Visie, lef en creativiteit

‘Als burgemeester dien ik de wet te handhaven.’ Dat gaf burgemeester Geert van Rumund van Wageningen als reden aan voor zijn stap om via de rechter te proberen 30 van de 68 bewoners van verzorgingshuis Dennenrust in Wageningen per 1 oktober de wacht aan te zeggen. Gevolg van landelijke regelgeving, zei de burgemeester.

De criteria om te mogen wonen in een verzorgingshuis zijn immers verscherpt en de decentralisaties brengen bezuinigingen voor gemeenten met zich mee. Maar staatssecretaris Van Rijn (VWS) had toch gezegd dat de verscherpte criteria er niet toe zouden leiden dat huidige bewoners van verzorgingshuizen en instellingen voor gehandicapten zouden moeten vertrekken? En is het niet zo dat verzorgingshuizen ook ruimte kunnen bieden aan mensen zonder indicatie, als die gewoon huur betalen?

Jawel, maar de regelgeving waarop de burgemeester zich beroept, heeft geen betrekking op de zorg, maar op ruimtelijke ordening. De plek waarop de stichting Jah-Jireh Woonzorg haar verzorgingshuis voor Jehova-getuigen vestigde, ligt namelijk in een natuurgebied. Daar mogen wel zorgvoorzieningen liggen, maar geen woonvoorzieningen. Zolang mensen met een zorgindicatie in de instelling wonen, is er niets aan de hand. Maar Jah-Jireh had er voor gekozen om zowel mensen met als zonder zorgindicatie in Dennenrust onder te brengen. Geheel in overeenstemming met de gedachte achter de participatiesamenleving zouden de oudere Jehova’s daar niet alleen zorg ontvangen, maar ook voor elkaar zorgen. Feitelijk loopt Dennenrust daarmee voor op de participatiegedachte. Maar ook voor op de regelgeving.

Burgemeester Van Rumund heeft gelijk als hij stelt dat de niet-geïndiceerden daar wonen in strijd met het bestemmingsplan. Hij had er ook voor kunnen kiezen het bestemmingsplan te wijzigen. En als dat niet zou lukken, had hij zich nog altijd kunnen beroepen op het proportionaliteitsbeginsel. Tal van Nederlandse gemeenten kiezen er voor bestemmingsplannen niet altijd naar de letter na te leven, bijvoorbeeld omdat dit nadelen met zich meebrengt die niet in verhouding staan tot het probleem dat ermee wordt opgelost.

Het vormgeven van de participatiesamenleving zal er de komende jaren in veel meer gemeenten toe leiden dat wet- en regelgeving niet altijd in overeenstemming is met de beoogde visie op de lokale samenleving. Het vergt durf van bestuurders om niet rigide met de regels om te gaan, maar te kijken naar de mogelijkheden waarmee ze de burger kunnen helpen deel uit te maken van een samenleving die elkaar ondersteunt, in plaats van dat op basis van wetten en regels onmogelijk te maken. Bureaucratie zal plaats moeten maken voor visie, lef en creativiteit. Wat dat betreft valt er nog een wereld te winnen, zo blijkt in Wageningen.