Het rijk moet regionale verschillen aanbrengen in de huurtoeslag, de inkomensgrens daarvoor en de liberalisatiegrens voor vrijesectorhuren. En er moet een woontoeslag komen voor zowel huurders als eigenaren met een laag inkomen. Dat stelt de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) in het vandaag gepresenteerde advies Wonen in verandering.
Advies Rli: Laat huurtoeslag per regio verschillen
Het rijk moet regionale verschillen aanbrengen in de huurtoeslag, de inkomensgrens daarvoor en de liberalisatiegrens voor vrijesectorhuren.…
Uniform beleid niet effectief
Het zijn twee van de voorstellen van de Rli om meer beweging te krijgen in de woningmarkt. Maatregelen die het kabinet de laatste jaren heeft genomen, zijn volgens de raad niet genoeg; de woonwensen en het woongedrag van Nederlandse huishoudens veranderen snel en de woningmarkt is te star om die verandering bij te benen. Uniform beleid is dan onlogisch en niet effectief, gezien de grote regionale verschillen op de woningmarkt.
Huren en kopen gelijk behandelen
Een van de problemen is dat de overheid in het huidige systeem eigenwoningbezit stimuleert. De Rli stelt dat keuzevrijheid tussen huren en kopen uitgangspunt van het beleid moet worden. Volgens Wouter Vanstiphout, de voorzitter van de raadscommissie die het advies heeft voorbereid, worden Haagse discussies over hypotheekrenteaftrek al heel snel technisch en politiek van aard. ‘Wij maken het breder: de woningmarkt is verstopt, maar kent regionaal ook grote verschillen. Een oplossing zit in ontschotting. Huren of kopen moet je fiscaal niet anders behandelen.’
Regionale huurtoeslag
Een andere oplossing is om regionale verschillen regionaal te behandelen, dus niet met landelijk geldende afspraken over de hoogte van huurtoeslag en de liberalisatiegrens (de grens tussen sociale huren en vrije sectorhuren). Het ligt niet voor de hand om bijvoorbeeld in Winschoten dezelfde liberalisatiegrens aan te houden als in Utrecht, of in Geldrop dezelfde huurtoeslag te hanteren als in Leiden, stelt de Rli. De woningmarkten zijn er immers onvergelijkbaar.
Meebewegen met woningmarkt
Zo lijkt uniformering eerlijk, maar het effect ervan is oneerlijk, volgens Vanstiphout. ‘In Winschoten heb je voor 700 een eengezinswoning met een tuin, in Amsterdam een klein appartement. Als we willen bereiken dat meer mensen in de Randstad een betaalbare woning kunnen vinden, dan moeten we de grenzen van deze instrumenten laten meebewegen met de woningmarkt. Dan wordt het mogelijk dat je in Amsterdam nog huurtoeslag krijgt voor een woning die duurder is dan de liberalisatiegrens in Winschoten, omdat die nu eenmaal in Amsterdam staat.’
Toeslag voor huurders en eigenaren
Nee, zegt Vanstiphout, dit is geen Randstedelijk plan waar sociale huurders buiten de Randstad de dupe van worden. ‘Ook voor regio’s buiten de Randstad is het prettig om hun eigen plan te trekken.’ Uitgangspunt daarbij is dat ze in overleg met het rijk de basiskwaliteit van een sociale woning vaststellen. In het Rli-advies leidt dit tot een voorstel tot een toeslag voor de laagste inkomensgroep, die geen woning met een minimumkwaliteit kan betalen. Die toeslag is dan eigendomsneutraal (dus zowel voor woningeigenaren, huurders in de vrije en de sociale sector) en sluit aan bij de verschillende omstandigheden op de regionale woningmarkten (in de ene regio is basiskwaliteit duurder dan in de andere).
Provincies te flegmatiek
De Rli spreekt ook provincies aan op hun verantwoordelijkheid. Zij moeten de mogelijkheden die zij hebben om te sturen op de regionale woningmarkten beter benutten. Veel provincies zijn te flegmatiek, volgens Vanstiphout. ‘Laat gemeenten het niet allemaal zelf doen, maar zorg dat ze samen woonvisies maken en monitor de kwaliteit daarvan. Ook de ladder voor duurzame verstedelijking kunnen ze scherper inzetten.’ Hij noemt Gelderland, Noord-Brabant en Overijssel als positieve voorbeelden.
Het Rli-advies is vandaag overhandigd aan minister Stef Blok (Wonen) en is via deze link te lezen.
Reacties: 6
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Begrijpen en respecteren dat de woningmarkten regionaal verschillen tussen - als extreem voorbeeld - Amsterdam en Winschoten is geen punt van discussie.
Evenmin acht ik diezelfde discussie over het voorzieningenniveau niet nodig, gezien deze ook regionaal behoorlijk (en evenzo extreem) verschilt.
De kans op werk, nabijheid van zorg of scholen, winkelcentra, bioscopen, uitgaansleven en ontspanning, recreatieve mogelijkheden, openbaar vervoer en snelwegen bepaalt mede deze keuze en daarmee het marktprincipe van vraag(prijs) en aanbod.
Om behoorlijk eenzijdig te concluderen, dat daarom een woning in Susteren of Vlagtwedde minder huurtoeslag behoeft kan daar niet los van gezien worden. Dan moeten vanwege een fors lager regionaal voorzieningenniveau ook de (rijks)belastingen regionaal aangepast worden.
Ik vrees echter, dat dat niet door de Rli is meegewogen....
Top. Eindelijk een begin met kijken naar de feitelijke situatie van de woningmarkt. Als men de WOZ waarde wil laten meetellen omdat woning in Winschoten nou eenmaal niet dezelfde waarde heeft als in Utrecht, dan moet ook de huurprijsgrens meebewegen. De hoogte moet de gemeente of regio vast kunnen stellen.
Maar waarom toeslag betalen aan iemand die een koopwoning heeft. Als iemand hypotheek niet kan betalen, moet hij de woning verkopen. Overheid geeft toch al een toeslag in de vorm van hypotheekrente aftrek? En nu de regels strenger zijn lossen de meesten op termijn af, dan dalen de lasten altijd.
Ook als men onderhoud niet meer betalen, dan moet de woning verkocht worden.
Perfect voorstel. Edoch een kleine toevoeging: waarom geen differentiatie per straat en plein? En per huishouden? Want twee dezelfde woningen, met dezelfde huur kunnen bewoond worden door huishoudens die heel verschillende omgaan met de besteding van hun inkomen. Laten we, vallend onder minister Blok (is ie er nog?), een RijksWoonlasten- en InkomensVerdelingsBureau(het RWIVB) oprichten en er een ZBO van maken, met een incompetente directie (u kent de voorbeelden), die ten koste van miljoenen belastinggeld nog meer belastinggeld heen en weer schuift. Wanneer besluiten we tot het afschaffen van al deze geldverslindende FlauwekulRaden?
Wanneer stoppen we nou eens met het rondpompen van belastinggeld? Hoeveel toeslagen kennen we inmiddels? En heeft de Rekenkamer eens uitgezocht wat voor samenloop van toeslagen er in sommige huishoudens voorkomt?
De woontoeslag voor eigenaren bestaat allang. Die heet hypotheekrenteaftrek
Eens nadenken over de decentralisatie van belastingheffen haalt meer uit.