Jaarlijks 500 miljoen nodig voor kwetsbare gebieden

De kloof tussen kwetsbare stedelijke gebieden en ‘gezonde’ wijken wordt alsmaar groter. Een nieuw kabinet moet snel starten met een twintigjarig Nationaal Herstel- en Perspectiefprogramma Leefbaarheid en Veiligheid. Daarvoor is jaarlijks een half miljard euro nodig. De komst van dat nationaal programma en het benodigde budget moet in een nieuw regeerakkoord worden vastgelegd.

Arbeidsmarkt

Hiervoor pleiten vijftien burgemeesters, ondersteund door een groot aantal (maatschappelijke) organisaties. Van dat bedrag moet elk jaar 400 miljoen euro worden geïnvesteerd in zestien kwetsbare gebieden in vijftien steden zoals Amsterdam, Den Haag, Leeuwarden, Tilburg, Groningen en Zaanstad. In die zestien gebieden wonen één miljoen mensen. De overige 100 miljoen euro moet worden gestoken in achterstandswijken elders in het land. Het geld is bedoeld voor extra investeringen in het onderwijs, versterking van de arbeidsmarktpositie van inwoners en een betere kwaliteit en verduurzaming van woningen.

Achterstanden

Een manifest met de oproep om hardnekkige sociale problemen en achterstelling via zo’n nationaal programma aan te pakken, overhandigen vijf burgemeesters woensdagochtend aan alle fractievoorzitters van de Tweede Kamer. De zestien meest kwetsbare stedelijke gebieden hebben te maken met ‘armoede, werkloosheid, schulden, criminaliteit en achterstelling in het onderwijs en gezondheid. De coronacrisis heeft hen extra hard geraakt. Het gevaar dreigt dat achterstanden opnieuw aan een volgende generatie wordt doorgegeven’, schrijven de burgemeesters in hun manifest.

Uitholling sociale samenhang

De kloof tussen de kwetsbare en andere wijken ‘holt de sociale samenhang in ons land uit’, aldus het manifest. Daarnaast komen de leefbaarheid en veiligheid onder druk te staan. ‘De hardnekkige problematiek voedt parallelle samenlevingen en het wederzijds wantrouwen tussen overheid en burgers. Georganiseerde criminelen gebruiken dit om de rechtstaat te ondermijnen. We moeten deze ontwikkeling zo snel mogelijk keren.’ Door de opeenstapeling van problemen in de wijken en tekortschietend overheidshandelen lopen bewoners van kwetsbare wijken nu vaak vast in onder meer het onderwijs en de arbeidsmarkt. Daarnaast slaat de corona in deze kwetsbare wijken harder toe dan elders. ‘Daarom moeten wij juist in deze wijken werken aan herstel en perspectief’, aldus de burgemeesters.

Extra les

Als voorbeeld hoe het anders kan, refereren zij aan het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ). Dat programma, met een looptijd van twintig jaar, is in 2012 gestart. In dat ‘aanvalsplan’ staan duidelijke doelen en ingrepen om de achterstand van de bewoners weg te werken. Basisschoolkinderen krijgen bijvoorbeeld tien uur per week extra les en jongeren met een mbo-diploma in kansrijke sectoren krijgen een baangarantie. Daarnaast worden middel dure woningen gebouwd zodat de middenklasse niet wegtrekt. Deze aanpak moet inspiratie geven voor plannen van aanpak die de burgemeesters, en maatschappelijke instellingen, samen met bewoners willen maken, aldus de burgemeesters in hun manifest.

Onorthodoxe maatregelen

Aan de onderhandelaars van een nieuw kabinet vragen de burgemeesters het Nationaal Herstel- en Perspectiefprogramma Leefbaarheid en Veiligheid in het regeerakkoord op te nemen. In het regeerakkoord moet daarnaast het benodigde budget worden vastgelegd. Tevens moet de Wet bijzondere maatregelen grootstedelijke problematiek worden vernieuwd; ook dat moet in het regeerakkoord worden geregeld. Maatwerk en ‘onorthodoxe maatregelen’ zijn nodig om de ‘slepende problemen’, ontkokerd, aan te pakken. De huidige wetgeving biedt daarvoor te weinig ruimte.

Dicht de kloof

De oproep ‘Dicht de kloof’ is min of meer een vervolg op het vorig jaar verschenen rapport van de Commissie Sociale Impact van de Coronacrisis onder leiding van de Amsterdamse burgemeester Halsema. Naar aanleiding van die rapportage deden vijftien burgemeesters in een manifest een oproep aan op het kabinet om op te komen voor de meest kwetsbare gebieden om tweedeling tegen te gaan. De huidige oproep wordt niet alleen door burgemeesters ondersteund, maar ook door tal van (maatschappelijke) organisaties zoals Divosa, Cedris, Sociaal Werk Nederland, Movisie, Jeugdzorg Nederland, Aedes, de politie, het Openbaar Ministerie, onderwijs-, werkgevers- en sportkoepels.