Uitvoeringsorganisatie UWV werkt steeds vaker met 'risicoscans', die moeten helpen bij het opsporen van fraude met uitkeringen. Hoewel er, zeker sinds het toeslagenschandaal, de nodige maatschappelijke kritiek is op het gebruik van dergelijke systemen, is UWV ervan overtuigd 'dat risicoscans een goed en effectief middel zijn, mits ingezet met voldoende waarborgen'.
UWV zet risicoscans in bij fraudeopsporing
UWV gebruikt risicoscans in de handhaving, maar zet waarborgen in om discriminatie te voorkomen.
Verhoogde kans
UWV, de organisatie die onder andere de werkloosheidsuitkering WW uitvoert, is bezig met de ontwikkeling van verschillende risicoscans – systemen die aangeven wanneer iemand een verhoogde kans heeft om uitkeringsfraude te plegen. Zo zijn er risicoscans die controleren op verblijf in het buitenland, de sollicitatieplicht en zogenaamde 'verwijtbare werkloosheid'. 'Risicoscans worden een steeds belangrijker onderdeel van onze toezichts- en handhavingsstrategie', schrijft UWV in een update bij het meest recente jaarverslag.
Goed en effectief
Uit het toeslagenschandaal, waarbij duizenden ontvangers van kinderopvangtoeslag onterecht beschuldigd werden van fraude, is gebleken dat geautomatiseerde fraudeopsporing kan leiden tot vooringenomen beslissingen, soms met schrijnende gevolgen. 'We zijn ons ervan bewust dat het werken met risicoscans maatschappelijk gezien vragen kan oproepen', aldus UWV. 'We zijn er tegelijkertijd van overtuigd dat risicoscans een goed en effectief middel zijn, mits ingezet met voldoende waarborgen.'
Vertrouwen
Voor UWV gaat het werken met risicoscans juist gepaard met handhaving 'waarin de menselijke maat centraal staat'. 'We hanteren het uitgangpunt dat de meeste mensen zich aan de regels (willen) houden en handelen vanuit vertrouwen', schrijft UWV in het Jaarplan 2023. Zo wil de organisatie ervoor zorgen dat kleine foutjes geen grote gevolgen hebben en dat er altijd wordt gekeken naar individuele omstandigheden.
Ook het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is voorstander van de inzet van risicoscans. Hierdoor hebben 'goedwillende burgers minder last van onderzoeken of controles', schrijft het ministerie in de meest recente editie van de 'Stand van de Uitvoering'.
Niet automatisch
Bovendien zijn er waarborgen ingebouwd om vooringenomenheid en discriminatie te voorkomen en is er aandacht voor ethiek en privacy. Daarvoor heeft UWV een zogenaamd Model Risk Management raamwerk ontwikkeld. 'Risicoscans leiden overigens nooit tot een automatisch besluit', benadrukt UWV. 'Onze medewerkers zullen de signalen altijd verder onderzoeken voordat zij een beslissing nemen.'
Reacties: 5
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Ik haal aan: "...is gebleken dat geautomatiseerde fraudeopsporing kan leiden tot vooringenomen beslissingen, soms met schrijnende gevolgen." . Laat dat 'kan' en 'soms' maar weg. Geautomatiseerde fraudeopsporing leidt tot vooringenomen beslissingen, met schrijnende gevolgen. Het UWV hanteert prietpraat. Er is nog nooit een geautomatiseerde risicoscan in gebruikt genomen zonder dat vooraf uitvoerig werd verzekerd dat er waarborgen hier, waarborgen daar waren aangebracht. En elke keer weer blijkt dat die waarborgen er óf niet zijn óf aan de kan worden geschoven omdat ze hinderlijk zijn bij het heilige doel: fraudebestrijding. Toeslagenaffaire of niet, het gaat gewoon op de oude voet verder.
Niet om het een of ander maar ik heb nog bij terugvordering bijstand gezeten en minstens 80% van de fraude komt van de groepen die je niet mag aankijken of bekijken. En qua bedragen zijn dat knap blatante overtredingen ook vaak. Dat is wat anders dan de boodschappentas of die 150 euro die Henk niet opgaf. Daar wat aan doen of die mensen aanpakken wordt compleet onmogelijk gemaakt door al die goedbedoelende ideologen. De wet zou voor iedereen gelijk moeten gelden en worden uitgevoerd.
En reken maar dat Henk hangt. Zeker weten.
Ik moet hier wel even toevoegen dat ik een redelijk grote stad zat toendertijd en dat dat iets minder beroerd maar nog steeds niet best is op zeg maar het platteland.
In een ingewikkelde samenleving heb je slimme analyse systemen nodig voor effectieve handhaving. Laat ter voorkoming van schrijnende willekeur, alle leidinggevenden een exemplaar van de Algemene Beginselen van Behoorlijk Bestuur ondertekenen. Die beginselen dienen in de haarvaten van opsporing te zitten.