Amsterdam past bijstandsverordening niet aan

De gemeente Amsterdam past zijn bijstandsverordening niet aan en zal in september zelf een pilot beginnen met een regelluwe bijstand op eigen voorwaarden. Daarmee gaat de raad in tegen de wens van staatssecretaris Jetta Klijnsma en kan de stad niet meedoen aan het landelijke experiment.

Politieke discussie

‘Dit is een politieke discussie en een politiek besluit’, aldus de Amsterdamse wethouder Arjan Vliegenthart (SP) over de keuze om het verplichtende karakter van de tegenprestatie in de bijstandsverordening te zetten om mee te kunnen doen aan landelijke bijstandsexperimenten. Dat was dan ook zijn reden om het besluit voor te leggen aan de raad en zich daaraan te houden. In een spoeddebat tijdens de laatste vergadering voor het zomerreces steunde, op VVD en CDA na, de hele raad de GroenLinks-motie om de verordening niet aan te passen en zelf een pilot te beginnen.

Technische aanpassing
Afgelopen dinsdag riep de staatssecretaris op deze site de raad nog op om de verordening wel aan te passen. Het plan van Amsterdam (en Utrecht) was juridisch en wetenschappelijk in orde, maar het verplichtende karakter van de tegenprestatie moest wel in de verordening. Het was puur een technische aanpassing. De gemeente had de beleidsvrijheid om de tegenprestatie niet aan haar bijstandsgerechtigden op te leggen. Dat is ook al praktijk in de stad, overigens met steun van de staatssecretaris. Mocht Amsterdam de verordening niet aanpassen, dan zou de staatssecretaris de stad uitsluiten van het experiment.

Ideologische discussie
Het debat in de Amsterdamse raad dreigde al snel te ontaarden in een ideologische discussie over de waarde van de tegenprestatie. VVD-raadslid Marianne Poot prees de opstelling van Klijnsma. Haar fractie zou hebben ingestemd met het experiment als ook strenge regimes zouden worden getest. ‘Het is mij een raadsel waarom linkse partijen dat niet willen. Zijn ze bang dat een streng regime toch kan werken?’ GroenLinks-fractievoorzitter Rutger Groot Wassink sprak over ordinaire druk en chantage van de staatssecretaris en een strafexpeditie tegen Utrecht en Amsterdam. Hij gelooft in vertrouwen in plaats van controledrift. ‘Kijk wat bijstandsgerechtigden kunnen bijdragen met de mogelijkheden die ze hebben in plaats van regels te hanteren die mensen niet helpen, maar hinderen.’

Bijzonder positie
De PvdA-fractie had een bijzonder positie in het debat. Enerzijds wilde de fractie graag meedoen aan het landelijke experiment, anderzijds niet de tegenprestatie verplichten. PvdA-raadslid Dennis Boutkan noemde de huidige situatie ongelukkig en wilde de kwestie depolitiseren. De toezegging van wethouder Vliegenthart dat hij niet nog verder de confrontatie met de (PvdA-)staatssecretaris zou aangaan als de verordening niet zou worden aangepast was voor de partij belangrijk. ‘We sluiten liever bij landelijke experimenten aan, maar het is beter dat we wel een experiment houden.’

Bespottelijk

Vliegenthart voelde mee met Boutkan. Ook hij was ongelukkig met de kwestie. ‘We hebben te maken met een totaal gepolitiseerde kwestie in de vermomming van een juridisch probleem.’ Zijn juristen waren het oneens over de kwestie, maar vonden allemaal dat dit geen juridische, maar een politieke discussie is. ‘Een van hen, niet de minste, noemde het bespottelijk dat aanpassing van de verordening nodig is. En een gelijk speelveld is er per definitie niet, want gemeenten hebben beleidsvrijheid.’ Maar de hoofdstad kan dus niet meedoen aan het landelijke bijstandsexperiment. De Utrechtse raad beslist na het zomerreces.