Remkes: ‘Natuurherstel moet ambitieuzer’

Het kabinet moet veel ambitieuzere doelen stellen om het stikstofprobleem onder controle te krijgen en natuurgebieden te herstellen. De komende tien jaar moet de uitstoot van stikstof worden gehalveerd, zegt het adviescollege Stikstofproblematiek, onder leiding van oud-minister Johan Remkes, in zijn eindrapport.

Actiever
Naast de stikstofdoelen moet er veel actiever worden ingezet op natuurherstel. Volgens Remkes moet het kabinet harde doelen vastleggen in wetgeving. Provincies moeten de aanpak per Natura2000-gebied beoordelen en specifieke maatregelen nemen.

Kritisch

Het adviescollege, ingesteld door minister Schouten (LNV), is kritisch op de doelen die het kabinet zelf eerder noemde. Schouten stelt nu nog voor om 50% van de Natura 2000-gebieden onder de kritische depositiewaarde te krijgen, wat volgend expert neerkomt op 26% vermindering van de stikstofuitstoot. Maar volgens Remkes is er meer nodig, omdat de Nederlandse bodem al te verzadigd is door jarenlange stikstofdeposities.

Boeren

Veel van die stikstofreductie zal gevraagd worden van de boeren. Die werden in de plannen van Schouten nog grotendeels ontzien, terwijl de agrarische sector, en met name de veeteelt, een grote bijdrage levert aan het stikstofprobleem. Boeren zijn daarom niet te spreken over het advies. Volgens LTO Nederland zijn de stikstofdoelstelling niet realistisch, omdat boeren geen ontwikkelingsruimte meer geeft. Zij willen af van de strenge regels rondom Natura2000-gebieden, maar vinden dat het uitvoeren van de aanbevelingen in het rapport juist voor nog meer regels gaat zorgen.

Onderscheid

De commissie maakt wel een onderscheid in de maatregelen voor de stikstofdepositie. Voor sectoren die vooral veel stikstofoxiden (NOx) uitstoten, zoals de scheepvaart, industrie en bouw, zijn landelijke regels nodig. Dat komt ook doordat stikstofoxiden zich door de lucht ver verspreiden van de bron. Dat is anders bij de andere stikstofverbinding, ammoniak (NH3). Die stof heeft meer invloed op de directe nabijheid van de bron, vooral de veehouderij. Juist voor de uitstoot van ammoniak is meer lokaal en regionaal maatwerk nodig.

Provincies

Dat maatwerk ligt vooral bij de provincies. Het rijk moet de 50% reductienorm vertalen naar een provinciale opgave, maar de provincies moeten daarvoor een gebiedspecifieke aanpak gebruiken, waarbij de ecologische staat van de natuurgebieden in kaart moet worden gebracht, en het opstellen van herstelprogramma’s. Provincies kunnen dan zelf bepalen welke natuurgebieden en maatregelen prioriteit krijgen. Remkes geeft de provincies nog wel een waarschuwing: ‘Bestuurlijk schuilgedrag is daarbij misplaatst, gelet op de belangrijke verantwoordelijkheid die de provincies in het natuurbeleid hebben.’

Bouw

Door de PAS-uitspraak van de Raad van State vorig jaar, heeft met name de bouwsector economisch flink te lijden gehad, erkent ook het adviescollege. In tegenstelling tot andere stikstofuitstoters als de industrie moet voor iedere bouwactiviteit vergunningen worden aangevraagd, en juist die vergunningverlening kwam nagenoeg stil te liggen. Volgens Remkes zijn er extra investeringen nodig om de bouw van de nodige bewegingsruimte te voorzien. Brancheorganisatie Bouwend Nederland reageerde daarom verheugd op het rapport. Voorzitter Maxime Verhagen wil vooral dat er zo snel mogelijk een drempelwaarde voor stikstofuitstoot van bouwmaterieel en -logistiek komt. ‘Dit moet bovenaan de prioriteitenlijst van de minister komen.’

Milieu

Natuur- en milieuorganisaties reageren zeer positief op het stikstofadvies van de commissie-Remkes aan het kabinet. Milieudefensie spreekt van een ‘belangrijk en gezaghebbend advies waaruit blijkt dat kringlooplandbouw noodzakelijk is.’ Greenpeace ziet er een bevestiging in dat ‘het roer drastisch om moet.’ Het Wereld Natuur Fonds constateert dat het stikstofbeleid van het kabinet opnieuw ‘de prullenbak in kan,’ omdat het te vrijblijvend is.