Kabinet weigert motie over giftenvrijstelling uit te voeren

Het kabinet legt een aangenomen motie van de SP, waarin werd opgeroepen giften in natura voor bijstandsgerechtigden buiten beschouwing te laten, naast zich neer en weigert deze uit te voeren. Volgens staatssecretaris Jurgen Nobel (VVD) zou het draagvlak voor bijstandsuitkeringen door uitvoering van de motie ‘echt enorm onder druk komen te staan’.

Oude situatie

De betreffende motie van SP’er Bart van Kent werd in april van dit jaar aangenomen door de Tweede Kamer, tijdens de behandeling van het wetsvoorstel Participatiewet in balans. In de ‘oude’ Participatiewet moesten bijstandsgerechtigden iedere gift die zij ontvingen doorgeven aan de gemeente waarin zij wonen. Met het wetsvoorstel werd geregeld dat er alleen melding moet worden gedaan als die giften tezamen, zowel giraal als in natura, een grens van 1.200 euro per kalenderjaar overschrijden.

Motie Van Kent

Dat was voor een meerderheid van de Tweede Kamer niet alleen onvoldoende ruimhartig, maar wat betreft de giften in natura vooral ook slecht uitvoerbaar. Voor gemeenten, die tijdrovende controles moeten uitvoeren, maar ook voor de bijstandsgerechtigden zelf, die straks alsnog moeten gaan inschatten hoeveel de giften die zij eventueel krijgen precies waard zijn. De Kamer stemde daarom in met het voorstel van Van Kent om giften in natura helemaal niet mee te tellen bij het maximale bedrag van giftenvrijlating.

Kabinet weigert

Tijdens de behandeling van het wetsvoorstel Participatiewet in Balans in de Eerste Kamer kwam naar boven dat het kabinet de aangenomen motie tot op de dag van vandaag weigert uit te voeren. Nobel is bang dat een onbeperkte giftenvrijlating ervoor zorgt dat mensen niet meer aan het werk gaan, en dat het draagvlak voor de Participatiewet onder de rest van Nederland daalt. ‘Ik heb namens het kabinet toch gekozen voor een grens, omdat het niet zo moet zijn dat mensen die de stap naar werk willen maken dat niet doen omdat het financieel aantrekkelijk is om in de bijstand te blijven.’

Onuitvoerbaar

Eerste Kamerlid Bastiaan van Apeldoorn (SP), confronteerde de staatssecretaris met zijn eigenrichting. Hij benadrukte nogmaals dat het bijhouden van giften in natura een onuitvoerbaar idee is. ‘Hoe verwacht de staatssecretaris dat mensen exact bijhouden wat de waarde is van bijvoorbeeld een tweedehands fiets of de hulp van een buurman bij een klusje in huis? Een aangenomen motie van de SP in de Tweede Kamer die dat beoogde te regelen, de motie Van Kent, weigert de staatssecretaris uit te voeren.’

Steun SGP

Hij kreeg daarbij steun vanuit meerdere fracties. Peter Schalk (SGP) noemde de huidige ‘optelsom’ die het kabinet poogt te maken met giften in natura en valuta als ‘onmogelijk’. ‘Mensen die het financieel zwaar hebben, zullen vaak familie of vrienden hebben die hen o zo graag iets toestoppen. Het valt al niet mee om alleen maar te moeten aanpakken, te moeten ontvangen, en dan moet je eigenlijk ook nog even vragen wat het ongeveer waard is om je lijstje tot €1.200 bij te houden. Dat moet toch anders kunnen?’

Zorgen breed gedeeld

Ook FvD was kritisch en noemde het ‘een straf op financiële barmhartigheid’. Daarnaast hadden ook de fracties van GroenLinks-PvdA en de VVD zorgen over de uitvoerbaarheid. Schalk kwam uiteindelijk met een motie om die de regering verzoekt te onderzoeken hoe giften in natura die noodzakelijk zijn voor het levensonderhoud via een Algemene Maatregel van Bestuur kunnen worden uitgezonderd van de inlichtingenplicht. Dat zou betekenen dat in ieder geval giften in natura die gebruikt worden voor het levensonderhoud niet worden geteld voor de giftenvrijlating.

Reactie Nobel

Nobel erkende in zijn reactie op de zorgen over de uitvoerbaarheid dat de regeling waarbij giften in natura meetellen tot de grens van 1.200 euro iets vraagt van mensen. Ze moeten waarden van giften inschatten en bijhouden. Toch denkt hij dat de hoogte van de grens nu dusdanig is dat dit voor het grootste deel van de mensen geen probleem moet zijn. Daarnaast zei hij van gemeenten te verwachten dat ze de menselijke maat hanteren en niet meteen straffen als iemand vlak boven de grens van 1.200 euro uitkomt.

Hij bleek wel bereid de nieuwe motie van de SGP uit te voeren en zegde toe de Kamer voor het einde van het jaar te informeren.