Grote steden binden de strijd aan tegen zwerfafval. Er wordt druk geëxperimenteerd met strenge boetes, lespakketten en zelfs extra zakgeld.
‘Zakgeld’ voor wie zwerfafval opruimt
Grote steden binden de strijd aan tegen zwerfafval.
In Amsterdam werkt stadsdeel Nieuw-West hard aan de bewustwording en gedragsverandering van de scholieren, zegt stadsdeelwethouder Erik Bobeldijk (SP). ‘Het is een belangrijke pijler onder de integrale aanpak van zwerfafval die wij voorstaan. We zetten scholen aan om broodjes in school te verkopen in plaats van dat leerlingen er een snoeproute op nahouden.’ Zo’n snoeproute is een soort Hans en Grietje-spoor van wikkels, flesjes, zakjes en drankenkartons tussen winkel en school.
Bewustwording
Inhoudelijk moeten educatieve lespakketten over bijvoorbeeld plastic soep bewustwording genereren. ‘We proberen ook ouders aan te spreken’, zegt Bobeldijk, ‘maar we denken dat kinderen op hun beurt de ouders opvoeden met de verhalen over afval waarmee ze thuiskomen. ‘Hopelijk worden daardoor plastic zakken minder naast de container geplaatst en meer erin.’ Dergelijke ‘bijplaatsingen’ vormen naast de direct op straat gekwakte verpakkingen een belangrijke bron van zwerfvuil in grote steden. Meeuwen, duiven, kraaien en ratten komen op de zakken af en pikken of vreten ze kapot waarna de inhoud over straat gaat zwerven. Deze bijplaatsingen zijn in alle grote steden een probleem. In Utrecht speuren handhavers naar namen en adressen door verkeerd aangeboden zakken open te maken en de inhoud te analyseren. ‘We achterhalen ook fout of illegaal aangeboden bedrijfsafval’, zegt Philip ter Laak van Stadswerken Utrecht. ‘Ligt er tegenover een sapjesbar kistenvol sinaasappelschillen, dan spreken de ondernemer er op aan.’
Pakkans
Voor zwerfafval is daarentegen een ‘heterdaadje’ nodig en dat is lastig, zegt Ter Laak. De pakkans is gering. Utrecht probeert mensen aan te sporen tot goed gedrag. ‘Hou dat park schoon, ook na je picknick. We delen daar zakken uit en zijn zichtbaar in de parken. Als mensen ons zien rondlopen en weten dat er zakken en prullenbakken zijn, is kans groter dat mensen afval netjes weggooien.’
In Rotterdam overlegt wethouder Joost Eerdmans (Leefbaar Rotterdam)van Veiligheid, handhaving en buitenruimte binnenkort met Minister Opstelten over verhoging van de zogeheten hufterboete. ‘Wij willen asociale overtredingen harder aanpakken’, zegt Eerdmans. ‘Wie een hele zak met McDonald’s-resten op straat leeggooit, kan rekenen op een pittig bedrag als geldboete.’
Offensief
Dit voorjaar komt Eerdmans met een ‘zwerfvuiloffensief’ voor Rotterdam. ‘De vuilnismannen van Stadsbeheer kennen de slechte straten op dit terrein uit hun hoofd. In die straten gaan stadswachten bij wijze van spreken achter de boom staan om overtreders lik op stuk te geven. We onderzoeken zakken en gaan ook met camera’s proberen te achterhalen wie dat zijn.’
Goed gedrag
Het offensief bestaat ook uit het belonen van burgers en scholieren voor goed gedrag. Veel wil Eerdmans er nog niet over zeggen, maar in Rotterdam-Noord is een zakgeldproject voor kinderen die op zaterdag zwerfvuil opruimen. In Kralingen organiseert een vrijwilligster gratis schaaklessen voor kinderen die hun buurt schoonhouden. En Eerdmans wil meer: ‘Ik wil dat burgers ondergrondse afvalcontainers adopteren en schoonhouden, in ruil voor privileges zoals voorrang bij grofvuil ophalen. We hebben al meer dan honderd adoptanten. Eén procent van mijn budget stop ik in het uitvoeren van goede ideeën van burgers.’
Lees het hele verhaal in Binnenlands Bestuur 1 (inlog)
Reacties: 10
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Dit is helemaal niet nieuw.
In de gemeente Smallingerland (Friesland) krijgt bv. een voetbalvereniging 'zakgeld' als zij een geheel dorp van zwerfafval ontdoen. Werkt fantastisch.
Doordat de inwoners het zelf 'moeten' opruimen, wordt er meer op gelet dat er geen afval op straat wordt gegooid en daarbij wordt er effectief en goed opgeruimd.
Mooi initiatief. In de Westwijk in Vlaardingen draait een dergelijk project waarbij basisschoolleerlingen een zakcentje bijverdienen met het verzamelen van zwerfafval al jaren.
Een deel van de oplossing is statiegeld, statiegeld en statiegeld
in zwitserland is er een boete van rond de 1000 frank meen ik, in de v.s. in de meeste staten ook iets van 1000 dollar in nationale parken. De correlatie was dat ik daar nauwelijks straatvuil zag. Het zal deels aan aan de mensen liggen (het gedrag, het bewustzijn, overal bordjes het is ook jouw natuur), maar mogelijk speelt het boete bedrag ook een rol. Statiegeld is een middel voor gescheiden inzameling. Inzameling op zich is een kwestie van gemak, gewoonte, overtuiging (er achter staan omdat je het belangrijk vind) en dwang (boetes of sociale druk)
Boetes zijn uiteraard een preventiemiddel. Het probleem is hierbij echter altijd de kostbare 'toezicht en handhaving'. Goede opvoeding werkt veel beter, maar het resultaat is moeilijk te beinvloeden en het duurt zo lang voordat je een verbetering kunt opmerken.
Statiegeld handhaven en verhogen. Misschien dat dit beter werkt.
Om nog terug te komen op statiegeld. Dit is bedoeld om een grote stroom aan platic terug te krijgen, of de flessen terug te krijgen voor hergebruik, niet om zweerfvuil te beperken.
Iemand die in het park loopt met zijn pakje appelsap waar 10ct statiegeld op zit, gaat het niet zijn achterzak meenemen, maar zoekt een prullenbak, hetzelfde geld voor je net gecoosumeerde frietjes.
Peter Smith te vinden via
www.kleanworldwide.nl
Heeft hier heel goede oplossingen voor.
zakgeld pakt de bron niet aan; hufterigheid van veel Nederlanders. Een gemeente kan daarin ook een rol van betekenis hebben. Daar waar afval niet kan of tegen een zeer hoge vergoeding kan worden aangeboden op de werf menen sommigen dit te moeten dumpen in het milieu zag ik enige jaren geleden op vakantie in Susteren. Dit terzijde hier gaat het om niemand ziet me, dus pleur maar uit het raam of op straat (kauwgom). Spreek elkaar er op aan als je het ziet. Met de hondenpoep gaat het hier meer dan daar stukke beter dan vroeger. Ik zie menigeen lekker graaien als de hond het weer gedaan heeft. Wel zo plezierig voor de medeweggebruikers; mijn compliment voor de graaiers!
Dikke boetes en opvoeden dat scheelt enorm, kennelijk nodig om het hufterige gedrag aan te pakken
Ik denk dat voorlichting over de plastic soep belangrijker is dan al dat straffen en belonen.
Als mensen begrijpen wat al dat rondzwervend vuil voor gezondheidsgevolgen heeft, zullen ze uit zichzelf willen helpen met schoonmaken in plaats van dat ze het doen om straf te ontlopen of geld te verdienen.