Gemeenten vrezen strop bij Omgevingswet

De decentralisaties in de zorg zadelen veel gemeenten op met structurele tekorten. Een groeiende groep gemeenten vreest hetzelfde scenario bij de in- en uitvoering van de Omgevingswet. Ze roepen de VNG op in actie te komen.

Terugverdiend 

In het 'Hoofdlijnenakkoord financiële afspraken stelselherziening Omgevingsrecht' spraken rijk, IPO, VNG en de Unie van Waterschappen af dat de transitiekosten voor de invoering van de Omgevingswet zouden worden gedragen door de bevoegde gezagen. Daarbij is het uitgangspunt dat de invoeringslasten op termijn zouden worden terugverdiend met structurele baten.

Niet aan de orde
Maar deze situatie blijkt helemaal niet aan de orde, stelt wethouder Wiemer Haagsma (ruimtelijke ordening, Politieke Unie) van de gemeente Noordoostpolder. Hij voorziet nieuwe tekorten, ‘en die kunnen we er naast de tekorten in de zorg absoluut niet bij hebben’. Een vrees die wordt gedeeld door andere gemeenten die hij erover consulteerde. Zij concluderen net als Noordoostpolder dat niet alleen de hoge invoeringslast wordt onderschat, maar dat er ook sprake is van aanzienlijke structurele lasten: voor een middelgrote gemeente als Noordoostpolder is dat een bedrag van tussen de drie en acht ton per jaar, afhankelijk van het ambitieniveau van de raad. 

Leges

Als de Omgevingswet per 1 januari 2022 eenmaal is ingevoerd, lopen de gemeenten inkomsten uit leges mis. Ook zal het hen volgens Haagsma veel menskracht (en dus geld) kosten om de burgerparticipatie op te tuigen. ‘Doe je dat niet, dan neem je de belangrijkste reden weg waarom we de wet wilden invoeren.’

Garanties
Samen met zoveel mogelijk andere gemeenten wil Noordoostpolder bij de eerstkomende ledenvergadering van de VNG een motie indienen. Daarin wordt de VNG opgedragen om, alvorens te besluiten over de definitieve implementatie, eerst garanties bij het rijk te vragen voor een budgetneutrale invoering. Wat Noordoostpolder betreft voor een periode van tien jaar, waarin de kosten van invoering van de wet worden terugverdiend in plaats van dat het gemeenten structureel geld gaat kosten.