Gemeente niet in control rond decentralisaties

De gemeente Leidschendam-Voorburg heeft geen controle op het sociaal domein. Er is geen zicht op het zorggebruik en daarmee de rekening die de gemeente straks krijgt gepresenteerd. Dat is de strekking van een brief van het college, dat op herhaaldelijk aandringen van de VVD-fractie naar de raad is gestuurd. Met name de oppositie is geschrokken en eist meer duidelijkheid. Die komt pas na de zomer. Leidschendam-Voorburg is niet de enige gemeente die grip ontbeert.  

Onbetrouwbare gegevens

In Leidschendam-Voorburg zijn onder meer geen betrouwbare en volledige gegevens over het beroep dat inwoners op de jeugdzorg en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015) doen. Declaraties van jeugdzorgaanbieders zijn ‘geanonimiseerd en maken controle onmogelijk. Daarmee kunnen de afspraken die zijn gemaakt over de controle en rechtmatigheid niet worden uitgevoerd’, schrijft het college aan de raad. Als er al declaraties binnenkomen, want zorgaanbieders hebben de eigen administratie veelal niet op orde. Het college kan hierdoor ‘nog geen concrete uitspraken doen over de budgetuitputting’, aldus de brief.

Budgetoverschrijding

Ook is het nog de vraag of het Wmo-budget toereikend is. De Wmo kent historisch gezien een groot percentage cliënten dat de zorg niet verzilvert. Als dat percentage is gedaald, ‘zal sprake zijn van een budgetoverschrijding  in 2015’, schrijft het college. Nadat het eerste half jaar in het teken stond van het primaire proces, zal de tweede helft in het teken staan van het ‘verder in control brengen van het sociaal domein’. Het college stelt dat in de tweede helft van dit jaar rapportages kunnen worden opgesteld ‘met enigszins betrouwbare financiële en niet-financiële informatie’.

Grote zorgen

VVD-raadslid Philip van Veller, die al maanden om de brief had gevraagd, maakt zich grote zorgen, samen met de oppositiepartijen CDA en CU-SGP. ‘We worden als raad niet actief geïnformeerd. Nu blijkt dat we na een half jaar nog lang geen grip hebben op de decentralisaties. Het gaat hier wel over miljoenen euro’s en mensen die zorg nodig hebben.’ Het VVD-raadslid begrijpt dat er allerlei factoren zijn waar een gemeente zelf weinig grip op heeft, ‘maar als gemeenteraadslid wil je toch kunnen sturen en dat begint bij informatie. Die kregen we laat en in de brief staan weinig tot geen getallen. Hoe staat het er nu werkelijk voor? Is er bijvoorbeeld geen bandbreedte aan te geven? De wethouder heeft ons gezegd dat we binnen een risico van een miljoen overschrijding blijven, maar wij willen weten waar dat op is gebaseerd.’ Na het zomerreces praat de raad verder. De wethouder was woensdag niet bereikbaar voor commentaar.  

Duister

Leidschendam-Voorburg is niet de enige gemeente die in het duister tast. Gebrek aan gegevens over zorggebruik en het uitblijven van declaraties van zorgaanbieders spelen veel gemeenten parten, zo meldde Binnenlands Bestuur eerder. Veel colleges – en raden – weten niet hoe de ‘3D-vlag’ er financieel bijhangt, maar vrezen voor tekorten, zoals Leeuwarden. Pas aan het eind van het jaar zal dit inzicht er bij gemeenten zijn, stelde het Nederlands Adviesbureau Risicomanagement (NAR) recent in Binnenlands Bestuur. De Algemene Rekenkamer trok onlangs opnieuw aan de bel. Al lang pleit de Rekenkamer voor meer controle op de uitgaven in het sociaal domein. Naast gemeenteraden en de lokale rekenkamers, moeten ook provincies, als toezichthouder op de gemeentefinanciën, hierin hun rol pakken, vindt de Algemene Rekenkamer. Raadsleden stellen op hun beurt dat ze  hun controlerende rol niet kunnen waarmaken, omdat ze te weinig worden geïnformeerd, zo komt uit een NRC-enquête onder 700 raadsleden naar voren. Als er al kwartaalrapportages zijn, bevatten die nauwelijks financiële gegevens, stellen raadsleden.