Leest en Wmo-jurist Matthijs Vermaat (Van der Woude De Graaf advocaten) stellen dat, als naar de geest van de wet wordt gekeken, er geen andere conclusie kan worden getrokken dan dat gemeenten verplicht zijn huishoudelijke hulp als maatwerkvoorziening aan te bieden.
Zelfredzaamheid
Zelfredzaamheid is daarbij een cruciaal begrip. In hoeverre is iemand ‘in staat om algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL) te verrichten: handelingen die mensen dagelijks in het gewone leven verrichten, inclusief persoonlijke verzorging’, zoals in de wet staat. ‘Dat is de kapstok voor de gemeentelijke verplichting om huishoudelijke hulp te bieden’, meent De Leest. ‘Mensen moeten langer thuisblijven wonen. Op een gegeven moment hebben ze hulp nodig omdat ze door beperkingen vanwege ouderdom of aandoeningen het huishouden niet meer zelf kunnen doen. Gemeenten moeten cliënten voor die teruggang in zelfredzaamheid compenseren, door huishoudelijke hulp te bieden.’ Dat vindt ook Vermaat.
Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nr. 4 van deze week
Reacties: 7
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Zoveel juristen, zoveel (ijdele) meningen. Eerst maar eens de uitspraak van de Raad afwachten.
'uit de uitspraken duidelijk dat budgettaire overwegingen nooit leidend mogen zijn bij de beleidskeuzes'. De omgekeerde wereld. Goed bestuur betekent goede inhoudelijke en financiële afwegingen in relatie tot elkaar. Het lijkt me tijd worden dat een gemeente eens een proefproces aanspant tegen een gekorte bewoner. Want er is er nog niet een van die 650 duizend wmo-gebruikers waarvan de eigen verantwoordelijkheid in zelfredzaamheid is uitgeschreven. Het is immers veel gemakkelijker om de schuld bij de gemeente te leggen.
Kennelijk heeft het het Rijk bij overdracht geen duidelijkheid weten te scheppen over waar valt deze hulp nu onder, en moet dit juridisch uitgevochten worden. Gemeenten mogen het daarbij weer opknappen wat het rijk uit handen laat vallen. Vreemd hoe we met elkaar omgaan.
Eerst moet een zwaar betaalde rechter er uitspraak over doen, waarna de gemeenten die uitspraak weer naast zich neerleggen en hun inwoners langzaam de nek dichtwringen om zo op een quasi natuurlijke weg van hun probleem af te komen. Raadsleden, die in eerste instantie de hulpbehoevende zorgvragers te hulp kwamen, worden gepromoveerd tot wethouder en worden vervolgens helemaal onzichtbaar, want zij kunnen slecht hun eigen positie ondermijnen door dit hete hangijzer aanhangig te maken. En zo komt de hulp in de huishouding dus nooit meer terug, legaal althans.
Slechte inhoudelijke wetgeving door onduidelijke randvoorwaarden leidt slechts tot een grotere verjuridisering van onze maatschappij, met alle extra bureaucratie en hoge kosten daarbij. Dat is iets wat dit Rariteitenkabinet en beide Kamers zich mogen aantrekken.
Een eens luidende richt lijn voor de gemeente
En wederom valt de burger tussen de wal en het schip. De tijd dat de overheid nog een zorgstaat was, ligt inmiddels ver achter ons. Je moet nu als burger al veel de staat achter zijn kont lopen om je belasting te betalen. Wanneer gaan we de Tweede Kamer met 2/3 terug brengen en het aantal ministeries halveren ? In een doe-het-zelfstaat heb je de bureaucratie niet meer nodig.