Door voortdurend veranderende doelstellingen en een gebrek aan toezicht levert het Programma Aardgasvrije Wijken (PAW) maar een beperkte bijdrage aan de energietransitie. De vraag is zelfs gerechtvaardigd of gemeenten de honderden miljoenen euro’s van het programma wel nodig hebben.
Rekenkamer fileert Programma Aardgasvrije Wijken
Door voortdurend veranderende doelstellingen en een gebrek aan toezicht levert het Programma Aardgasvrije Wijken (PAW) maar een beperkte…
Harde conclusies
Tot die harde conclusies komt de Algemene Rekenkamer in een verantwoordingsonderzoek over de jaren 2018 en 2019. In die periode pompte het ministerie van Binnenlandse Zaken in totaal bijna 150 miljoen in het programma. De concrete doelstellingen van het programma werden steeds verder afgezwakt. Van het ‘vliegwiel’ dat het programma voor de energietransitie zou moeten zijn, is volgens de rekenkamer geen sprake. ‘De minister van BZK heeft verwachtingen gewekt, die zij niet waar kan maken.’
50.000 woningen
Bij de presentatie van het PAW werd als doelstelling vastgelegd dat vanaf 2021 jaarlijks 30.000 tot 50.000 woningen aardgasvrij moeten worden gemaakt. Dat tempo dient gaandeweg stevig te worden opgeschroefd want in 2030 moeten anderhalf miljoen woningen van het gas af zijn. Het PAW moet die ontwikkeling versnellen. De Algemene Rekenkamer concludeert echter dat de minister niet duidelijk maakt hoe het aardgasvrij maken van enkele huizen (in het kader van een proeftuin) bijdraagt aan het gasloos maken van de hele betreffende wijk.
Snelheid leidend
Om het programma in 2018 een vliegende start te bezorgen, werd vooral gekozen voor projecten waar een gemeente al veel voorbereidend werk in had gestoken. Snelheid was leidend bij de rijksuitkering uit de zogenaamde Klimaatenvelop. Dat roept echter de vraag op, stelt de rekenkamer, of die reeds vergevorderde plannen ook niet zonder geld uit het programma zouden zijn gerealiseerd.
Leertraject
Concrete aantallen van aardgasvrij gemaakte woningen verdwenen steeds verderuit beeld. De 50.000 woningen die aan het eind van deze kabinetsperiode gerealiseerd moesten zijn, werden in voortgangsrapportages niet meer genoemd. Het ging nu slechts om een ’leertraject’. Uiteindelijk zouden de eerste gemeentelijke proeftuinen eind 2019 in totaal tweeduizend aardgasvrije woningen hebben moeten opleveren. Alleen Purmerend haalde die deadline. In totaal gaat het om minder dan honderd aardgasvrij gemaakte huizen.
Geen toezicht
De rekenkamer hekelt het gebrek aan toezicht vanuit het ministerie op hoe gemeenten de hun verstrekte miljoenen besteden. Pas eind van dit jaar komt het Planbureau voor de Leefomgeving met een eerste evaluatie van het programma, begin 2022 volgt het afsluitende deel. Dan pas weet de minister of het Programma Aardgasvrije Wijken aansluit bij de doelstellingen. De rekenkamer vindt een eerdere evaluatie en betere monitoring noodzakelijk.
Reacties: 11
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Tja, wat nu met de gemeenten die al een aanvraag hebben gedaan, of nog willen doen?
Wat de vliegwielen en draaimolens van Wiebes (VVD) tot gevolg hebben is zo langzamerhand wel bekend. Denk ook nog even aan de 'met vervroegd ontslagronde' bij de belastingdienst met een deficit van 750 miljoen euro.
En dan durven al die beleidsmakers en hun spindoctors al die mensen die niets in hun plannen zien ook nog denigrerend 'gasklevers' te noemen. Het lijkt me inmiddels meer een heldendaad.
Heb me niet echt verdiept in de hele materie maar wat mij wel verbaast, is dat bij onze oosterburen gasaansluitingen worden juist bevorderd. Bij ons in NL wordt het hele gasnet afgebroken terwijl ik het idee heb dat de aardgasleidingen ook voor waterstof gebruikt kunnen worden. Ik kan er natuurlijk helemaal naast zitten want zoals gezegd ben ik geen deskundige in deze materie maar ik heb het idee dat we een 'beetje dom' bezig zijn met ons allen.
