Alles op alles om woningmarkt vlot te trekken

Meer woningen is het devies van het kabinet. Maar de maatregelen die corporaties ondersteunen lijken teniet te worden gedaan door de hogere vennootschapsbelasting. De uitgesproken klimaatambities zijn mooi, vinden de decentrale overheden, maar nu ook eens daden graag!

Woningmarkt vlot trekken 

Het kabinet neemt een aantal maatregelen om de woningmarkt vlot te trekken. Rutte III investeert 38 miljoen euro in een revolverend fonds om zo de binnenstedelijke transformatie vlot te trekken. Woningcorporaties wordt het makkelijker gemaakt om te bouwen: de verhuurderbijdrage die zij moeten betalen over de WOZ-waarde van hun huizenbezit wordt met 100 miljoen euro verlaagd. Zij krijgen nog meer korting op die heffing als zij duurzame investeringen doen (eveneens oplopend tot 100 miljoen euro).

Geliberaliseerde huur stimuleren
Het kabinet hoopt daarnaast de flexibiliteit op de woningmarkt te vergroten met een aantal maatregelen die huizenbezit ontmoedigen ten faveure van de geliberaliseerde huur. Het maximale tarief waartegen huizenbezitters kosten mogen aftrekken wordt sneller afgebouwd en ook in het eigenwoningforfait wordt gesneden. De extra aftrek voor huiseigenaren vanwege geen of weinig restschuld (bedoeld om aflossen te stimuleren) komt te vervallen. Met een wetsvoorstel Maatregelen middenhuur moeten knelpunten bij het stimuleren van de vrijehuursector worden weggenomen.

Funest voor sociale huur
Daar staat tegenover dat het kabinet de renteaftrek voor vennootschapsbelastingplichtigen gaat afschaffen. Voor ondernemingen met een maatschappelijk belang, zoals corporaties, komt geen uitzondering.  Funest voor de nieuwbouw van sociale huurwoningen, aldus voorzitter  Marnix Norder van Aedes. Hij schat dat corporaties daardoor volgend jaar 500 miljoen euro meer zullen moeten afdragen. Ook de G40 stelt in een verklaring ‘dat dit voornemen haaks staat op het streven van het kabinet om met gemeenten, corporaties en bouwers de oververhitte woningmarkt aan te pakken’.

Aardgaspilots in twintig gemeenten
In totaal twintig gemeenten kunnen rekenen op een rijksbijdrage bij lokale pilots om bestaande woonwijken van het aardgas af te helpen. Nieuw is dat er ook pilots komen om bestaande schoolgebouwen aardgasvrij te krijgen. Ook wil het kabinet burgers faciliteren om een grotere rol in de energietransitie te spelen. Dit jaar starten tien experimenten waarbij burgers de exploitatie en het beheer van vastgoed overnemen, met het oog om het te verduurzamen. Sowieso wil Rutte III op dit punt meer ruimte voor lokale keuzes en lokaal maatwerk via de Gemeentewet mogelijk maken.

Extra belasting voor vervuilers
Daarnaast wil het kabinet met extra belastingen voor vervuilers de klimaatdoelen dichterbij brengen. Zo werkt het kabinet aan een minimumprijs voor CO2 en voert het een kilometerheffing voor vrachtverkeer in. Maar alles met mate. Want: ‘investeringen in verduurzaming en het duurder maken van vervuilende activiteiten kunnen voor burgers en bedrijven immers leiden tot hogere lasten’. Ook zou het te zwaar belasten van uitstoot de concurrentiekracht van CO2-intensieve bedrijven kunnen aantasten.

Veel weg van tussenstand
Veel concrete klimaatmaatregelen worden doorgeschoven tot het eerste, begin juli gepresenteerde Klimaatakkoord is doorgerekend door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het CBS. Dat wordt voor later deze maand voorzien. Voor het eind van dit jaar moet er een eindvoorstel voor een Klimaatakkoord komen, dat vervolgens opnieuw door PBL en CBS onder de loep zal worden genomen. ‘ Ja, de kabinetsplannen hebben op klimaatgebied veel weg van een tussenstand’, erkent voorzitter Theo Bovens van het Interprovinciaal Overleg (IPO). Positief is hij over de 375 miljoen euro die het kabinet vrijmaakt voor erfgoed en de 16 miljoen voor initiatieven die de circulaire economie stimuleren. Verder hoopt hij dat de geregeld aangehaalde interbestuurlijke samenwerking tussen rijk en decentrale overheden ‘meer zal blijken te zijn dan een holle frase’. ‘Het komt daarbij echt aan op  onderling vertrouwen. Het rijk moet de problemen niet over de schutting werpen.’

Tikje meer urgentie
De Unie van Waterschappen (UvW) ziet in de miljoenennota een voortzetting van de afspraken tussen de drie decentrale overheden en het rijk. Dat stemt voorzitter Hans Oosters tevreden. Al had  een tikje meer urgentie bij de klimaatafspraken volgens hem geen kwaad gekund. ‘De droogte van de afgelopen zomer en de hoosbuien tonen aan dat het klimaatbestendig maken van Nederland geen uitstel duldt.’  De G40 sluit zich daar bij monde van voorzitter Ferd Crone bij aan: ‘Geen beleidstafels meer, maar uitvoeringstafels. En extra geld om burgers te ondersteunen die eigen initiatief nemen bij de energietransitie.’

Aquathermie ontbreekt
Oosters mist plannen om de uitstoot van CO2 terug te dringen via aquathermie, waarin warmte uit oppervlaktewater wordt opgewekt. ‘Dat is in onze ogen een zeer kansrijke methode. We kunnen het land wel klimaatbestendiger maken, maar zonder alles op alles te zeten om de hoeveelheid CO2 terug te dringen is dat dweilen met de kraan open.’ Daartegenover staat dat Unie van Waterschappen (UvW) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) eenmalig 18 miljoen euro toegekend krijgen ter ondersteunening bij het implementeren van de Omgevingswet.

Extra geld voor fietsinfrastructuur
Om groene mobiliteit te bevorderen steekt het rijk 100 miljoen in co-financiering van een fietsinfrastructuur. Doordat het rijk tot maximaal 40 procent meebetaalt, hoopt het voor 240 miljoen aan fietsinvesteringen te genereren. Reizigersorganisatie Rover is teleurgesteld dat investeringen in het openbaar vervoer daarbij achterblijven, ‘terwijl die wel nodig zijn om de groei van het aantal reizigers op te vangen’. Branche-organisatie OV-NL deelt de kritiek en stelt dat minimaal 2 miljard euro nodig is. De koepel is ook bang dat openbaar vervoer minder aantrekkelijk wordt als de btw omhoog gaat. ‘De maatregel staat bovendien haaks op de keuze van dit kabinet om duurzaam vervoer te stimuleren, en werkt averechts op de klimaatdoelstellingen', verklaart OV-NL.