Raadsleden hebben vaak geen idee van vastgoed

Raadsleden vergaderen over de gemeentebegroting 2022 maar hebben vaak geen idee waarnaar te kijken als het om vastgoed gaat. Moet dat? Nee, natuurlijk niet. Maar maak je je druk om het uiteenvallen van de samenleving, de kwaliteit van het onderwijs, het klimaat of een ander maatschappelijk probleem, dan kan het verstandig zijn hier wel even naar te kijken.

Het gaat bij gemeentelijk vastgoed namelijk vooral om plekken waar de samenleving samenkomt en waarop allerlei beleidsambities rusten. Denk aan inclusie, gezondheid en langer wonen in eigen woning, om er maar eens een paar te noemen. En het gaat om serieus geld: globaal zo’n 5 tot 10 procent van de gemeentebegroting en tot wel 30 procent van de gemeentelijke balans. Dat laatste kan invloed hebben op het weerstandsvermogen van de gemeente en de financiële ruimte die de gemeente heeft voor het verduurzamen (en dus waardebehoud) van datzelfde vastgoed.

Bovendien kan de waarde van maatschappelijk vastgoed toenemen als het meer bijdraagt aan de beleidsdoelen. Dat heet maatschappelijk rendement. Stel je geeft 5 procent meer aan vastgoed uit waardoor het ziekteverzuim met 1 procent afneemt. Dan houd je per saldo waarschijnlijk geld over. En als je 10 procent meer uitgeeft aan plekken waar de samenleving sport, elkaar ontmoet en van elkaar leert, dan kunnen de kosten voor individuele zorg en begeleiding misschien wel omlaag. 

Je kunt je afvragen waarom raadsleden zo weinig oog hebben voor de vastgoed in de gemeentebegroting. Nou, daar hebben we wel een antwoord op. Om een beetje financieel inzicht te krijgen in dit soort plekken moet een raadslid zich door allerlei beleidsprogramma’s heen worstelen en alle informatie daaruit aan elkaar zien te knopen. Op de meest logische plek waar je het overzicht verwacht – de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen – is dat overzicht in de praktijk niet te vinden. 

Hoe weten we dat? Daar heeft het netwerk van Bouwstenen voor Sociaal onderzoek naar gedaan. Dat was best even schrikken moet ik zeggen. We zijn er dus ook nog niet klaar mee. Wat ons betreft onderwerp van gesprek tijdens het VNG-congres over gemeentefinanciën op 30 november 2021 en natuurlijk op ons eigen Bouwstenen-congres op 9 december 2021. We werken ondertussen aan een voorstel voor meer inzicht en overzicht. Iedereen die wil meedenken is van harte welkom.

Ingrid de Moel
Lees hier meer columns van Ingrid de Moel