Gemeenten terughoudend met aanleg warmtenetten

De aanleg van warmtenetten blijft achter bij de duurzame ambities. Gemeenten hebben te weinig wettelijke armslag om de ontwikkeling af te dwingen en warmtebedrijven krijgen de exploitatie vaak niet rendabel. Dat blijkt uit onderzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) onder tien gemeenten.

Warmteplan

Met het zogenaamde ‘warmteplan’ hebben gemeenten een instrument in handen om bij nieuwbouw een energiedistributienet dwingend aan projectontwikkelaars voor te schrijven. Zij passen dat echter maar mondjesmaat toe. Bijvoorbeeld uit vrees de ontwikkelaars af te schrikken, het warmtebedrijf geen voorkeurspositie te geven of vanwege mogelijk gebrek aan draagvlak onder de inwoners.

Moeilijke markt
Het meeste succes wordt geboekt bij de bestaande bebouwing: kantoren, scholen en flats met blokverwarming. Eengezinswoningen vormen een moeilijke markt voor warmtenetten vanwege de afstand tussen de huizen en het particuliere eigendom. Om meer huiseigenaren tot een aansluiting op het warmtenet te verleiden, zou volgens het PBL het tarief duidelijk onder dat van een ouderwetse gasaansluiting moeten liggen. Dat was in acht van de tien onderzochte gemeenten niet het geval.

Omslaan kosten

Een structurele oplossing ziet het PBL in het omslaan van de kosten voor warmtenetten onder alle huishoudens (zoals dat ook bij gas- en elektriciteit gebeurt). Mits het warmtenet in het betreffende gebied het meest kosteneffectieve alternatief voor gas is. Op andere plekken zou groen gas of een all electric-oplossing overwogen moeten worden. Ook zouden gemeenten meer bevoegdheden moeten krijgen om het vervangen van oude door nieuwe gasleidingen te blokkeren.

Onderzoeksgemeenten
Het PBL-onderzoek naar warmtenetten werd uitgevoerd in Ede, Purmerend, Amsterdam, Breda, Groningen, Leiden, Dordrecht, Nijmegen, Utrecht en Delft. Allemaal gemeenten waar al een warmtenet is of vergevorderde plannen bestaan om er een aan te leggen.