Amsterdammers mogen zelf begroten

Amsterdam-West heeft sinds 1 oktober de online tool West Begroot, waar mensen hun ideeën kunnen posten voor een duurzamere, meer diverse of groenere buurt. Vervolgens kunnen mensen die plannen “liken”. De plannen met 50 likes of meer worden op haalbaarheid beoordeeld door de ambtelijke organisatie. De stadsdeelcommissie selecteert 30 plannen en bewoners van West kunnen de beschikbare drie ton dan over die plannen verdelen en zo bepalen welk plan wordt uitgevoerd.

Open source

In Reykjavik, de hoofdstad van IJsland, voerden ze de afgelopen jaren al honderden bewonersideeën uit. En daar haalde stadsdeelbestuurder Jeroen van Berkel ook de mosterd vandaan. ‘We hebben veel contact met steden die veel met online tools doen, zoals Barcelona en Madrid. Twee jaar geleden was er een presentatie in IJsland over online stemmen op bewonersideeën. Dat wilden we hier ook invoeren. We hebben in eigen beheer een tool gemaakt en die is open source, dus ook met andere gemeenten te delen.’

Budgetbalk

Organisatorisch was het best een ding, legt Van Berkel uit. ‘Om plannen te toetsen op haalbaarheid, uitvoerbaarheid en betaalbaarheid hebben we een team van vijftien mensen klaarstaan.’ Weliswaar kunnen 30 plannen worden voorgelegd, maar het is niet zo dat voor elk plan precies 10.000 euro wordt uitgetrokken. ‘Er staat een balk bovenaan de tool, waarin het budget naar jouw voorkeur wordt verdeeld. Niet alles kan. Drie ton is niet heel veel, zeker niet voor een plan in de openbare ruimte. De verwachting is dat er straks twee of drie plannen uitrollen. Die zijn dan breedgedragen.’

Subsidie
Grenzen aan de plannen liggen vooral in de (juridische) uitvoerbaarheid. Inhoudelijk moeten ze ook overeenkomen met het beleid en de doelen van het stadsdeel. ‘Geen parkeerplaatsen in het park dus. Die kaders zijn al aangegeven.’ Anderzijds kijkt het stadsdeel niet naar wenselijkheid van een idee, maar naar de haalbaarheid. Is het nodig om een bestemmingsplan aan te passen, dan kan het stadsdeel daar zelf een omgevingsvergunning voor afgeven. Als er eenmaal groen licht is gegeven voor een plan, kunnen bewoners zelf over het geld ervoor beschikken. ‘In de vorm van een subsidie voor de uitvoering van dat plan met dat geld, met voorwaarden dus.’

Geen experiment
Op het moment van schrijven zijn al acht plannen ingediend. ‘Als het zo doorgaat, hebben we een probleem!’, grapt Van Berkel. Plannen kunnen nog tot 31 oktober worden ingestuurd. Begin volgend jaar kunnen de bewoners de drie ton verdelen en worden de winnende plannen bekend gemaakt. Volgens Van Berkel is dit initiatief geen experiment. ‘We lopen nu voor het eerst door het proces heen, we kijken of en hoeveel energie er loskomt. In principe is het een jaarlijks terugkerend evenement dat we eventueel kunnen verbreden of waarvoor we het bedrag kunnen verhogen.’