Bezem door monitors sociaal domein

De Tweede Kamer krijgt van de regering eerder te veel dan te weinig informatie over de gedecentraliseerde taken op het gebied van jeugd, werk en zorg. Volgens de Algemene Rekenkamer kan de bezem door het grote aantal onderzoeken en monitors.

Landelijke inspecties

Dat stelt de Algemene Rekenkamer in een vandaag verschenen rapport Wegwijs in het sociaal domein. Sinds 2015 is de uitvoering van de jeugdhulp, maatschappelijke ondersteuning en (arbeids)participatie de verantwoordelijkheid van gemeenten: zij gaan over de manier waarop ze die taken uitvoeren en het daarvoor beschikbare geld besteden. Om de Tweede Kamerleden in staat te stellen de voortgang en de resultaten in het sociaal domein te volgen, krijgen zij van de ministers van Binnenlandse Zaken, Justitie en Veiligheid, Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Volksgezondheid Welzijn en Sport allerlei soorten informatie. Dat gebeurt in de vorm van brieven, voortgangsrapportages, onderzoeken, monitors, rapporten van de landelijke inspecties, begroting- en verantwoordingsstukken, overall monitor sociaal domein en de evaluaties van de wetten voor zover deze zijn uitgevoerd. De informatiestroom is dermate groot dat het de bruikbaarheid niet ten goede komt.

Samenhang ontbreekt

Wat volgens de Algemene Rekenkamer evenmin helpt zijn de wisselende informatieverplichtingen per wet, de uiteenlopende momenten waarop de informatie wordt gepubliceerd en het ontbreken van samenhang tussen de verstrekte informatieproducten.

Bovendien is het rijk volgens de Algemene Rekenkamer lang niet de enige die de Tweede Kamerleden van informatie voorziet. Ook via (sociale) media, berichten door en over de samenleving stroomt informatie naar het parlement. ‘Vaak sluiten de diverse informatiestromen niet op elkaar aan, met als gevolg dat Kamerleden verzoeken aan de regering richten om extra informatie. De hoeveelheid informatie groeit daarmee, wat het overzicht doorgaans niet ten goede komt’, aldus de Rekenkamer.

Onvoldoende toegevoegde waarde

Met Wegwijs in het sociaal domein adviseert de Algemene Rekenkamer de minister van Binnenlandse Zaken de informatievoorziening door de regering aan de Tweede Kamer met betrekking tot de Participatiewet, de Jeugdwet en de Wmo op een aantal fronten te verbeteren. Zo moeten nut en noodzaak nader worden bekeken van de huidige monitors en onderzoeken die gericht zijn op onderdelen van het sociaal domein. ‘Overweeg om bij onvoldoende toegevoegde waarde hiermee te stoppen’, aldus de Rekenkamer.

Om meer samenhang aan te brengen tussen de monitors en evaluaties over de beleidsuitvoering in het sociaal domein, zowel wat de publicatie-intervallen als wat thematiek betreft, heeft de Algemene Rekenkamer zelf een digitaal instrument ontwikkeld, ‘Wegwijzer sociaal domein.’

Bestedingsvrijheid

Samen met onder andere het parlement, gemeenten, het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) zou de minister ook moeten vaststellen welke gegevensverzameling voor de volksvertegenwoordigingen op lokaal en nationaal niveau het beste bijdraagt aan overzicht en inzicht in de voortgang en de resultaten van de decentralisaties in het sociaal domein. Daarnaast zou de minister werk moeten maken van het ontwikkelen van gemeenschappelijke definities en begrippen. Gezamenlijk gedeelde definities scheppen de mogelijkheid tot betere landelijke inzichten te komen. Het verhoogt bovendien de onderlinge vergelijkbaarheid tussen gemeenten. Dat hoeft volgens de Algemene Rekenkamer overigens geen afbreuk te doen aan de lokale beleids- en bestedingsvrijheid, maar het maakt het gesprek makkelijker tussen bestuurslagen over ontwikkelingen en resultaten.