Gemeenten zoeken grenzen Wmo op

Inwoners met een goed gevulde portemonnee moeten, als zij een aanvraag doen voor huishoudelijke ondersteuning via de Wmo, door gemeenten met geldtekorten op een wachtlijst worden geplaatst. Echt zorgbehoevenden krijgen voorrang. Dat is een van de maatregelen die de VNG gemeenten adviseert om hiermee een einde te maken aan de ‘run’ van mensen met een hoog inkomen op met name huishoudelijke hulp.

Schrijnende gevallen

Naast wachtlijsten adviseert de VNG gemeenten ook met plafonds te werken. ‘Stel het budget vast wat je als gemeente aan de huishoudelijke hulp wilt uitgeven en help alleen de schrijnende gevallen’, licht de Rotterdamse wethouder Sven de Langen (ouderen, CDA), tevens voorzitter van de VNG-commissies Zorg, Jeugd en Onderwijs toe.

Inkomen meewegen

Gemeenten moeten voortaan het inkomen van een inwoner die een Wmo-voorziening aanvraagt laten meetellen bij de toekenning, adviseert de VNG. Dat mag wettelijk niet. ‘We zoeken de grenzen van de wet op’, aldus De Langen. ‘In het brede gesprek aan de keukentafel kunnen we de financiële mogelijkheden van inwoners laten meewegen in het toekenningsbesluit.’

Proefprocessen

De VNG gaat gemeenten stimuleren proefprocessen uit te lokken. ‘We mogen inkomens van mensen niet checken, maar we moeten wel beoordelen of iemand zelf een oplossing voor zijn probleem heeft. Het zelf betalen van de huishoudelijke hulp is een voordehand liggende oplossing.’ De grenzen aan de Wmo zijn volgens De Langen ‘volstrekt onduidelijk’. Laat de rechter zich daarover maar buigen, vindt de VNG.

Sterk signaal

Daarnaast worden gemeenten opgeroepen vanaf 2022 in hun begrotingen geen rekening meer te houden met de extra kostenpost, veroorzaakt door de aanzuigende werking. ‘Gemeenten zitten met een enorm financieel probleem. Het is toch absurd dat gemeenten moeten bezuinigen op voorzieningen voor kwetsbaren omdat mensen met een hoog inkomen via de gemeente een goedkope huishoudelijke hulp krijgen. Met deze maatregelen geven we als gemeenten een sterk signaal af aan het (nieuwe) kabinet dat de grens is bereikt. Wij betalen niet meer.’

Toename ‘rijken’

De acties waren onlangs al aangekondigd door de VNG, toen duidelijk werd dat het kabinet gemeenten niet afdoende wil compenseren voor de aanzuigende werking die door de invoering van het Wmo-abonnementstarief wordt veroorzaakt. Die inkomensonafhankelijke eigen bijdrage van 19 euro per maand is in 2019 voor maatwerkvoorzieningen en sinds 2020 voor algemene voorzieningen ingevoerd. Uit recent verschenen onafhankelijk onderzoek van Significant naar de gevolgen van de invoering van het abonnementstarief over 2019, bleek onder meer dat het beroep op huishoudelijke hulp bij mensen met een inkomen van 100.000 euro of meer met bijna tachtig procent is gestegen. Over de hele linie is het aantal cliënten bij hulp bij het huishouden in 2019 gestegen met 12,7 procent. Ook het CBS meldde eerder een flinke toename van het aantal ‘rijken’ dat een beroep doet op vooral de huishoudelijke hulp.  

Pittige brief

Minister De Jonge (VWS) ziet in het onderzoek van Significant geen aanleiding om gemeenten extra te compenseren. In een reactie daarop stelde VNG-directeur Leonard Geluk in een pittige brief aan de Tweede Kamer dat het abonnementstarief een ‘schoonmaaksubsidie’ voor de rijken is geworden. De VNG kondigde in de brief aan gemeenten actief op te roepen de Wmo ten goede laten komen aan de kwetsbare inwoners. Concrete maatregelen waren toen nog niet bedacht. ‘Nu zijn we uitgebroed’, aldus De Langen.