Dwaasheid en droomdenken regeert de Nederlandse politiek. Opnieuw een dossier waaruit blijkt dat het met de Kwaliteit en Integriteit van de Bestuurlijke Besluitvorming in Nederland zeer droevig is gesteld.
Politici lopen blindelings aan achter de nieuwe gelovigen in Nederland. Het geloof in God heeft plaats gemaakt in geloof in Dromen.
Het wordt tijd dat ambtenaren vrijelijk hun mening kunnen uiten over het beleid dat onder druk van de politiek tot stand komt. Om dat te voorkomen heeft de politiek het Huis voor Klokkenluiders monddood gemaakt.
En, o ja, "wij politici zijn er trots op dat wij ons beroemen op de meest liberale democratie op aarde. Dat de dictatuur China betere resultaten haalt, daar hebben wij geen boodschap aan".
Zoals o.a. Toine in zijn reactie al verwoord, probleem lijkt dat politici elke hype als 'het ei van columbus' zien en zonder goed onderzoek er direct grootschalig op willen inzetten.
Nu al roepen dat over een aantal jaren iedereen van het gas af moet zijn, neigt naar wanbeleid. Op welke studies heb je dit gebaseerd? Wat zijn de alternatieven? In welke mate zijn die alternatieven aantoonbaar beter en haalbaar?
En last but not least: Welk doel wil men bereiken? Weet dat huishoudens maar voor 13% van het gasgebruik verantwoordelijk zijn. Ik ben niet overtuigd dat we door hier miljoenen in te pompen efficiënt aan doelstellingen bijdragen.
In mijn ogen is het beter om veel geleidelijker en organisch de energietransitie in te zetten. Begin met nieuwbouwwijken en renovatieprojecten die je zonder noemenswaardige kosten gasvrij kan inrichten. Als daar de ervaring is opgedaan en de kinderziektes eruit zijn, dan kan je geleidelijk bestaande woningen van het gas afhalen.
Net als @Rob heb ik altijd begrepen dat men elders in Europa bezig is om het aardgasnet te verbeteren en uit te breiden. Volgens de berichten van deskundigen die in de media verschijnen (krant, radio of televisie) is het huidige aardgasnet bruikbaar voor waterstof. Je krijgt dan een soort exercitie als de overschakeling op aardgas: branders vervangen. Kennelijk heeft "Den Haag" artikel 3:4 Awb niet gelezen: afweging ALLE belangen en de gevolgen (ook/m.n. financiële belangen) mogen niet onevenredig zijn tot het met het besluit te dienen doelen. Er is dus een goedkoper alternatief: waterstof.
Dit bericht zegt genoeg: https://groene-rekenkamer.nl/11370/van-het-gas-a …
Lees ook maar eens wat Syp Wynia op Elsevier over aardgas heeft geschreven.
Ondertussen wordt in Den Haag en Brussel even bepaald hoe u en ik ons geld uit moeten geven.
We leven al in een dictatuur, voor het geval u het nog niet had gemerkt.
U heeft gehoord van gemeente Amsterdam?
Daar vind men 2050 ook nog eens onvoldoende en moet in 2040 iedereen van het gas af. De woningbouwcorporaties voelen zich gedwongen om mee te werken, misschien zijn ze ook echt gedwongen door eisen in de gunning/opdracht.
Vervolgens verplicht aan de stadswarmte van een nieuwe monopolist. Op gegeven moment moet de gasinfrastructuur worden betaald door een kleiner wordende groep afnemers en is het verzet gebroken. Die gasklevers gaan eraan!
Ik ben het volkomen eens met Peter. Waterstof is DE oplossing. Ik heb vorig jaar vragen gesteld aan het college of waterstof überhaupt overwogen wordt; nee dus!
Het is enkel windmolens en zonnepanneelparken. Voor de aardigheid eens kijken bij Deventer; het landschap wordt volledig verknald
De Rekenkamer maakte een fout. Ook Purmerend haalde de doelstellingen niet. Het aardgasvrij maken van de woningen aldaar is het resultaat van een Pilotproject (betaald door de gemeente zelf) dat voorafing aan de Proeftuin. Deze week is met de voorbereiding van de eigenlijke Proeftuin zelfs gestopt.