Efficiënter pompen levert waterschappen miljoenen op

Waterschappen kunnen dertig tot zeventig procent van de energiekosten en CO2-uitstoot besparen door sluizen, stuwen en gemalen efficiënter te gebruiken. De pompenergie van de gemalen is (na rioolzuivering) de een na grootste kostenpost van hun elektriciteitsrekening.

Dat blijkt uit onderzoek van kennisinstituut Deltares in samenwerking bij de waterschappen Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Wetterskip Fryslân,  Zuiderzeeland en Rivierenland.

Energieprijs
Door sluizen, stuwen en gemalen op slimme momenten te bedienen, kunnen waterschappen bij elkaar een hoeveelheid stroom besparen die overeenkomt met het verbruik van 15.000 huishoudens. De onderzoekers ontwikkelden ook software die de waterbeheerders voorrekent wanneer ze het best en meest goedkoop kunnen pompen. Dat doet het systeem onder andere op basis van de neerslagverwachtingen en de actuele energieprijs (APX-beurs).

Dure opslag
Het nieuwe credo moet zijn ‘minder malen en als het moet, dan op tijden waarop veel duurzame stroom beschikbaar is’, zegt Ivo Pothof, onderzoeker bij Deltares. Nu nog kijken waterbeheerders vooral naar de waterstand in de polder. ‘Als die zich twee centimeter boven het streefpeil bevindt, beginnen ze te pompen. Mits de veiligheid het toelaat, zouden ze ook kunnen wachten met pompen tot er sprake is van afnemend getij of dat er net in een grote watergang is gespuid’, aldus Pothof. Het water hoeft dan minder hoog te worden weggepompt.

Behalve de waterschappen hebben ook energiebedrijven en netbeheeders er baat bij. Hen is er veel aan gelegen een goede afzet te vinden voor deze energie in daluren. Het scheelt ook in de aanleg van dikkere kabels en dure opslagsystemen zoals batterijen. Je kunt het totale Nederlandse watersysteem dat wordt bemalen zien als een energetische opslagcapaciteit van 1700 Mwh, zo blijkt uit het onderzoek. Als netwerkbedrijven die energie moeten opslaan in batterijen, zou dat minstens 150 miljoen euro kosten, aldus Pothof.

Uit de kosten
Waterschappen moeten scherper in beeld hebben welke behoefte ze de komende 24 uur aan maalcapaciteit nodig hebben, zegt Michelle Talsma, namens waterkennisinstelling STOWA. ‘Niet langer automatisch de gemaalknop aanzetten maar met slimme software de berging in het watersysteem zoveel mogelijk benutten.’

Is dat niet moeilijk? ‘Welnee’, zegt Johan Bakker, innovatiedirecteur van Waterschap Rivierenland. ‘De communicatie tussen gemalen wordt steeds intelligenter. Er zijn al stuwen die automatisch en onderling regelen dat het water stapsgewijs vanzelf wegstroomt. En dan loopt het water ook nog over een waterrad in de stuw en wordt energie opgewekt. Er kan heel wat minder worden gepompt en zelfs energie worden opgewekt.’ Volgens onderzoeker Ivo Pothof zouden waterschappen in ongeveer drie jaar uit de kosten zijn.’

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 6 van deze week (inlog)