Gemeenten kunnen dieraantal veehouders inperken

Gemeenten en provincies krijgen de mogelijkheid om grenzen te stellen aan het aantal dieren in veehouderijen op hun grondgebied. Dat staat in het conceptwetsvoorstel Dieraantallen en Volksgezondheid, van staatssecretaris Sharon Dijksma (Economische Zaken). Volgens GGD Nederland is dat een stap vooruit, maar is de maatregel onvoldoende om de risico’s van dierziekten te beheersen.

Bevoegdheid voor decentrale overheden

Met het wetsvoorstel kunnen besturen van decentrale overheden ongewenste effecten voor de volksgezondheid beperken of voorkomen. Ze krijgen de bevoegdheid om regels vast te stellen over het aantal landbouwhuisdieren per bedrijf of voor alle veehouderijlocaties samen. Of ze kunnen grenzen stellen aan de dierintensiteit: het totaal aantal dieren dat op veehouderijen per vierkante meter kan worden gehouden. De wet is een aanvulling op het omgevingsrecht en de regels voor dierziektebestrijding.

Onderbouwen met risicoanalyse

De wet stelt wel een belangrijke voorwaarde: de gemeente of provincie moet op basis van een risicoanalyse onderbouwen en aantonen dat er een relatie is tussen gezondheidsrisico’s voor de mens en het aantal dieren in een aan te wijzen gebied. Dat wetenschappelijke onderbouwing daarvoor (nog) ontbreekt, hoeft straks geen belemmering meer te vormen. In de Memorie van Toelichting meldt de staatssecretaris: “Hoewel er op dit moment nog onvoldoende wetenschappelijke kennis bestaat over de relatie tussen dieraantallen en risico’s voor de volksgezondheid, is het wenselijk met een wettelijke voorziening te komen waarmee provincies en gemeenten in een later stadium vanuit een oogpunt van volksgezondheid beperkingen kunnen stellen aan het aantal dieren…”.

Bevolkingsonderzoek

Juist om die wetenschappelijke kennis te vergroten gaf het kabinet vorig jaar opdracht tot het zogenoemde “Veehouderij en Gezondheid Omwonenden” (VGO) onderzoek, door diverse onderzoeksinstellingen onder leiding van het RIVM. Dat moet informatie opleveren over de verspreiding van micro-organismen die in de veehouderij voorkomen en waarvan bekend is dat deze ziekte kunnen veroorzaken bij mensen. De onderzoekers brengen de blootstelling in kaart door metingen in de lucht en bevolkingsonderzoek naar infecties onder mensen in de omgeving van veehouderijen. De resultaten worden in 2016 verwacht.

Kennisplatform ondersteunt gemeenten

In het binnenkort op te richten Kennisplatform Gezondheid en veeteelt gaan overheid, zorgsector en bedrijfsleven gezamenlijk de kennis over het onderwerp verzamelen en ontwikkelen.  Dit kennisplatform kan een rol spelen in de onderbouwing van de relatie tussen dierenaantallen en gezondheidsrisico’s, zegt een woordvoerder van het ministerie van EZ.

GGD: Positief, maar niet genoeg

Hugo Backx, directeur GGD GHOR Nederland, noemt het positief dat met de nieuwe wet gemeenten en provincies risico’s voor de volksgezondheid kunnen laten meewegen bij besluiten omtrent intensieve veeteelt en de omgeving. In het wetsvoorstel wordt terecht over de maatschappelijke onrust gesproken die de stapeling van vee oproept, zegt Backx. Toch is de maatregel volgens hem onvoldoende. De GGD pleitte eerder al voor het opnemen van gezondheidsnormen in de Omgevingswet en daar blijft Backx bij. ‘Daarmee wordt meer garantie gegeven dat de afweging van gezondheidsrisico’s overal plaatsvindt. Een gezondheidsdreiging houdt zich niet aan de provincie- of gemeentegrenzen.’