Verwerker waarschuwt voor kwaliteit afval
Als gemeenten een inzamelvergoeding willen ontvangen voor gescheiden plastic, metaal en drankpakken (pmd), dan hebben ze de plicht om te zorgen dat deze afvalstroom schoon is. Dat schrijft afvalverwerker Attero. Volgens de eigen analyses van het bedrijf haalt het grootste deel van het afval de norm niet.
Als gemeenten een inzamelvergoeding willen ontvangen voor gescheiden plastic, metaal en drankpakken (pmd), dan hebben ze de plicht om te zorgen dat deze afvalstroom schoon is. Dat schrijft afvalverwerker Attero. Volgens de eigen analyses van het bedrijf haalt het grootste deel van het afval de norm niet.
Zwaar afval
De vervuiling mag maximaal 15 procent bedragen en dit wordt in vijf jaar afgebouwd naar 10 procent. Dat lijkt misschien makkelijk te doen, ‘maar uit ervaring is gebleken dat dit bij veel gemeenten een hele klus gaat worden’, schrijft Attero op de eigen website. De norm van 15 procent gaat namelijk om het gewicht en pmd is licht van aard, terwijl de vervuiling vaak zwaar afval is.
Regelmatig uitschieters
Attero voert dagelijks in een eigen lab samenstellingsanalyses uit van het binnengekomen pmd-afval. ‘Uit de 278 analyses die dit jaar tot op dit moment zijn uitgevoerd, blijkt zeventig procent zwaarder vervuild te zijn dan vijftien procent! Hier zitten regelmatig uitschieters bij van boven de veertig procent vervuiling.’
Nieuw regiemodel
De situatie betreft de meeste gemeenten, die pmd aanleveren onder het nieuwe regiemodel. Nog niet overgestapte gemeenten zullen deze keuze binnenkort maken of stappen over zodra de huidige overeenkomst eind 2022 afloopt.
Op de tweede plaats betekent dit voor gemeentebegrotingen een forse winstwaarschuwing. De overeengekomen vergoeding per ingezamelde ton PMD is voor 2020 gesteld op € 261,-. Mits je voldoet aan de norm van 15% stoorstoffen. De vele gemeenten die 40% vervuiling kennen zullen over hun vervuilde stroom 25% minder vergoeding krijgen: € 196,- per ton PMD dus. En over vijf jaar ligt de standaard op 10% vervuiling en zal een gemeente met 40% vervuiling slechts € 180,- per ton ontvangen. Als je weet dat in 2014 nog € 465,- werd betaald dan zie je de terugloop in investeringsmogelijkheid.
Wat impliceert dit voor Uw gemeentelijk beleid? Investeert U fors in handhaving en campagnes dan bent U het geld ook kwijt. U zou kunnen pleiten bij IenW, VNG en de brancheorganisatie van inzamelaars, de NVRD, om hun zendingswerk ten aanzien van de VANG-doelstellingen te staken. Vanwege inmiddels overduidelijk gebleken ondoelmatigheid. Dan kunt U richting Uw eigen inwoners een wat relaxter afvalbeleid gaan voeren. Waar bij de perverse prikkel op één item, de restafvalstatistieken, wordt verlaten.
Gemeenten die in het verleden een beleid voerden om de geschetste perverse prikkels niet eens in hun beleid op te nemen en die bijvoorbeeld zijn gaan nascheiden, die hebben helemaal geen last van welke vervuilingsdiscussie dan ook. Ondergetekende maakte deel uit van de kerngroep die in 2008-2010 al met succes gelijkwaardigheid in de positie van nascheiding en bronscheiding wist te bedingen via de Tweede Kamer. Een succes waar het latere Attero zijn nascheidingsinvestering op wist te baseren. Je kunt best wel stellen dat destijds met ver vooruitziende blik de actuele problematiek al werd onderkend. Vandaar dat sommigen zich bestuurlijk al in een heel vroeg stadium formeel tegen de VANG-doelstellingen keerden.
Uiteraard hoeven gemeenten die dicht bij de normvervuiling van 15% zitten zich niet aangesproken te voelen. De meerderheid zit echter boven die norm. Voor die meerderheid geldt een forse winstwaarschuwing. Dat noopt tot een kritische reflectie. Leidt die tot forse investeringen om te komen tot schonere stromen, tot oplopende afvalstoffen tarieven of tot fundamentele koerswijzigingen in het lokale afvalbeleid?