Het is bijna een dooddoener, ‘de menselijke maat’. Maar na jaren van affaires en schandalen waarbij de overheid kwetsbare burgers tekort heeft gedaan, kun je er bijna niet omheen dat er iets moet veranderen in de manier waarop de staat burgers benadert.
Menselijk? Stop ermee
Ik vraag me steeds vaker af: wat bedoelt de overheid daar eigenlijk mee, met ‘menselijk’?
Toch vraag ik me steeds vaker af: wat bedoelt de overheid daar eigenlijk mee, met ‘menselijk’? Wat houdt het in om menselijk beleid te voeren? Dat is volgens mij sterk afhankelijk van je eigen perceptie van de menselijke natuur, je mensbeeld. Hoe gedragen mensen zich in een samenleving? Wat zijn hun drijfveren, wat is de leidende moraal?
Als je de debatten rondom de Participatiewet of de Toeslagen een klein beetje volgt, wordt al snel pijnlijk duidelijk dat hier nogal verschillend over wordt gedacht. Zó verschillend, dat het voeren van debatten erover een vrijwel onmogelijke opgave blijkt.
Je merkt het in de debatten: Kamerleden praten langs elkaar heen
Aan de rechterkant blijft men volharden in het standpunt dat mensen misbruik willen maken van sociale voorzieningen, de bijstand, de WIA, de Wajong. Dat eigen verantwoordelijkheid het allerbelangrijkst is, en dat de overheid streng moet zijn voor misbruikplegers.
Tegelijkertijd lijkt links de groep die daadwerkelijk misbruik maakt van het systeem niet te willen zien. Omdat het niet strookt met hun mensbeeld van de welwillende, geïnteresseerde en ambitieuze burger, die enkel en alleen door omstandigheden buiten de eigen verantwoordelijkheid om afhankelijk raakt van de overheid.
Benader het pragmatisch en concreet
Een dusdanig verschil in visie van de menselijke moraal is mijns inziens onoverbrugbaar. Je merkt het ook in de debatten: Kamerleden praten langs elkaar heen. Daarnaast zie je dat het huidige kabinet de term ‘menselijke maat’ gemakkelijk overneemt van zijn voorgangers, maar er vervolgens een totaal andere invulling aan geeft. Daarmee is het een hol begrip geworden.
Mijn advies: stop ermee. Het is nooit een goed idee om beleid te stoelen op concepten die door politiek filosofen al eeuwen worden bevochten. Benader het pragmatisch, concreet, utilitaristisch bijna: hoe maximaliseren we de laissez-faire in ons sociale stelsel, terwijl de hoeveelheid misbruik acceptabel blijft? Daarover kun je tenminste een debat voeren.
Reacties: 2
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
"Menselijke maat" is mensen die gefraudeerd hebben met Toeslagen toch door onze nationale prinses een basis vergoeding van €30.000,= geven plus een "schade vergoeding", terwijl er geen schade is. Schade 5 miljard?
Het is mensen een WIA uitkering geven, terwijl ze geen onderliggende te diagnosticeren ziekte hebben, maar een job hebben, die gewoon niet met hun ambities in hun privé leven zijn te combineren. Schade ca. 10 miljard per jaar?
Het is mensen in een uitkering laten zitten, omdat werken gewoon meer inspanning kost en minder geld oplevert. Schade ca. 5 miljard per jaar?
Daar betalen we een aanzienlijk deel van onze belastingen voor. En zo leveren we een flink stuk welvaart in.
Menselijk maat is: duidelijke, eenvoudige, logische, strenge en goed controleerbare regels die voor iedereen gelijk zijn. En voor en door iedereen gehandhaafd worden. Punt. Zo simpel is het.
En dus niet dat "linkse gemeenten", zoals Amsterdam, Utrecht en Nijmegen een loopje nemen met die regels....
Dat klinkt simpel, maar dat is het niet. Regels die voor iedereen gelijk zijn, is al snel strijdig met de grondwet (art.1). Die spreekt over gelijke behandeling in gelijk gevallen. En dat laatste is waar het al snel te ingewikkeld wordt en waar de uitzonderingen en ondoorzichtigheid vandaan komt. En tegelijkertijd is het een groot goed.